ORIGINAL_ARTICLE
مروری بر تجارب ایران و برخی کشورهای آسیایی در حفظ کاربری اراضی کشاورزی
حفظ کاربری اراضی کشاورزی به عنوان بستر فعالیتهای کشاورزی یکی از مهمترین مولفههای تصمیمگیری در عرصه توسعه کشاورزی و ملی است، چرا که در همه جوامع کوچک و بزرگ تأمین امنیت غذایی نسل فعلی و آتی مستلزم حفظ و پاسداشت اراضی کشاورزی موجود برای استفاده مستمر و موثر از آنها است. از این رو بهرهبرداری بهینه و حفاظت از آن به عنوان تضمینکننده تداوم حیات بشری، یکی از ماموریتهای مهم سیاستگذاران و برنامهریزان توسعه پایدار کشاورزی است. بیشتر کشورهای توسعهیافته و پیشرو در بلوک شرق در عرصه حفظ کاربری اراضی کشاورزی، برنامهریزی برای جلوگیری از تغییر کاربری اراضی، جلوگیری از خرد شدن آنها برای اقتصادی بودن تولید و یکپارچهسازی آن، مدیریت بهرهوری و بهینهسازی نحوه استفاده از اراضی را یکی از مهمترین وظایف حاکمیتی دولتها دانسته و آن را در رأس برنامههای خود قرار دادهاند و سالانه مبالغ زیادی از بودجههای اعتباری دولت را صرف اجرای برنامههای مختلف حفاظت از اراضی کشاورزی مینمایند. بنابراین هدف این تحقیق بررسی تجارب ایران و برخی از کشورهای آسیایی در رابطه با اجرای قوانین و برنامههای مختلف در عرصه حفظ کاربری اراضی کشاورزی است تا از این منظر بتوان به بینش جامعی درباره وضعیت حفظ کاربری اراضی کشاورزی ایران و کشورهای دیگر دست یافته و اقدامات اصلاحی لازم برای بهبود وضعیت موجود و دستیابی به وضعیت مطلوب کاربری اراضی کشاورزی را ارائه نمود.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_118331_2c52af544a92c8ed01ffd6d6e17e9bad.pdf
2019-01-21
115
130
10.22092/lmj.2019.118331
حفظ کاربری
خردی و پراکندگی
یکپارچهسازی
تغییر کاربری
محمد
شوکتی آمقانی
mohammad_amegan@ut.ac.ir
1
دانش آموخته دکتری توسعه کشاورزی، گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
AUTHOR
خلیل
کلانتری
khkalan@ut.ac.ir
2
استاد گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
LEAD_AUTHOR
علی
اسدی
aasadi@ut.ac.ir
3
استاد گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
AUTHOR
حسین
شعبانعلی فمی
hfami@ut.ac.ir
4
استاد گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
AUTHOR
ازکیا، م .1387. جامعهشناسی توسعه و توسعهنیافتگی روستایی ایران، انتشارات اطلاعات. تهران.
1
آشکار آهنگر کلایی، م. اسدپور، ح. علیپور، ع .1385. بررسی نگرش کشاورزان به طرح یکپارچهسازی اراضی در شالیزارهای مازندران، مطالعه موردی روستای گلیرد شهرستان جویبار، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال چهاردهم، شماره 55.
2
اکرم، م؛ پیمانی، م. 1372. تجربه مالزی در توسعه اراضی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، پاییز (1372)، شماره 30، صص 114-138.
3
بینام. 1393. طرح ملی الگوی کشت استان اصفهان. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان. http://crop-pattern.agri-es.ir/
4
پور مرعشی، س م. 1376. یکپارچهسازی زمینهای کشاورزی در ایران و کشورهای دیگر، مجله برنامهوبودجه، شماره 12، ص 84-59.
5
جلالی کوتنائی، ن. 1394. تجهیز، نوسازی و یکپارچهسازی اراضی شالیزاری. انتشارات موسسه آموزش عالی علمی-کاربردی جهاد کشاورزی. تهران.
6
حقیقت، م ص. 1391. تحلیل وضعیت یکپارچهسازی اراضی و کشت محصول در استان فارس، پایاننامه کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران.
7
دورودیان, ح ر, دورودیان, ع. 1396. پیامدهای اجتماعی و بومشناختی تغییر بیرویه کاربری اراضی کشاورزی. نشریه مدیریت اراضی، 5.2(2)، 81-97.
8
سازمان امور اراضی کشور. 1389. مجموعه قوانین و مقررات مرتبط با حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها. چاپ فرهنگ: تهران.
9
سازمان امور اراضی کشور. 1394. از سیر تا پیاز درباره طرح کاداستر اراضی کشاورزی، مجله پیام زمین، خبرنامه سازمان امور اراضی کشور، شماره 10، بهمنماه 1394. صص 12-10.
10
سازمان امور اراضی کشور. 1394. وضعیت اراضی کشاورزی و چالشهای مدیریت زمین در ایران.
11
سرور، ر. 1387. برنامهریزی کاربری اراضی در طرحهای توسعه عمران ناحیهای". چاپ اول. تهران، انتشارات گنج هنر.
12
شوکتی آمقانی، م. 1397. طراحی راهبرد مناسب ساماندهی خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی در استان آذربایجان شرقی، رساله جهت دریافت درجه دکتری تخصصی، گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج.
13
شوکتی آمقانی، م؛ کلانتری، خ؛ اسدی، ع و شعبانعلی فمی، ح. 1397الف. مروری بر وضعیت خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی در جهان و ایران، مجله علمی ترویجی مدیریت اراضی، دوره 6.1، شماره 1، بهار و تابستان 1397. صص 63-82.
14
شوکتی آمقانی، م؛ کلانتری، خ؛ اسدی، ع و شعبانعلی فمی، ح. 1397ب. بررسی عوامل موثر بر خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی در استان آذربایجان شرقی، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 3-49، پاییز 1397، صص 487-508.
15
شوکتی آمقانی، م؛ کلانتری، خ؛ اسدی، ع و شعبانعلی فمی، ح. 1397ج. تدوین راهبردهای ساماندهی خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی در استان آذربایجان شرقی. هفتمین کنگره ملی ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی و محیط زیست، 3-5 شهریور ماه 1397، دانشگاه بوعلی سینا همدان.
16
شوکتی آمقانی، م؛ کلانتری، خ؛ اسدی، ع و شعبانعلی فمی، ح. 1397د. تحلیل و تبیین خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی بر اساس تئوریهای اقتصادی، کنفرانس بینالمللی مدیریت منابع طبیعی در کشورهای در حال توسعه، 6 اسفند 1396، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
17
شوکتی آمقانی، م؛ کاظمیه، ف و آقاجانی، عاطفه. 1397. مروری بر چالشهای مدیریت مطلوب اراضی کشاورزی در ایران، کنفرانس بینالمللی جامعه و محیط زیست، 11 شهریور 1397، دانشگاه تهران.
18
طالب، م. 1367. عوامل مؤثر در تقطیع اراضی زراعی و لزوم یکپارچگی زمینهای واحد بهرهبرداری. مجله رشد آموزش جغرافیا، شمارههای 11، 13، 14 و 15.
19
فتحی، ج. 1394. قانونی شدن تغییر کاربری زمینهای کشاورزی. خبرگزاری جمهوری اسلامی. تاریخ خبر 11/07/1394
20
کلانتری، خ. 1386. جامعهشناسی روستایی، انتشارات دانشگاه پیام نور.
21
کلانتری، خ، حسینی، س م و عبداللهزاده، غ ح. 1384. ساماندهی و یکپارچهسازی اراضی کشاورزی با استفاده از تجارب کشورهای اروپای شرقی، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 4، تهران، صص 130-67.
22
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. 1385. قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 31/3/1374. http://rc.majlis.ir/fa/law/show/97858
23
معتمد، م. 1395. اجرای طرح کشت نیابتی در استان سمنان. خبرگزاری صدا و سیما. http://www.iribnews.ir/
24
وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامهریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات. 1392.آمارنامه کشاورزی سال 1392. جلد دوم
25
کشاورز، ع. 1397. طرح ملی الگوی کشت محصولات کشاورزی اجرا میشود. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). https://www.isna.ir/news/97032210124/
26
Bigman, D., Srinivasan, P.V. 2002. Geographical targeting of poverty alleviation programs: methodology and applications in rural India. J. Policy Model. 24, 237–255.
27
Blaikie, P. & Sadeque, A. 2000. Policy in the high Himalayas: Environment and development in the Himalayan region. Kathmandu: ICIMOD.
28
Bontkes, T.S., van Keulen, H. 2003. Modelling the dynamics of agricultural development at farm and regional level. Agric. Syst. 76, 379–396.
29
Demetriou, D. Stillwell, J. See, L. 2012. Land consolidation in Cyprus: Why is an Integrated Planning and Decision Support System required? Land Use Policy 29 (1), 131–142.
30
Dieren W. 1995. taking nature into account: a report to the club of Rome, Springer Verlag, New York. IGBP/HDD, (1995), land use and land cover change, science/research plan, Stockholm, Geneva
31
FAO. 1996. Agro-ecological zoning guidelines. FAO Soils Bulletin. 73, FAO, Rome.
32
FAO. 2003. The Design of Land Consolidation Pilot Projects in Central and EasternEurope, FAO Land Tenure Studies Roma,6, 19.
33
Guanghui, J. Xinpan, W. Wenju, Y. Ruijuan, Z. 2015. A new system will lead to an optimal path of land consolidation spatial management in China. Land Use Policy 42. PP 27–37.
34
Guo, B. Jin,X. Yang, X. Guan, X. Lin, Y. Zhou, y. 2015. Determining the effects of land consolidation on the multifunctionlityof the cropland production system in China using a SPA-fuzzy assessment model. European Journal of Agronomy. Vol 63. Pp 12-26.
35
Huylenbroeck, G.V. Coelhot, J.C. Pinto, P.A. 1996. Evaluation of land consolidation projects a multidisciplinary approach. J. Rural Stud. 12, 297–310.
36
Li, Y. Liu, Y. Long, H. L. & Cui, W. 2014. Community-based rural residential land consolidation and allocation can help to revitalize hollowed villages in traditional agricultural areas of China: evidence from Dancheng County, Henan Province. Land Use Policy, 39, 188-219.
37
Nguyen, T. Cheng, E. & Findlay, C. 1996. Land fragmentation and farm productivity in China in the 1990. China Economic Review, 7(2), 169-180.
38
Niroula, G.S. Thapa, G.B. 2005. Impacts and causes of land fragmentation, andlessons learned from land consolidation in South Asia. Land Use Policy 22, 358–372.
39
Sarker RA and Quaddus MA. 2002. Modelling a nationwide crop planning problem using a multiple criteria decision making tool. Computers & Industrial Engineering 42: 541-553.
40
Singh, D.K., Jaiswal, C.S., Reddy, K.S., Singh, R.M., Bhandarkar, D.M. 2001. Optimal cropping pattern in a canal command area. Agric. Water Manage. 50, 1–8.
41
Sklenicka, P. 2006. Applying evaluation criteria for the land consolidation effectto three contrasting study areas in the Czech Republic. Land-use Policy 23 (4), 502–510.
42
Sujatha, P., Punithavathi, J., Tamilenthi, S., & Baskaran, R. 2011. Land Use Pattern and Cropping Pattern of Orthanadu Block, Thanjavur District, Tamil Nadu using GIS. Journal of Experimental Sciences, 2(5).
43
Trnka, J. 2002. Land Fragmentation and Land Consolidation in Czech, Republic, Documentation of The International Symposium.
44
UN, FAO, and ILO. 1956, Progress in Land Reform, Second Report. NewYork: United Nations, Department of Economic Affairs.
45
Uyan, M. cay, T. inceyol, Y. hakli, H. 2015. Comparison of designed different land reallocation models in landconsolidation: A case study in Konya/Turkey. Computers and Electronics in Agriculture 110. PP 249-258.
46
Wang, Q. Zhang, M. & Cheong, K. 2014. Stakeholder perspectives of China's land consolidation program: a case study of Dongnan Village, Shandong Province. Habitat International, 43, 172-180.
47
Wang, S.Y. Zhang, S.C. (Eds.). 2012. Constructing Well-facilitied Capital Farmlandto Ensuring National Food Security: The Album of Implementing National LandConsolidation Planning and Promoting Well-facilitied Capital Farmland Construction Conference. China Land Press, Beijing .
48
World Bank. 2007. World Development Report 2008. Agriculture for Development. The World Bank, Washington DC.
49
Xia, F. Yan, J. & Liu, J. 2014. Research on governance path of rural settlements reconstruction patterns. Transactions of the Chinese Society of Agricultural Engineering (Transactions of the CSAE), 30(3), 215-222 .
50
Yan, J. 2010. China's land use and planning research strategy. Beijing: China Land Press.
51
Yan, J. Xia, F. & Li, Q. 2012. Top strategy design of comprehensive land consolidation in China. Transactions of the Chinese Society of Agricultural Engineering, 28(14), 1-9 .
52
Yan, Jinming, Xia, Fangzhou, Helen X.H. Bao. 2015, Strategic planning framework for land consolidation in China: A top-level design based on SWOT analysis. Habitat International 48 (2015) 46-54.
53
Zhang, Z. Zhao, W. Gu, X. 2014. Changes resulting from a land consolidation project (LCP) and itsresource–environment effects: A case study in Tianmen City of Hubei Province, China. Land Use Policy VOL 40, 74-82.
54
Kihl, Y. W. 1982. Farm structure and rural policy in Japan, Food Policy, 7 (4), pp. 332-336.
55
ORIGINAL_ARTICLE
نیاز آموزشی کشاورزان در خصوص مدیریت خاک در منطقه رامشیر استان خوزستان
یکی از مهمترین چالشهای تولید محصولات کشاورزی برای جمعیت رو به افزایش جهان کاهش حاصلخیزی زمینهای کشاورزی است. بر مبنای درک اهمیت این موضوع این تحقیق با هدف تعییننیازهایآموزشیبهرهبرداران و کشاورزان در زمینه خاک و حاصلخیزی خاک انجام شده است. منطقه مورد بررسی ناحیه عمرانی یک از ساحل راست شهرستان رامشیر به وسعت 5422 هکتار میباشد. این تحقیقبهلحاظرویکرد ازنوعکمیوبهلحاظهدفازنوعکاربردیوازجهت امکان کنترلمتغیرهاازنوع غیر آزمایشیاست. همه کشاورزان محدوده طرح (382=N)، جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند. حجم نمونه آماری بر پایه فرمول کوکران 110 نفر برآورد شد که برای بالا بردن دقت اندازهگیری، 124 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری گزینش شدند. یافتههای تحقیق نشان داد که مهمترین نیاز آموزشی کشاورزان عبارتند از: علل تخریب خاک و روشهای کنترل آن، استفاده از میکروارگانیسمها برای حاصلخیزی خاک، و روشهای کشت تلفیقی. علاوه بر این، یافتههای این تحقیق نشان داد که شرکت در دورههای آموزشی و ترویجی در افزایش سطح دانش حرفهای کشاورزان تأثیر مهمی دارد. همچنین، دانش حرفهای کشاورزان رابطه مستقیم و معنیداری با میزان سن و پیشینه کار کشاورزی دارد.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_118333_65d7f6197621edd38864c782374fb054.pdf
2019-01-21
131
142
10.22092/lmj.2019.118333
نیازسنجی آموزشی
اولویتبندی نیازهای آموزشی
خاک و حاصلخیزی
دانش حرفهای
عباس
نوروزی
anorozi66@yahoo.com
1
گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، مرکز آموزش عالی امام خمینی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
LEAD_AUTHOR
عادل
زارع
adelzare@gmail.com
2
دفتر نظارت و ارزشیابی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
AUTHOR
نعیمه
زلالی
nzolali1359@gmail.com
3
دانشگاه شهید چمران
AUTHOR
بلالی، م. ر.، ح. رضائی، و ف. مشیری. 1393. وضعیت حاصلخیزی خاکهای کشور و ضرورت ارتقاء توان آن برای خدمات رسانی به تولیدات کشاورزی. در برنامه جامع حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه 1404- 1393.جلد اول. کرج: مؤسسه تحقیقات خاک و آب.
1
چرمچیان لنگرودی، م. و م. چیذری. 1384. تعیین نیازهای آموزشی نوغان داران (بررسی موردی در استان گیلان). فصلنامه پژوهش و سازندگی، 67( 2) : 35-25.
2
حسینی، ق. ، م. ر. محبوبی، ا. عابدی سروستانی، و م. جعفری. 1396. نیازهای آموزشی انجیرکاران در زمینه مدیریت ذخیره بهینه آب در شرایط خشکسالی، مورد مطالعه: شهرستان استهبان. فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 2( 2) : 321- 311.
3
خاوازی، ک. 1393. مقدمه در برنامه جامع حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه 1404- 1393. جلد اول. کرج: مؤسسه تحقیقات خاک و آب. صفحه مقدمه.
4
خیری، ش. و م. ص. صبوری. 1388. نیازهای آموزشی زیتون کاران در خصوص بهسازی باغهای زیتون. مطالعه موردی: شهر رودبار. فصلنامه کشاورزی پویا، 6( 2): 16- 1.
5
سید محمدی، ج.، ل. اسماعیل نژاد و ح. رمضان پور. 1395. افزایش کارایی نقشه حاصلخیزی خاک برای کشت برنج با استفاده از منطق فازی، AHP و GIS . فصلنامه آب و خاک و علوم و صنایع غذایی، 30(4): 1129- 114.
6
شکراله زاده، ا.، م. چیذری، و ش. شکری. 1391. نقش ویژگیهای فنی و ترویجی در نیاز آموزشی گلخانه داران خیارکار شهرستان گرمسار. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 23: 109- 98.
7
شمس الدین سعید، م.، ا. قنبری، م. رمرودی و ا. خضری. 1396. تأثیر مدیریت کاربرد کود سبز و تیمارهای کوددهی آن بر خصوصیات فیزیکی- شیمیایی و حاصلخیزی خاک. فصلنامه علوم آب و خاک(علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، 21( 1) : 49- 37.
8
صبوری، م. ص. و ا. ر. عمانی. 1389. تحلیل عاملی نیازهای آموزشی پنبه کاران از دیدگاه کارشناسان ترویج کشاورزی استان سمنان. پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی، 3 (1) : 56- 45.
9
لطفی آرپاچائی، ز.، ا. اسمعیلی عوری، ک. هاشمی مجد و ن. نجفی. 1392. ارزیابی حاصلخیزی خاک دشت اردبیل برای گندم و سیب زمینی بر اساس برخی ویژگیهای شیمیایی خاک با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی. فصلنامه آب و خاک، 27 (1) :53- 45.
10
مردانی، ا. و غ. ر. پزشکی راد. 1393. برآورد نیازهای آموزشی کشاورزان پیرامون مدیریت کیفیت محصولات کشاورزی، مطالعه موردی استان چهار محال و بختیاری. فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی،45 (3): 449- 439.
11
مقصودلونژاد، س. ، م. ر. محبوبی و ا. عابدی سروستانی. 1396. بررسی عوامل موثر بر نیازهای دانشی کشتکاران اکالیپتوس در استان گلستان. مجله جنگل ایران، 9 (3) :360- 345.
12
مهرنگار، س. و غ. ح. حسینینیا. 1388. شناسایی نیازهای آموزشی مدیران عامل تعاونیهای مرغداری و عوامل موثر برآن: مطالعه موردی مرغداران استان خراسان رضوی، تعاون، 20( 209 و 208): 28-17.
13
هیبت الله پور، ز. ، ا. پناهپور، و م. حسین پور. 1396. نیاز سنجی آموزشی کشاورزان به مسائل مربوط به علوم خاک و زراعت در شهرستان اهواز. فصلنامه آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، 5( 4) : 44- 35.
14
Altschuld, J. and B. R.Witkins. 2002. From needs assessment to action: Transforming needs in to solution strategies. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
15
Bradshaw, J. 1972. The Concept of Social Need New Society. London: Ama Pub.
16
Ford, c. 2005. Educational priorities of small farmers in west Tennessee. Journal of Agricultural Education, 36(1): 31- 37.
17
Kaplan, M. 2003. Intergenerational programming in extension needs assessment as planning tool. Journal of extension, 41(4): 23-35.
18
Kaufman, R. , D. Leigh, R.Watkins, and W. A. Platt. 2000. Alternate Models of Needs Assessment: Selecting the Right One for Your Organization. Human Resource Development Quarterly, 11(1): 87-96.
19
Latimer, J. , H. Scoggins, V. Barden, and M. Lambur. 2002. Needs Asswsment survey of the Virginia greenhouse industry.Virginia: Polytechnic institute and state university. 24061- 0402.
20
Palacios, K. 2003. Developing a comprehensive needs assessment model for implementation continuing education. Retrieved from http://www.trizjournal. com/archives/2003/07/e/05.pdf/
21
Tao, Y.H. , C.R. Yeh, and S. H. Sun. 2006. Improving Training Needs Assessment Processes via the Internet: System Design and Qualitative Study. Internet Research, 16 (4): 427- 449.
22
Veale, R. J. 2002. Iowa training and education needs assessment. Retrieved from http://www.state.ia.us/educate/ecese/is/hiraids/rd5/tenaelemo1.pdf/
23
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نگرش روستاییان حاشیه جنگل نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی (مطالعه موردی استان گلستان)
تحقیق حاضر با هدف بررسی نگرش روستاییان حاشیه جنگل نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی انجام گردید. تعداد 364 نفر از ساکنان روستاهای حاشیه جنگل در هشت شهرستان استان گلستان با استفاده از روش پیمایشی، مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بود که روایی آن با مراجعه به اساتید دانشگاه و کارشناسان منابع طبیعی و پایایی آن با محاسبه ضریب کرونباخ آلفا مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که نگرش افراد مورد مطالعه نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی و آمادگی آنان از این نظر، اندکی بیش از متوسط است. یافتهها نشان داد که ارتباط معنیداری بین سن و سطح تحصیلات با نگرش نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی وجود ندارد و زنان و مردان و همچنین افراد مجرد و متأهل نیز تفاوتی از این نظر ندارند. در عین حال، کشاورزان و دامداران بیشترین آمادگی نگرشی برای تغییر کاربری اراضی جنگلی را داشتند و کمترین آمادگی مربوط به افراد دارای مشاغل دولتی بود. به منظور اصلاح نگرش روستاییان نسبت به اراضی جنگلی پیشنهاد میشود دانش آنان درباره کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی جنگلها افزایش یافته و با تشکیل گروهها یا انجمنهای محلی، فعالیتهای حامی جنگل در بین روستاییان ترویج و توسعه یابد.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_118334_dea68886cede28ded508bf2c6208d812.pdf
2019-01-21
143
151
10.22092/lmj.2019.118334
نگرش
جنگل
کاربری اراضی
استان گلستان
احمد
بادآهنگ گله بچه
ahmadbadahang8@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
AUTHOR
احمد
عابدی سروستانی
abediac@gmail.com
2
دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
LEAD_AUTHOR
محمدرضا
محبوبی
mahboobi47@gmail.com
3
دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
AUTHOR
احمدپور، ا. و ا. علوی. 1393. شناسایی و تحلیل مؤلفههای مؤثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی (مطالعه موردی: شهرستان ساری). پژوهش وبرنامهریزی روستایی، 3(5): 120-109.
1
احمدوند،م. و ذ. محمدیتمری. 1396. نگرش روستاییان به مدیریت مشارکتی جنگل: مورد روستاهای حاشیه جنگل بخش مارگون، شهرستان بویراحمد. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران ، 13(1): 174-161.
2
امیرنژاد، ح. 1392. بررسی عوامل مؤثر بر تمایل کشاورزان جهت تغییر کاربری اراضی در استان مازندران، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 5(4): 94-79.
3
ایلدرمی، ع.، ف. قاسمی و ن. بهمنی. 1394. بررسی نقش عوامل اقتصادی-اجتماعی در تخریب زیست بوم جنگل های زاگرس (منطقه کاکارضا لرستان). تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 13(2): 149-140.
4
ترکان، ح.، و م.ب. کجباف. 1387. نگرش چیست؟ فصلنامه توسعه علوم رفتاری، 1(1): 54-49.
5
چیذری، م.، ه. فرهادیان و م. ابراهیمیان. 1390. بررسی عوامل مؤثر بر تخریب جنگلها و راهکارهای ترویجی مقابله با آن از دیدگاه کارشناسان اداره کل منابع طبیعی استان مازندران. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
6
حیدرپورتوتلکه، ز.، ح. شعبانعلیفمی، ع. اسدی و ا. ملکمحمدی. 1388. نقش عضویت در تعاونیهای جنگلنشینان در بهرهبرداری از منابع جنگلی غرب استان مازندران. تعاون، 20(210): 115-91.
7
حیدری،م.، ح. پوربابایی، و ا. اسماعیلزاده. 1394. بررسی تأثیر رویشگاهی و تخریبهای انسانی برتنوع گونههای گیاهی زیراشکوب خاک در اکوسیستم جنگلی زاگرس با استفاده از تحلیل مسیر. مجله پژوهشهای گیاهی، 28(3): 548-535.
8
خاکسارمقدم، گ. 1395. بررسی عوامل مؤثر بر الگوی مصرف آب خانوارهای روستایی شهرستان شیروان، استان خراسان شمالی. پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: احمد عابدی سروستانی، دانشکده مدیریت کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی گرگان.
9
درودیان، ح.د. و ع. درودیان. 1396. پیامدهای اجتماعی و بومشناختی تغییر بیرویه کاربری اراضی کشاورزی. مدیریت اراضی، 5(2): 97-81.
10
رحیمیان،م.، ه. ایروانی، خ. کلانتری و و. اعتماد. 1395. عوامل مؤثر بر بهرهمندی پایدار از جنگل در بین جنگلنشینان استان لرستان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 47(3): 681-673.
11
عباسزاده،م.، ح. بنیفاطمه، م.ح. علیزادهاقدم و ل. علوی. 1395. تأثیر مداخلهای نگرش مسئولانه زیستمحیطی بر رابطه بین دلبستگی مکانی و رفتار مسئولانه زیستمحیطی. جامعهشناسی کاربردی، 27(2): 80-61.
12
عباسی، ر. 1395. بررسی عوامل تأثیرگذار در گسترش تصرف اراضی ملی. ارائه شده در: دومین همایش ملی پدافند غیر عامل در بخش کشاورزی،منابع طبیعی و محیط زیست با رویکرد توسعه پایدار. مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار، 20 آبان، تهران.
13
مطیعیلنگرودی، س.ح.، م.ر. رضوانی و ز. کاتبازگمی. 1391. ررسی اثرات اقتصادی تغییر کاربری اراضی کشاورزی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان لیچارکی حسن رود بندر انزلی). پژوهش و برنامهریزی روستایی، 1(1): 23-1.
14
مهرابی، ع.ا.، م. محمدی، م. محسنیساروی، م. جعفری و م. قربانی. 1392. بررسی نیروهای محرک انسانی موثر بر تغییرات کاربری سرزمین (مطالعه موردی: روستاهای سیدمحله و دراسرا-تنکابن). مرتع و آبخیزداری، 66(2): 320-307.
15
واقفی، ا. و م. حقیقتیان. 1393. بررسی تاثیر سرمایه فرهنگی (بعد نهادینه) بر رفتارهای اجتماعی زیست محیطی با رویکرد توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز). اقتصاد و مدیریت شهری، 2(8): 65-47.
16
همتی ،ز. و س.م. شبیری. 1394. تحلیلی بر مولفههای ارتقای فرهنگ محیط زیستی (مطالعه موردی: شهروندان شهر شیراز). تحقیقات فرهنگی ایران، 8(4): 215-197.
17
Reetz, S. and Brummer, W.H. 2011. Determinants of land-use change dynamics in the margins of protected forest areas: Evidence from Central Sulawesi, Indonesia. Conference on International Research on Food Security, Natural Resource Management and Rural Development. Zurich, Switzerland.
18
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی قوانین و مقررات کشوری مرتبط با جنگلها و مراتع
قوانین و مقررات مرتبط با جنگل ها و مراتع ارائه شده در این مقاله با جستجو و بررسی مصوبات مجلس شورای ملی و اسلامی، هیات وزیران،شورای عالی اداری و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران از تاریخ ملی شدن جنگل ها و مراتع در سال 1341 گردآوری و بررسی شدهاند.موضوعات مرتبط با جنگل و مرتع در قوانین تعیین شده و این موضوعات درباره ملی شدن جنگلها، بیشه های طبیعی و مراتع، نحوه ملی شدن این اراضی، حفاظت و احیاء جنگل و مرتع، مجازاتها و جرایم مربوطه، واگذاری اراضی ملی برای توسعه و موارد مرتبط به چگونگی واگذاری این اراضی می باشند. قانون ملی شدن جنگل ها که در سال 1341 به تصویب رسیده است، تغییر بزرگی را در نظام مدیریتی و حقوقی اراضی منابع طبیعی تجدید شونده کشور بوجود آورد و مالکیت جنگلها و مراتع را بغیر از اراضی مستثنیات به دولت واگذار نمود. قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب سال 1346 مجلس شورای ملی، مهمترین قانون در زمینه جنگلها و مراتع است که چهارچوب حقوقی و مدیریتی منابع طبیعی را در کشور مشخص نموده است. قوانین مرتبط با واگذاری اراضی جنگلها و مراتع برای برنامههای عمرانی و توسعه، بیشترین تعداد مصوبات را بعد از ملی شدن جنگلها و مراتع در سال 1341 دارند.در قوانین موجود کمبودهای وجود دارد از جمله به دانش بومی و اثرات آن در احیاء، توسعه و حفاظت از جنگلها و مراتع توجهی نشده است. قوانین منابع طبیعی و اراضی در موضوعاتی با هم دارای همپوشانی و تداخل هستند و برای نمونه ابهاماتی در زمینه موات یا ملی بودن اراضی را بوجود میآورند.جنگل و مرتع و موارد مرتبط بدانها از لحاظ قانونی در مصوبات مجلس شورای ملی و هیات وزیران تعریف شدهاند.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_118335_6ac15fbfa1efdf234877db258cca62f4.pdf
2019-01-21
153
167
10.22092/lmj.2019.118335
قوانین و مقررات
جنگلها و مراتع
اراضی
مجلس شورای ملی و اسلامی
پژمان
رودگرمی
roudgarmi@yahoo.com
1
بخش تحقیقات آبخیزداری و بهره وری از آب و خاک، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
محمد تقی
عموزاده
mt.amoozadehh@gmail.com
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق دانشگاه تهران معاون سابق سازمان جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
ایزدی خواه، ن. و گرجی فرد، م. ر.، 1394 . نقش ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری در حمایت از محیط زیست با تأکید بر قانون حفاظت از جنگلها و مراتع، فصلنامه علمی- تخصصی قضاوت، جلد 15 شماره 82: 97-126.
1
اعتمادی، ی.، 1384، سیر تحول قوانین منابع طبیعی و محیط زیست (آب، هوا، خاک، کشاورزی، عمران روستایی، حیات وحش، حفاظت و بهسازی) و حفاظت جنگلها و مراتع کشور، انتشارات بهنامی، تهران.
2
بابایی مهر، ع.، 1389. محیط زیست جنگل در پرتو اصول حقوق عمومی، فصلنامه انسان و محیط زیست، جلد 8 شماره 1: 57-62.
3
باختر، س. ا.،1393. مجموعه کامل قوانین و مقررات موضوع اجرای ماده 56 قانون جنگلها و مراتع، انتشارات جنگل جاودانه، تهران.
4
باقری، س.، بشیری، ع.، براتی دارانی،ع. ا.، آذربایجانی،ا.، مارانی، م. ر. و قاسمی فیض آباد، ح.، 1393. حقوق کاربردی واگذاری، تبیین مالکیت، انتقال، انتفاع، ارتفاق، تخصیص، بهرهبرداری، تملک انواع اراضی، جاودانه جنگل، تهران.
5
دفتر حقوقی و بازرسی سازمان جنگلها و مراتع کشور، 1380. مجموعه قوانین منابع طبیعی، سازمان جنگلها و مراتع کشور، تهران.
6
سامانه قوانین و مقررات کشور، 1396، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، تهران.
7
شامخی، ت.، 1390. قوانین و مدیریت منابع طبیعی (جنگلها و مراتع)، موسسه انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
8
میرزایی، علیرضا، 1390، قوانین و مقررات اراضی در نظم حقوقی کنونی (جنگلها، آب، کشاورزی و منابع طبیعی)، نشر بهنامی، تهران.وکیلیان، ح. و مرکز مالمیری، ه.،1395. مقدمهای بر فلسفه قانونگذاری: در تکاپوی ارتقای کیفیت قانون، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، جلد 51: 29-54.
9
Christy, L. C., Di Leva, C. E., Lindsay, J. M., Takoukam, P. T. 2007. Forest Law and Sustainable Development: Addressing Contemporary Challenges through Legal Reform. Washington, DC: World Bank.
10
Kaimowitz, D. 2003. Forest law enforcement and rural livelihoods. International Forestry Review. 5 (3): 199–210.
11
ORIGINAL_ARTICLE
کاربرد نانوحسگرها در تعیین رطوبت و دمای خاک
نانوحسگرها، حسگرهایی در ابعاد نانو هستند که دقت و واکنشپذیری بسیار بالایی دارند. لذا، نانوحسگر وسیلهای بسیار ظریف، دقیق و حساس است که قادر به شناسایی و پاسخ به محرکهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی است. استفاده از این نوع حسگرها در حوزه کشاورزی بهویژه در علوم خاک کمک زیادی به سنجش دقیق دما و رطوبت خاک خواهد کرد. همچنین بهدلیل برخورداری از مزیتهای ارتباط بیسیم، استفاده از این فناوری در مقایسه با روشهای دیگر بسیار بهصرفهتر، راحتتر و با سهولت بیشتر خواهد بود. از نانوحسگرهای استفاده شده در خاک میتوان به نانولولههای کربن و گرافن، حسگر بیسیم، سامانههای میکروالکترومکانیکی مبتنی بر نانوفناوری اشاره کرد. در این مطالعه، امکان استفاده از دستگاههای ارزانقیمت بیسیم مبتنی بر فناوری نانو برای اندازهگیری دما و رطوبت خاک بررسی شد. سامانههای میکروالکترومکانیکی مبتنی بر نانوفناوری میتوانند دما و رطوبت خاک را بهطور همزمان اندازهگیری نمایند. این سامانهها از حسگرهای میکرو و نانو و یک عملگر تشکیل یافتهاند که به تغییرات محیط پیرامون خود حساس هستند. حسگر سامانههای میکروالکترومکانیکی از اصل تنش برشی برای اندازهگیری بخار آب استفاده میکند که در آن تراشه میکروحسگر با یک نانوپلیمر ویژه و مدار پیزومقاومتی پل ویتستون ترکیب شده و ولتاژهای حاصل با رطوبت نسبی از صفر تا 100 درصد و دما از 30- تا 100+ درجه سلسیوس رابطه خطی دارد. برای اندازهگیری رطوبت خاک از نقاط کوانتومی گرافن نیز میتوان استفاده کرد که به مدت چهار ماه در خاک پایدار بوده و تغییر ناچیزی در مقاومت آن مشاهده شده است. زمان پاسخ حسگر بسیار سریع (حدود دو تا سه دقیقه) است. نانو ورقههای گرافن برای اندازهگیری سریع و دقیق رطوبت خاک مناسب است.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_118336_27c62896df1a028177b2e27067d2392d.pdf
2019-01-21
169
178
10.22092/lmj.2019.118336
رطوبت خاک
دمای خاک
سامانههای میکروالکترومکانیکی
نقاط کوانتومی گرافن
نانوفناوری
نانوحسگر
معصومه
مهدی زاده
m_mahdizadeh20@yahoo.com
1
دانشجو
LEAD_AUTHOR
نصرت اله
نجفی
n-najafi@tabrizu.ac.ir
2
دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
AUTHOR
Anita, S., and D.P. Rao. 2014. Enhancement of seed germination and plant growth of wheat, maize, peanut and garlic using multiwalled carbon nanotubes. European Chemical Bulletin. 3: 502-504.
1
Baggio, A. 2005. Wireless sensor networks in precision agriculture. ACM Workshop Real-World Wireless Sensor Networks, Stockholm, Sweden.
2
Carrascosa, L.G. 2006. Nanomechanical biosensors: a new sensing tool. TrAC Trends in Analytical Chemistry. 25(3): 196-206.
3
Colclaser, R.A. 1980. Microelectronics Processing and Device Design. John Wiley & Sons, New York.
4
Eatemadi, A., H. Daraee, H. Karimkhanloo, M. Kouhi, N. Zarghami, A. Akbarzadeh, M. Abasi, Y. Hanifehpour, and S.W.Joo. 2014. Carbon nanotubes: properties, synthesis, purification, and medical applications. Nanoscale Research Letters. 9(1): 393.
5
Fraden, J. 1993. AIP Handbook of Modern Sensors: Physics, Design and Applications. American Institute of Physics, New York.
6
Hemen, K., P. Vinay., B. Shojaei., and M. Aslama. 2016. Graphene quantum dot soil moisture sensor. Sensors & Actuators, B: Chemical. 233: 582-590.
7
Jackson, T., M. Katrina., S. Mohamed., C. Tommy, and R. Peter. 2008. Measuring soil temperature and moisture using wireless MEMS sensors. Measurement. 41: 381–390.
8
Jaeger, R. 2002. Introduction to Microelectronic Fabrication. Volume V, Prentice Hall.
9
Jeonghwan, H., S. Changsun., and Y. Hyun. 2010. Study on an agricultural environment monitoring server system using wireless sensor networks. School of Information and Communication Engineering, Sunchon National University, Maegok-don.
10
Joaqun, G., F. Juan., M. Villa., N. Alejandra., and P. Miguel. 2014. Automatic irrigation system using wireless sensor network and. GPRS module. IEEE Transactions on Instrumentation and Measurement. 63(1): 166 – 176.
11
Swierczewska, M., G. Liu, S. Lee, X.Chen. 2012. High sensitivity nanosensors for biomarker detection. Chemical Society Reviews. 41(7): 2641-2655.
12
Majone, B., F. Viani., E. Filippi., A. Bellin., A. Massa., G. Toller., F. Robol and M. Salucci. 2013. Wireless sensor network deployment for monitoring soil moisture dynamics at the field scale. Procedia Environmental Sciences. 19: 426-435.
13
Marco, N., L. Jinzhang., V. Kristy., and M. Nunzio. 2016. Synthesis and applications of carbon nanomaterials for energy generation and storage. Beilstein Journal of Nanotechnol 7:149–196.
14
Morais, R., Valente, A., and Serodio, C. 2005. Wireless sensor network for smart irrigation and environmental monitoring, EFITA/WCCA Joint Congress on IT in Agriculture, Portugal, pp. 845 –850.
15
Nemec, T. 1998. Monitoring of moisture transport in building materials by neutron radiography, in: 7th European Conference on Non-Destructive Testing. 26–29.
16
Olga, Z., and N. Gunter. Carbon nanomaterials: production, impact on plant development, agricultural and environmental applications. Chemical and Biological Technologies in Agriculture. 3: 17.
17
Palaparthy, V.S., M. Shojaei-Baghini., and D.N. Singh. 2013. Review of polymer-basedsensors for agriculture-related applications. Emerging Materials Research 2:166–180.
18
Patil, S.J., A. Adhikari., M. Shojaei-Baghini., and V. Ramgopal Rao. 2014. An ultra-sensitive piezoresistive polymer nano-composite microcantilever platform for humidity and soil moisture detection. Sensors & Actuators, B: Chemical. 203: 165–173.
19
Rizzoni, G. 2000. Principles and Applications of Electrical Engineering, th ed., McGraw-Hill, USA.
20
Scott, N.R., and H. Chen. 2003. Nanoscale science and engineering or agriculture and food systems. In: Roadmap Report of National Planning Workshop. Washington. D.C. Available from: http://www.nseafs.cornell.edu/web.road.
21
Sofian, Y., Harwin, A. Kurniawan, D. Adityawarman, and A. Indarto. 2012. Nanotechnologies in water and air pollution treatment. Environmental Technology. 1: 136-148.
22
Suiqiong, L.I., S. Aleksandr., and A. Bryan. 2010. Sensors for agriculture and the food industry. the Electrochemical Society Interface. Winter 2010: 41-46.
23
Wildoer, J.W.G., C.L. Venema, A.G. Rinzler, R.E. Smalley, and C. Dekker. 1998. Electronic structure of atomically resolved carbon nanotubes. Nature, 391(6662): 59-62.
24
Young, R.J., I.A. Kinloch, L. Gong, and K.S. Novoselov. 2012. The mechanics of graphene nanocomposites: A review. Composites Science and Technology. 72(12): 1459-1476.
25
ORIGINAL_ARTICLE
برخی اثرهای مصرف زیاد نانو مواد در تغذیه گیاهان
ورود نانوفناوری به عرصههای مختلف علمی و صنعتی، دستاوردهای نوینی را ایجاد کرده است. این فناوری با کوچک کردن اندازه مواد موجب بروز ویژگیهایی از آنها میشود که قبلاً وجود نداشت یا محسوس نبود. هرچند نانوفناوری موجب بهبود برخی ویژگیهای کودها شده است و بررسیهای متعددی اثرهای مثبت آنها را در گیاهان مختلف گزارش کردهاند اما باید متذکر شد که اکثر این بررسیها آزمایشگاهی بوده و مدت رشد گیاهان بسیار کوتاه در نظر گرفته شده و در بسیاری از موارد نیز تنها به جوانهزنی بذرها اکتفا شده است. بهعلاوه، گزارشهای زیادی نیز وجود دارند که پیآمدهای مصرف نانومواد را در گیاهان نشان میدهند. برای مثال، نانوذرات عناصری همچون آلومینیم، آهن، روی، تیتانیم، نیکل و نقره، نانوذرات هیدورکسی آپاتیت و نانو لولههای کربنی در گیاهان پیاز، ماش، چچم، برنج، لوبیا، ذرت، خیار، سورگوم و گوجهفرنگی موجب کاهش رشد شده است. بنابراین، لازم است قبل از استفاده از نانومواد بهعنوان کود، پژوهشهای کاملی از تعامل آنها با گیاهان و سرنوشت نهایی این مواد در گیاه و زنجیره غذایی انجام شود. از طرف دیگر، چون گیاهان در ابتدای زنجیره غذایی قرار دارند ورود و تجمع نانومواد به داخل آنها، میتواند موجب ورود نانومواد به زنجیره غذایی شده و نانومواد را به سطوح بالاتر این زنجیره و بهویژه انسانها انتقال دهد. این مقاله به بررسی اثر غلظتهای زیاد نانومواد بر رشد برخی گیاهان، آسیبهای ناشی از آنها و نیز توان جذب و انباشتگی نانوذرات توسط گیاهان میپردازد.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_118337_3d89026cf611a5c3b77d5fdcec8bd1b5.pdf
2019-01-21
179
194
10.22092/lmj.2019.118337
تغذیه گیاه
زنجیره غذایی
نانوفناوری
نانوکو
محمدرضا
مقصودی
mr.maqsoodi@tabrizu.ac.ir
1
دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
LEAD_AUTHOR
نصرت اله
نجفی
n-najafi@tabrizu.ac.ir
2
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
AUTHOR
بازرگان، ک؛ م، متینفر؛ ح ع، حسینزاده؛ م ح، داودی. 1391. ضرورت تدوین «قانون کود» و «استانداردهای ملی» در راستای ساماندهی مدیریت امرو کود در ایران. مجله پژوهشهای خاک، شماره 26: 225-219.
1
Akerman, M.E., W.C. Chan, P. Laakkonen, S.N. Bhatia, E. Ruoslahti. 2002. Nanocrystal targeting in vivo. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 20:12617–12621.
2
Ali, H., E. Khan, M.A. Sajad. 2013. Phytoremediation of heavy metals--concepts and applications. Chemosphere. 7: 869–881.
3
Amenta, V., K. Aschberger , M. Arena, H. Bouwmeester, F. B. Moniz, P. Brandhoff, S. Gottardo, H. J. P. Marvin, A. Mech, L. Q. Pesudo, H. Rauscher, R. Schoonjans, M. V. Vettori, S. Weigel, and R. J. Peters. 2015. Regulatory aspects of nanotechnology in the agri/feed/food sector in EU and non-EU countries. Regulatory Toxicology and Pharmacology. 73:463-476.
4
Anderson, A., J. McLean, P. McManus, and D. Britt. 2017. Soil chemistry influences the phytotoxicity of metal oxide nanoparticles. International Journal of Nanotechnology. 14:15-21.
5
Andrade, S.A.L., P.L. Gratao, M.A. Schiavinato, A.P.D. Silveira, R.A. Azevedo, P. Mazzafera. 2009. Zn uptake, physiological response and stress attenuation in mycorrhizal jack bean growing in soil with increasing Zn concentrations. Chemosphere. 10:1363–1370.
6
Andrade, S.A.L., P.L. Gratao, R.A. Azevedo, A.P.D. Silveira, M.A. Schiavinato, P. Mazzafera. 2010. Biochemical and physiological changes in jack bean under mycorrhizal symbiosis growing in soil with increasing Cu concentrations. Environmental and Experimental Botany. 68:198–207.
7
Andre Nel, T., L. Madler, L. Ning. 2006. Toxic potential of materials at the nanolevel. Science. 5761:622–627.
8
Asli, S., P.M. Neumann. 2009. Colloidal suspensions of clay or titanium dioxide nanoparticles can inhibit leaf growth and transpiration via physical effects on root water transport. Plant Cell Environment. 32:577–584
9
Atha, D.H., H. Wang, E.J. Petersen, D. Cleveland, R.D. Holbrook, P. Jaruga, M. Dizdaroglu, B. Xing, and B.C. Nelson. 2012. Copper oxide nanoparticle mediated DNA damage in terrestrial plant models. Environmental Science & Technology. 46:1819-1827.
10
Bakshi, M., H.B. Singh, P.C. Abhilash. 2014. Unseen impact of nanoparticles: more or less? Current Science. 106:350-352.
11
Barrena, R., E. Casals, J. Colon, X. Font, A. Sanchez, V. Puntes. 2009. Evaluation of the ecotoxicity of model nanoparticles. Chemosphere.75:850–857.
12
Bouwmeester, H., S. Dekkers, M.Y. Noordam, W.I. Hagens, A.S. Bulder, C. de Heer, S.E. ten Voorde, S.W. Wijnhoven, H.J. Marvin, A.J. Sips. 2009. Review of health safety aspects of nanotechnologies in food production. Regulatory Toxicology and Pharmacology. 53:52–62.
13
Brunner, T.J., P. Wick, P. Manser, P. Spohn, R.N. Grass, L.K. Limbach, A. Bruinink, W.J. Stark. 2006. In vitro cytotoxicity of oxide nanoparticles: comparison to asbestos, silica, and the effect of particle solubility. Environmental Science & Technology. 40: 4374–4381.
14
Bystrzejewska-Piotrowska, G., M. Asztemborska, R. Stęborowski, H. Polkowska-Motrenko, B. Danko, J. Ryniewicz. 2012. Application of neutron activaton for investigation of Fe3O4 nanoparticles accumulation by plants. Nukleonika 57:427–430.
15
Canas, J.E., M. Long, S. Nations, R. Vadan, L. Dai, M. Luo, R. Ambikapathi E.H. Lee, D. Olszyk. 2008. Effects of functionalized and nonfunctionalized single-walled carbon nanotubes on root elongation of select crop species. Environmental Toxicology and Chemistry. 27:1922–1931.
16
Capaldi Arruda, S. C., A. L. Diniz Silva, R. M. Galazzi, R. Antunes Azevedo, M. A. Zezzi Arruda. 2015. Nanoparticles applied to plant science: A review. Talanta. 131: 693–705.
17
Chahal, A.S., A.R. Madgulkar, S.J. Kshirsagar, M.R. Bhalekar, A. Dikpati, P. Gawli. 2012. Amorphous nanoparticles for solubility enhancement. Journal of Advanced Pharmaceutical Technology and Research. 2:167–178.
18
Chen, G., C. Ma, A. Mukherjee, C. Musante, J. Zhang, J.C. White, D. O.P., and B. Xing. 2016. Tannic acid alleviates bulk and nanoparticle Nd2O3 toxicity in pumpkin: a physiological and molecular response. Nanotoxicology. 10:1243-1253.
19
Clement, L., C. Hure, N. Marmier. 2013. Toxicity of TiO2 nanoparticles to cladocerans, algae, rotifers and plants - effects of size and crystalline structure. Chemosphere. 90:1083–1090.
20
Da Costa, M.V.J., and P.K. Sharma. 2016. Effect of copper oxide nanoparticles on growth, morphology, photosynthesis, and antioxidant response in Oryza sativa. Photosynthetica. 54:110-119.
21
Dimkpa, C.O., J.E. McLean, D.E. Latta, E. Manangon, D.W. Britt, W.P. Johnson, M.I. Boyanov, A.J. Anderson. 2012. CuO and ZnO nanoparticles: Phytotoxicity, metalspeciation, and induction of oxidative stressin sand-grown wheat. Journal of Nanoparticle Research. 14:1125–1139.
22
Ebbs, S.D., S.J. Bradfield, P. Kumar, J.C. White, C. Musante, and X. Ma. 2016. Accumulation of zinc, copper, or cerium in carrot (Daucus carota) exposed to metal oxide nanoparticles and metal ions. Environmental Science: Nano. 3:114-126.
23
Faisal, M., Q. Saquib, A.A. Alatar, A.A. Al-Khedhairy, A.K. Hegazy, J. Musarrat. 2013. Phytotoxic hazards of NiO-nanoparticles in tomato: a study on mechanism of cell death. Journal of Hazardous Materials. 250:318–332.
24
Feng, Y., X. Cui, S. He, G. Dong, M. Chen, J. Wang, and X. Lin. 2013. The role of metal nanoparticles in influencing arbuscular mycorrhizal fungi effects on plant growth. Environmental Science & Technology. 47:9496-9504.
25
Gagne, F., C. Andre, R. Skirrow, M. Gelinas, J. Auclair, G. van Aggelen, P. Turcotte, C. Gagnon. 2012. Toxicity of silver nanoparticles to rainbow trout: a toxicogenomic approach. Chemosphere. 89:615–622.
26
Gao, J., G. Xu, H. Qian, P. Liu, P. Zhao, Y. Hu. 2013. Effects of nano-TiO2 on photosynthetic characteristics of Ulmus elongata seedlings. Environmental Pollution. 176:63-70.
27
Garcia-Gomez, C., M. Babin, A. Obrador, J. Alvarez, and M. Fernandez. 2015. Integrating ecotoxicity and chemical approaches to compare the effects of ZnO nanoparticles, ZnO bulk, and ZnCl2 on plants and microorganisms in a natural soil. Environmental Science and Pollution Research. 22:16803-16813.
28
Gardea-Torresdey, J.L., C.M. Rico, J.C. White. 2014. Trophic transfer, transformation, and impact of engineered nanomaterials in terrestrial environments. Environmental Science & Technology. 48:2526–2540.
29
Geisler-Lee, J., Q. Wang, Y. Yao, W. Zhang, M. Geisler, K. Li, Y. Huang, Y. Chen, A. Kolmakov, and X. Ma. 2013. Phytotoxicity, accumulation and transport of silver nanoparticles by Arabidopsis thaliana. Nanotoxicology. 7:323-337.
30
Gratao, P.L., A. Polle, P.J. Lea, R.A. Azevedo. 2005. Making the life of heavy metal-stressed plants a little easier. Functional Plant Biology. 32:481–494.
31
Gratão, P.L., C.C. Monteiro, R.F. Carvalho, T. Tezotto, F.A. Piotto, L.E.P. Peres R.A. Azevedo. 2012. Biochemical dissection of diageotropica and Never ripe tomato mutants to Cd-stressful conditions. Plant Physiology and Biochemistry. 56:79–96.
32
Gubbins, E.J., L.C. Batty, J.R. Lead. 2011. Phytotoxicity of silver nanoparticles to Lemna minor L. Environmental Pollution. 159:1551–1559.
33
Hoshino, A., K. Fujioka, T. Oku, S. Nakamura, M. Suga, Y. Yamaguchi, K. Suzuki, M. Yasuhara. 2004. Quantum Dots Targeted to the Assigned Organelle in Living Cells. Microbiology and Immunology. 48:985–994.
34
Jacob, D.L., J.D. Borchardt, L. Navaratnam, M.L. Otte, A.N. Bezbaruah. 2013. Uptake and translocation of Ti from nanoparticles in crops and wetland plants. International Journal of Phytoremediation. 15:142–153.
35
Jain, N., A. Bhargava, V. Pareek, M.S. Akhtar, and J. Panwar. 2017. Does seed size and surface anatomy play role in combating phytotoxicity of nanoparticles? Ecotoxicology. 26:238–249.
36
Jeyasubramanian, K., U.U.G. Thoppey, G.S. Hikku, N. Selvakumar, A. Subramania, and K. Krishnamoorthy. 2016. Enhancement in growth rate and productivity of spinach grown in hydroponics with iron oxide nanoparticles. RSC Advances. 6:15451-15459.
37
Jiang, H., J.K. Liu, J.D. Wang, Y. Lu, M. Zhang, X.H. Yang, D.J. Hong. 2014. The biotoxicity of hydroxyapatite nanoparticles to the plant growth. Journal of Hazardous Materials. 270:71–81.
38
Khot, L.R., S. Sankaran, J.M. Maja, R. Ehsani, E.W. Schuster. 2012. Applications of nanomaterials in agricultural production and crop protection: a review. Crop Protection. 35:64–70.
39
Kumari, M., S.S. Khan, S. Pakrashi, A. Mukherjee, N. Chandrasekaran. 2011. Cytogenetic and genotoxic effects of zinc oxide nanoparticles on root cells of Allium cepa. Journal of Hazardous Materials. 190:613–621.
40
Larue, C., J. Laurette, N. Herlin-Boime, H. Khodja, B. Fayard, A.M. Flank, F. Brisset, M. Carriere. 2012. Accumulation, translocation and impact of TiO2 nanoparticles in wheat (Triticum aestivum spp.): influence of diameter and crystal phase. Science of the Total Environment. 431:197–208.
41
Le Van, N., C.X. Ma, J.Y. Shang, Y.K. Rui, S.T. Liu, and B.S. Xing. 2016. Effects of CuO nanoparticles on insecticidal activity and phytotoxicity in conventional and transgenic cotton. Chemosphere. 144:661-670.
42
Lee, W.M., J.I. Kwak, Y.J. An. 2012. Effect of silver nanoparticles in crop plants Phaseolus radiatus and Sorghum bicolor: Media effect on phytotoxicity. Chemosphere. 86:491–499.
43
Lin, D., B. Xing. 2007. Phytotoxicity of nanoparticles: inhibition of seed germination and root growth. Environmental Pollution. 150:243–250.
44
Lin, D., B. Xing. 2008. Root Uptake and Phytotoxicity of ZnO Nanoparticles. Environmental Science & Technology. 42:5580–5585.
45
Liu, R., R. Lal. 2014. Synthetic apatite nanoparticles as a phosphorus fertilizer for soybean (Glycine max). Scientific Reports. 4:5686–5691.
46
Ma, X., J.G. Lee, Y. Deng, A. Kolmakov. 2010. Interactions between engineered nanoparticles (ENPs) and plants: phytotoxicity, uptake and accumulation. Science of the Total Environment. 408:3053–3061.
47
Mastronardi, E., P. Tsae, X. Zhang, C. Monreal, M. C. DeRosa. 2015. Strategic Role of Nanotechnology in Fertilizers: Potential and Limitations. Nanotechnologies in Food and Agriculture. Rai, M., N. Duran, C. Ribeiro, L. Mattoso. Springer Cham Heidelberg New York Dordrecht London. Springer International Publishing Switzerland.
48
Maynard, A.D., R.J. Aitken, T. Butz, V. Colvin, K. Donaldson, G. Oberdorster M.A. Philbert, J. Ryan, A. Seaton, V. Stone, S.S. Tinkle, L. Tran, N.J. Walker D.B. Warheit. 2006. Safe handling of nanotechnology. Nature 444:267–269.
49
Melo, L.C.A., L.R.F. Alleoni, G. Carvalho, R.A. Azevedo. 2011. Cadmium- and barium-toxicity effects on growth and antioxidant capacity of soybean (Glycine max L.) plants, grown in two soil types with different physicochemical properties. Journal of Plant Nutrition and Soil Science. 174:847–859.
50
Meng, H., T. Xia, S. George, A.E. Nel. 2009. A predictive toxicological paradigm for the safety assessment of nanomaterials. ACS Nano. 3:1620–1627.
51
Mirzajani, F., H. Askari, S. Hamzelou, M. Farzaneh, A. Ghassempour. 2013. Effect of silver nanoparticles on Oryza sativa L. and its rhizosphere bacteria. Ecotoxicology and Environmental Safety. 88: 48–54.
52
Nair, P.M.G., and I.M. Chung. 2015. Study on the correlation between copper oxide nanoparticles induced growth suppression and enhanced lignification in Indian mustard (Brassica juncea L.). Ecotoxicology and Environmental Safety. 113:302-313.
53
Pokhrel, L.R., and B. Dubey. 2013. Evaluation of developmental responses of two crop plants exposed to silver and zinc oxide nanoparticles. Science of the Total Environment. 452:321-332.
54
Racuciu, M., D.E. Creanga. 2007. TMA-OH coated magnetic nanoparticles internalized in vegetal tissue. Romanian Journal of Physics. 52:395–402.
55
Raliya, R., R. Nair, S. Chavalmane, W.N. Wang, and P. Biswas. 2015. Mechanistic evaluation of translocation and physiological impact of titanium dioxide and zinc oxide nanoparticles on the tomato (Solanum lycopersicum L.) plant. Metallomics. 7:1584-1594.
56
Rico, C.M., J. Hong, M.I. Morales, L. Zhao, A.C. Barrios, J.Y. Zhang, J.R. Peralta-Videa, and J.L. Gardea-Torresdey. 2013. Effect of cerium oxide nanoparticles on rice: a study involving the antioxidant defense system and in vivo fluorescence imaging. Environmental Science & Technology. 47:5635-5642.
57
Servin, A., W. Elmer, A. Mukherjee, R. De la Torre-Roche, H, Hamdi, J. C. White, P. Bindraban, C. Dimkpa. 2015. A review of the use of engineered nanomaterials to suppress plant disease and enhance crop yield. Journal of Nanoparticle Research. 17:1-21.
58
Servin, A.D., M.I. Morales, H. Castillo-Michel, J.A. Hernandez-Viezcas, B. Munoz, L. Zhao, J.E. Nunez, J.R. Peralta-Videa, J.L. Gardea-Torresdey. 2013. Synchrotron verification of TiO2 accumulation in cucumber fruit: a possible pathway of TiO2 nanoparticle transfer from soil into the food chain. Environmental Science & Technology. 47: 11592–11598.
59
Slomberg, D.L., and M.H. Schoenfisch. 2012. Silica nanoparticle phytotoxicity to Arabidopsisthaliana. Environmental Science & Technology. 46:10247-10254.
60
Soares, C., S. Branco-Neves, A.d. Sousa, M. Azenha, A. Cunha, R. Pereira, and F. Fidalgo. 2018. SiO2 nanomaterial as a tool to improve Hordeum vulgare L. tolerance to nano-NiO stress. Science of the Total Environment. 622:517–525.
61
Solanki P., A. Bhargava, H. Chhipa, N. Jain, J. Panwar. 2015. Nano-fertilizers and Their Smart Delivery System. Nanotechnologies in Food and Agriculture. Rai, M., N. Duran, C. Ribeiro, L. Mattoso. Springer Cham Heidelberg New York Dordrecht London. Springer International Publishing Switzerland.
62
Song, U., H. Jun, B. Waldman, J. Roh, Y. Kim, J. Yi, E.J. Lee. 2013. Functional analyses of nanoparticle toxicity: A comparative study of the effects of TiO2 and Ag on tomatoes (Lycopersicon esculentum). Ecotoxicology and Environmental Safety. 93:60–67.
63
Souza, L.A., F.A. Piotto, R.C. Nogueirol, R.A. Azevedo. 2013. Use of non-hyperaccumulator plant species for the phytoextraction of heavy metals using chelating agents. Scientia Agricola. 70:290–295.
64
Stampoulis, D., S.K. Sinha, and J.C. White. 2009. Assay-dependent phytotoxicity of nanoparticles to plants. Environmental Science & Technology. 43:9473-9479.
65
Suzuki, K.G.N., T.K. Fujiwara, M. Edidin, A. Kusumi. 2007. Dynamic recruitment of phospholipase Cγ at transiently immobilized GPI-anchored receptor clusters induces IP3–Ca2+ signaling: single-molecule tracking study 2. Journal of Cell Biology. 177:731–742.
66
Wang, F.Y., X.Q. Liu, Z.Y. Shi, R.J. Tong, C.A. Adams, and X.J. Shi. 2016. Arbuscular mycorrhizae alleviate negative effects of zinc oxide nanoparticle and zinc accumulation in maize plants - a soil microcosm experiment. Chemosphere. 147:88-97.
67
Wang, S.L., H.Z. Liu, Y.X. Zhang, and H. Xin. 2015. The effect of CuO NPs on reactive oxygen species and cell cycle gene expression in roots of rice. Environmental Toxicology and Chemistry. 34:554-561.
68
Watson, J.L., T. Fang, C.O. Dimkpa, D.W. Britt, J.E. McLean, A. Jacobson, and A.J. Anderson. 2015. The phytotoxicity of ZnO nanoparticles on wheat varies with soil properties. Biometals. 28:101-112.
69
Xia, T., N. Li, A.E. Nel. 2009. Potential health impact of nanoparticles. Annual Review of Public Health. 30:137–150.
70
Yang, J., W. Caob, and Y. Rui. 2017. Interactions between nanoparticles and plants: phytotoxicity and defense mechanisms. Journal of Plant Interactions. 12:158–169.
71
Yang, L., D.J. Watts. 2005. Particle surface characteristics may play an important role in phytotoxicity of alumina nanoparticles. Toxicology Letters. 158:122–132.
72
Yang, Z., J. Chen, R.Z. Dou, X. Gao, C.B. Mao, and L. Wang. 2015. Assessment of the phytotoxicity of metal oxide nanoparticles on two crop plants, maize (Zea mays L.) and rice (Oryza sativa L.). International Journal of Environmental Research and Public Health. 12:15100-15109.
73
Yi, H., Z. Meng. 2003. Genotoxicity of hydrated sulfur dioxide on root tips of Allium sativum and Vicia faba. Mutation Research. 537:109–114.
74
Ying, J. 2001. Nanostructured Materials, Elsevier, California.
75
Zhao, L., J.A. Hernandez-Viezcas, J.R. Peralta-Videa, S. Bandyopadhyay, B. Peng, B. Munoz, A.A. Kellerce, J.L. Gardea-Torresdey. 2013. ZnO nanoparticle fate in soil and zinc bioaccumulation in corn plants (Zea mays) influenced by alginate. Environmental Science. 15:260–266.
76
Zhou, G., J.F. Pereira, E. Delhaize, M. Zhou, J.V. Magalhaes, P.R. Ryan. 2014. Enhancing the aluminium tolerance of barley by expressing the citrate transporter genes SbMATE and FRD3. Journal of Experimental Botany. 65:2381-2390.
77
Zhu, H., J. Han, J.Q. Xiao, Y. Jin. 2008. Uptake, translocation, and accumulation of manufactured iron oxide nanoparticles by pumpkin plants. Journal of Environmental Monitoring. 10:713–717.
78
ORIGINAL_ARTICLE
روند رشد، واکنش تغذیهای و تحملترویرسیترنج به خاکهای آهکی
سطح زیر کشت مرکبات استان مازندران بالغ بر 120 هزار هکتار میباشد. با توجه به وجود آهک در خاکهای منطقه و روند افزایش آن از میانه به شرق و همچنین حساسیت پایه معمول منطقه (نارنج) به ویروس تریستیزای مرکبات، پایه جایگزین نارنج علاوه بر تحمل یا مقاومت به این بیماری، بایستی به خاکهای آهکی هم سازگاری داشته باشند. بنابراین در این پژوهش پاسخهای رویشی، تغذیهای و همچنین تحمل پایه ترویرسیترنج به خاکهای با آهک متفاوت (خاکهای منطقه) مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج بررسی پاسخ پایه ترویرسیترنج با پیوندک نارنگی انشو به خاکهای آهکی شرق مازندران در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی نشان داد که بیشترین میانگین وزن خشک اندام هوایی و ریشه از خاک با مقدار آهک کل و فعال به ترتیب 14 و 5 درصد حاصل شد. بیشترین درجه زردی برگ از خاکهایی با آهک فعال 14 و 16 درصد و آهک کل 30 و 45 درصد به دست آمد. همچنین بیشترین و کمترین میانگین روند افزایشی قطر طوقه به ترتیب از خاکهایی با آهک کل 9 و 25 درصد حاصل شد. خاکهایی با آهک کل 14 و 30 درصد، بیشترین غلظت آهن کل در ریشه داشند. میانگین غلظت آهن کل، منگنز و روی در ریشه به ترتیب حدود 5/12، 8 و 6/4 برابر میانگین غلظت آنها در برگ بود که تجمع و رسوب آنها به ویژه آهن و منگنز را در ریشهها نشان میدهد. میانگین غلظت منگنز برگ در همه خاکها کمتر از حد کفایت بود در حالی که مقدار منگنز قابل استفاده بیشتر خاکها بیش از حد مطلوب برای درختان مرکبات بود. براساس نتایج این پژوهش، از عناصر پرمصرف، کلسیم و منیزیم بیشترین و گوگرد و فسفر کمترین راندمان انتقال از ریشه به برگ را داشتند و از عناصر کم مصرف، آهن و منگنز کمترین راندمان انتقال از ریشه به برگ را نشان دادند. به طور کلی با توجه به نتایج این پژوهش ترویرسیترنج به عنوان پایه نیمه متحمل به خاکهای آهکی است و استفاده از آن در خاکهای با آهک کل و فعال به ترتیب بیشتر از 20 و 10 درصد توصیه نمیشود.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_118338_12bb5d3b782ec19bf8908cad4984d3eb.pdf
2019-01-21
195
211
10.22092/lmj.2019.118338
تحمل
عناصر غذایی
کربنات کلسیم
مرکبات
وزن خشک
علی
اسدی کنگرشاهی
kangarshahi@gmail.com
1
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات مازندران
LEAD_AUTHOR
اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1394. بررسی شاخص درجه زردی پایههای مختلف مرکبات در خاکهای آهکی شرق مازندران. چهاردهمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه ولیعصر رفسنجان، کرمان، ایران.
1
اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1393. تغذیه پیشرفته و کاربردی مرکبات. جلد اول، انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی. تهران، ایران. صفحه 321.
2
اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1392. خشکیدگی سرشاخهها، زوال مرکبات و برخی آسیبهای محیطی مرکبات شرق مازندران. نشریه فنی ترویجی، سازمان جهاد کشاورزی مازندران. شماره 01/217/92.
3
اسدی کنگرشاهی، ع. 1392. پاسخهای تغذیهای، فیزیولوژی و متابولیکی ژنوتیپهای مختلف مرکبات به خاکهای آهکی و غرقابی، رساله دکتری، دانشکده مهندسی و فناوری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران.
4
اسدی کنگرشاهی، علی، غلامرضا ثواقبی و نگین اخلاقی امیری. 1392. امکان استفاده از آهن فعال برای غربالگری ژنوتیپهای مختلف مرکبات به خاکهای آهکی. سیزدهمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه شهید چمران اهواز، خوزستان، ایران.
5
اسدی کنگرشاهی، ع.، غ. ر. ثواقبی، م. سمر و ن. اخلاقی امیری. 1392. بررسی واکنش ژنوتیپهای مختلف مرکبات به آهک کل و فعال در خاکهای آهکی شرق مازندران. سیزدهمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه شهید چمران اهواز، خوزستان، ایران.
6
اسدی کنگرشاهی، ع.، ن. اخلاقی امیری و م. ج. ملکوتی. 1390. تاثیر مصرف چهار ساله روی بر عملکرد و کیفیت پرتقال سانگین. مجله علوم خاک و آب. جلد 42، شماره 1، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
7
اسدی کنگرشاهی، ع. و م. محمودی. 1379. ضرورت مصرف عناصر روی و منگنز در باغهای مرکبات شرق مازندران. مجله علمی پژوهش خاک و آب (ویژه نامه باغبانی)، موسسه تحقیقات خاک و آب. جلد 12 شماره 8، تهران، ایران.
8
اسدی کنگرشاهی، ع. و م. محمودی. 1380. بررسی روند مصرف کودهای شیمیایی و پیامدهای ناشی از آن در استان مازندران. هفتمین کنگره علوم خاک ایران، شهرکرد، ایران..
9
اسدی کنگرشاهی، ع.، م. ج. ملکوتی و ع. چراتی. 1385. کالیبراسیون منگنز تحت شرایط مزرعهایی و نقش آن در عملکرد سویا. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 37، شماره 5، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
10
اسدی کنگرشاهی، ع. و م. ج. ملکوتی. 1386. تاثیر مصرف روی در رشد، غلظت و جذب روی توسط سویا. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 38، شماره 2، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
11
اسدی کنگرشاهی، ع.، م. ج. ملکوتی و ع. چراتی. 1385. کالیبراسیون روی تحت شرایط مزرعهایی و نقش آن در عملکرد سویا. مجله علوم خاک و آب. جلد 17، شماره 2، موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
12
ایزدپناه، ب. 1355. مطالعات نیمه تفضیلی و اجمالی خاکشناسی و طبقهبندی اراضی استان مازندران. نشریه شماره492. مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، تهران، ایران.
13
طهرانی، م. م.، م. پسندیده و م. ح. داودی. 1390. تعیین پراکنش و توصیه عناصر کم مصرف در اراضی تحت کشت آبی استانهای گیلان، مازندران، همدان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و اصفهان. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات خاک و آب. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. نشریه شماره 1618. 30 صفحه. ایران.
14
Ammari, T. and K. Mengel. 2006. Total soluble Fe in soil solution of chemically different soils. Geoderma.136: 876 – 885.
15
Bashour, I. and A.A. Sayegh. 2007. Methods of Analysis for Soils of Arid and Semi-Arid Regions. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome. P. 49-53.
16
Boman, B.J., T.A. Obreza and K.T. Morgan. 2008. Citrus Best Management practices: Fertilizer rate recommendation and precision application in Florida. Proceeding of The 11th International Society of Citriculture. pp. 573 – 578.
17
Bremmer, J.M. 1996. Total Nitrogen. P.1085-1122. In: D. L. Sparks et al. (eds.) Methods of soil analysis. American Society of Agronomy, Madison, WI.
18
Byrne, D.H., R.E. Rouse and F. Sudahono. 1995. Tolerance to citrus rootstocks to lime-induced iron chlorosis. Subtrop. Plant Science. 47: 7 – 11.
19
Castle, W.S. and J. Nunnallee. 2009. Screening citrus rootstocks and related selections in soil and solution culture for tolerance to low-iron stress. HortScience. 44: 638-645.
20
Castle, W.S., J.W. Grosser, F.G. Gmitter, R.J. Schnell, T. Ayala – Silva, J.H. Crane and K.D. Bowman. 2004. Evaluation of new citrus rootstocks for Tahiti lime production in Southern Florida. Proc. Fla. State. Hort. Soc. 117: 174 -181.
21
Castle, B. and E. Stover. 2001. Update on use of swingle citromelo rootstock. University of Florida. Institute of Food and Agricultural Sciences.
22
Donnini, S., A. Castagna, A. Ranieri, and G. Zocchi. 2009. Differential responses in pear and quince genotypes induced by Fe deficiency and bicarbonate. Journal of Plant Physiology. 166: 1181-1193.
23
Embleton, T.W., W.W. Jones, , C.K. Labanauskas and W. Reuther. 1973. Leaf analysis as a diagnostic tool and guide to fertilization (W. Reuther, Ed.). The Citrus Industry, Vol.3, pp. 183 – 210. Div. Agri. Sci., Berkeley, Calif, USA.
24
Fadl, A., M. El-Otmani, M.C. Benismail, A. Abouatallah and El-Jaouhari. 2008. Optimizing irrigation water supply in a young citrus orchard. Proceeding of The 11th International Society of Citriculture. pp. 573 – 578.
25
Gee, G.W. and J.W. Bauder. 1986. Particle size analysis. P. 383 – 411. In: A. Klute, (ed.) Methods of Soil Analysis. Part1. SSSA, Madison, WI.
26
Grace, J.K., K.L. Sharma , K.V. Seshadri, C. Ranganayakulu, K.V. Subramanyam, G. Bhupal Raj, S.H.K. Sharma, G. Ramesh, P.N. Gajbhiye and M. Madhavi. 2012. Evaluation of Sweet Orange (Citrus sinensis L. Osbeck) cv. Sathgudi Budded on Five Rootstocks for Differential Behavior in Relation to Nutrient Utilization in Alfisol. Communication in Soil Science and Plant Analysis. 43: 985-1014.
27
Jaegger, B., H. Goldbach and K. Sommer. 2000. Release from lime induced iron chorosis by CULTAN in fruit trees and its characterization by analysis. Acta Hort. 531: 107 – 113.
28
Jones, J.B., B. Wolf and H.A. Mills. 1991. Plant Analysis Handbook: A Practical Sampling, Preparation, Analysis and Interpretation Guide. Macro-Micro Pub. Inc., Athens, GA.
29
Katyal, J.C. and B.D. Sharma. 1980. A new technique of plant analysis to resolve iron chlorosis. Plant and Soil. 55: 105- 119.
30
Kitson, R.E. and M.G. Mellon. 1944. Colorimetric determination of P as a molybdovanadate phosphoric acid. Ind. Eng. Chem. Anal. Ed. 16: 379-383
31
Kosegarten, H., B. Hoffmann and K. Mengel. 1999. Apoplastic pH and Fe3+ reduction in intact sunflower leaves. Plant Physiology. 121: 1069 – 1079.
32
Levy, Y. and J. Shalheret. 1990. Ranking the salt tolerance of citrus rootstocks by juice analysis. Scientia Horticulturae. 45: 89-98.
33
Lindsay, W.L. and W.A. Norvel. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Science Society of America Journal. 42: 421-428.
34
Loeppert, R.H., L.C. Wei and W.R. Ocumpaugh. 1994. Soil factors influencing the mobilization of iron in calcareous soils. In: Manthey, J.A., Crowley, D.A., Luster, D.G. (Eds.), Biochemistry of Metal Micronutrients in the Rhizosphere. Lewis Publishers. Boca Raton. PP. 343 – 360.
35
Louzada, E.S., H.S. Del Rio, M. Setamou, J.W. Watson and D.M. Swietlik. 2008. Evaluation of citrus rootstocks for the high pH, calcareous soils of South Texas. Euhytica. 164: 13 – 18.
36
Manthey, J.A., D.L. McCoy and D.E. Crowley. 1994. Stimulation of rhizosphere iron reduction and uptake in response to iron deficiency in citrus rootstocks. Plant Physiol. Biochem. 32: 211- 215.
37
Marchal, J. 1984. Citrus. In: P. Martin et al., (Eds.), Plant Analysis as Aguide to the Nutrient Requirements of Temperate and Tropical Crops,( pp. 320 – 354). Lavoisier Publishing INC. New York.
38
Mclean, E.O. 1982. Soil pH and lime requirement. P. 199- 224. In: A.L. Page et al. (ed.), Methods of Soil Analysis. Part 2. SSSA. Madison, WI.
39
Mengel, K. 1995. Iron availability in plant tissues-iron chlorosis in calcareous soils, in: J. Abadia (Ed.), Iron Nutrition in Soils and Plant. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, the Netherlands. 389-397.
40
Mengel, K. and E. Kirkby. 2001. Principles of plant nutrition. 5th edition, Kluwer Academic Publisher, Dordrecht, The Netherlands.
41
Mohammad, M.J., H. Najim and S. Khresat. 1998. Nitric acid– and O-Phenanthroline- extractable iron for diagnosis of iron chlorosis in citrus lemon trees. Communication in Soil Science and Plant Analysis. 29: 1035 – 1043.
42
Mortvedt, J.J., F.R. Cox, L.M. Shuman and R.M. Welch. 1991. Micronutrients in Agriculture. Soil Science Society of America, Inc. Madison, Wisconsin, USA.
43
Nelson, D.W. and L.E. Sommers.1982. Total cabon, organic carbon, and organic matter.P. 539 – 579. In: A.L. Page et al. (eds.), Methods of Soil Analysis. Part II. 2th ed. ASA, SSSA, Madison, WI.
44
Olsen, S.R. and, L.E. Sommers. 1982. Phosphorus. In: A.L. Page et al.,(Ed.) Methodsof Soil Analysis. Part 2. Monograph no 9. (pp. 403-430). Am. Agron., Madison, WI.
45
Pestana, M., A. de Varrnnes, J. Abadia and E. Araujo Faria. 2005. Differential tolerance to iron deficiency of citrus rootstocks grown in nutrient solution. Scientia Horticulturae. 104: 25 – 36.
46
Schneider, A. 1997. Release and fixation of potassium by a loamy soil as affected by initial water content and potassium status of soil samoles. European Journal of Soil Science. 48: 263 – 271.
47
Singh, A., S. Naqvi and S. Singh. 2002. Citrus Germplasm Cultivar and Rootstocks. Natural Research Centre for Citrus, Kalyani publishers. New Delhi, India.
48
Sudahono, F., D.H. Byrne and R.E. Rouse. 1994. Greenhouse screening of citrus rootstocks for tolerance to bicarbonate-induced iron chlorosis. HortScience. 29: 113 – 116.
49
Toplu, C., V. Uygur, M. Kaplankıran, T.H. Demirkeser and E. Yıldız. 2012. Effect of citrus rootstocks on leaf mineral composition of ‘okitsu’, ‘clausellina’, and ‘silverhill’ mandarin cultivars. Journal of Plant Nutrition. 35: 1329–1340.
50
Wright, R.J. and T.I. Stuczynski. 1996. Atomic absorption and flame emission spectroscopy. In: Methods of Soil Analysis. Sparks, D.L. (Ed.), Part III, Chemical Methods, SSSA Book Series No.5, SSSA, Madison, WI. P. 65–91.
51
Wright, G.C., P.A. Tilt and M.A. Pena. 1999. Results of scion and rootstock trials for citrus in Arizona. Final report for project 98-12. University of Arizona, College of Agriculture.
52
Wutscher, H.K., N.P. Maxwell and A.V. Shull. 1975. Performance of nucellar grapefruit (Citrus Paradisi Macf.) on 13 rootstocks in south Texas. Journal of the American Society for Horticultural Science. 100: 48 - 51.
53
Zambosi F.B., D. Mattos Jr., J.A. Quaggio, H. Cantarella and R.M. Boaretto. 2013. Phosphorus Uptake by Young Citrus Trees in Low- P Soil Depends on Rootstock Varieties and Nutrient Management. Communication in Soil Science and Plant Analysis. 44: 2107-2117.
54
ORIGINAL_ARTICLE
استفاده از فاضلاب در کشاورزی: فرصتها، چالشها و راهکارها
استفاده مجدد از فاضلاب و پساب برای آبیاری و کشاورزی از گذشتههای دور در دنیا مطرح بوده است. افزایش جمعیت، مهاجرت به شهرها و گسترش شهرنشینی، ارتقاء استانداردهای زندگی، رشد و گسترش صنایع و... سبب گردیده تا حجم فاضلاب زیادی در مناطق محدودی تولید شود که محیط توان پالایش آن را ندارد. این در حالی است که این حجم بالای فاضلاب تولیدی میتواند بهعنوان منبعی برای تأمین آب، مواد و انرژی موردتوجه قرار گیرد. با توجه به پیشرفت فناوریهای تصفیه فاضلاب در جهان، امکان تصفیه فاضلاب با طیفی وسیع از کیفیت پساب خروجی فراهم میباشد. چندانکه پساب خروجی از کیفیت مناسب برای شرب گرفته تا کیفیت بسیار پائین را دربرمی گیرد. با چنین توانمندی علمی دیگر نمیتوان تصور عدم استفاده از پساب برای آبیاری در کشاورزی را به کار برد. اما سؤالی که در اینجا پیش میآید تناسب کیفیت پساب با نوع کاربرد پساب با توجه به مسائل اقتصادی میباشد. این امر نیازمند دسترسی به استانداردها، دستورالعملها و معیارهای قابلاجرا برای هریک از بخشهای مختلف میباشد تا بتوان آن را با رعایت استاندارهای زیستمحیطی بکار برد. البته استفاده از پساب به عنوان منبع آب پایدار در آبیاری محصولات کشاورزی با رعایت ملاحظات زیست محیطی را بایستی بهعنوان بخشی از مدیریت پایدار با توجه به وضعیت بحران آب تلقی نمود. سامانهای که مراحل مختلف تولید، جداسازی، جمعآوری، انتقال، تصفیه را همراه با ذینفعان هر بخش دربرمی گیرد. در این سامانه مفاهیمی همانند کاهش فاضلاب، استفاده مجدد، بازچرخانی و بازیافت جایگاه ویژهای دارند تا فاضلاب نه بهعنوان یک پساب دورریختنی بلکه بهعنوان یک منبع تجدید پذیر تلقی گردد.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_118339_3f2684a66677e4a9f82e7422f5b5ff66.pdf
2019-01-21
213
231
10.22092/lmj.2019.118339
پساب
منبع تجدید پذیر
استاندارد
بازچرخانی آب
حامد
رضایی
rezaei_h@yahoo.com
1
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
LEAD_AUTHOR
سعید
سعادت
saeed_saadat@yahoo.com
2
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
AUTHOR
بهبهانی نیا، آ. س، میرباقری. و ا. آزادی. 1390. تأثیر استفاده از پساب و لجن در آبیاری گیاهان بر میزان غلظت فلزات سنگین گیاهان. فصلنامه علمی پژوهشی گیاه و زیستبوم، سال 7، شماره 28 ص59-70.
1
بهبهانی نیا، آ. ا، آزادی. و س. صادقیان. 1389. اثر آبیاری با پساب تصفیهخانهها بر میزان تجمع فلزات سنگین در برخی از سبزیجات منطقه رودهن. مجله پژوهشهای به زراعی، جلد 2، شماره2، ص 165-173.
2
بیگی هرچگانی، ح. ا. و گ. بنی طالبی. 1392. اثر بیستوسه سال آبیاری با پساب شهری بر انباشت بعضی فلزات سنگین در خاک انتقال به دانههای گندم و ذرت و خطرات بهداشتی مرتبط. نشریه آبوخاک، جلد 27، شماره 3، ص 580-570.
3
توکلی، م. و م. طباطبائی. 1378. آبیاری با فاضلاب تصفیهشده. نشریه کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. شماره 28 ص26-1.
4
پایگاه آمار و اطلاعات آب و فاضلاب کشور. 1395. گزارش صنعت آب و فاضلاب شهری در یک نگاه. شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور. نشانی اینترنتی: stat.nww.ir/dorsapax/userfiles/stat/kol.pdf.
5
پرورش، ع. ح، موحدیان عطار. و ل. حیدریان. 1383. بررسی کیفیت شیمیایی و ارزش کودی ورمی کمپوست تهیهشده از لجن فاضلاب شهری اصفهان. مجموعه مقالات هفتمین همایش ملی بهداشت محیط. دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد.
6
حجتی، س. ف، نوربخش. و ک. خاوازی. 1385. تأثیر لجن فاضلاب بر شاخص بیومس میکروبی خاک فعالیت آنزیمی و عملکرد گیاه ذرت. مجله علوم خاک و آب جلد 20 شماره 1 ص 84-93.
7
حسن اقلی، ع. و ع، لیاقت. 1388. تغییرات هدایت الکتریکی زه آب حاصل از اعماق مختلف خاک درنتیجه اجرای عملیات آبیاری با فاضلاب و پساب تصفیهشده شهرک اکباتان. مجله آبیاری و زهکشی ایران، جلد 3، شماره 2،ص 12-1.
8
چوبین، ب. و آ. ملکیان. 1392. رابطه بین تغییر سطح آب زیرزمینی و روند شور شدن آن. بررسی موردی دشت آسپاس استان فارس. مدیریت بیابان، شماره یک، 26-13.
9
دفتر تحقیقات و معیارهای فنی سازمان برنامهوبودجه. 1372. ضوابط فنی بررسی و تصویب طرحهای تصفیه فاضلابهای شهری. نشریه شماره 3-129. انتشارات سازمان برنامهوبودجه. تهران.
10
دفتر نظام فنی اجرایی معاونت نظارت راهبردی و دفتر مهندسی و معیارهای فنی آب و آبفا وزارت نیرو.1387. راهنمای طبقهبندی کیفیت آب خام، پسابها و آبهای برگشتی برای مصارف صنعتی و تفرجی. نشریه شماره 462 معاونت نظارت راهبردی. معاونت نظارت راهبردی http://tec.mporg.ir/.
11
رباطی، ب. م، شریعتی، و ر. فرشی. 1367. مطالعه بعضی اثرات سوء فاضلاب نهر فیروزآباد در اراضی زراعی جنوب تهران. مجموعه مقالات خاک و آب، سال 4 شماره 1، ص. 1-14.
12
روحانی شهرکی، ف. ر، مهدوی. و م. رضایی.1384. اثر آبیاری با پساب بر برخی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک. فصلنامه علمی-پژوهشی آب و فاضلاب، جلد 16، شماره 1،ص. 23-29.
13
رهنما، ح. و س. میراثی. 1395. تحلیل و ارزیابی پارامترهای موثر بر فرونشست زمین. مجله علمی-پژوهشی عمران مدرس، دوره 16، شماره یک، ص 53-45.
14
شایگان، ج و ع، افشاری. 1383. بررسی وضعیت فاضلابهای شهری و صنعتی ایران. آب و فاضلاب، جلد 15 شماره 1، ص58-69.
15
شرقی، ع. و غ، کیانی. 1389. سالنامه آماری آب کشور87-1386. مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهد بهشتی، دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفا و شرکت مدیریت منابع آب ایران.
16
شریعتی، م. 1365. فاضلاب منبع عناصر غذایی برای گیاه و مسائل ناشی از آلودگی آن در اراضی کشاورزی. نشریه شماره 688 موسسه تحقیقات خاک و آب.
17
صالحی، ص. و م. طالبی صومعه سرایی. 1393. تحلیل کیفی موانع اجتماعی-فرهنگی استفاده از آب بازیافتی.بازیافت آب. دوره یک، شماره یک،ص7767.
18
صفری سنجانی، ع. ا. و ش. حاج رسولیها. 1380. پیامد آبیاری با پساب پالایشگاه فاضلاب شمال اصفهان بر برخی از ویژگیهای شیمیایی خاکهای ناحیه برخوار. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 32، شماره 1ص. 88-79.
19
عابدی کوپایی، ج و ع. بختیاری فر. 1383. تأثیر پساب تصفیهشده بر خصوصیات هیدرولیکی انواع قطرهچکانها در سیستم آبیاری قطرهای. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 8، شماره 3 ص 33-43.
20
عاطفی، الف. و ع. قائمی. 1390. بررسی تأثیر مدیریتی کیفیت آب آبیاری، پساب تصفیهشده و کود NPK بر خصوصیات شیمیایی خاک در کشت کلم بروکلی در آبیاری میکرو. نشریه آبوخاک، جلد 26، شماره 5، ص 1127-1119.
21
فرمانی فرد، م. ه، قمر نیا. م، پیرصاحب. و ن. فتاحی. 1396. تاثیر آبیاری بلند مدت با فاضلاب تصفیه شده کرمانشاه بر برخی خصوصیات فیزیکی خاک. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، جلد 31، شماره 31، 508-494.
22
فیضی، م. خ، شیدایی. و ح. اولیائی. 1392. تأثیر فاضلاب شاهینشهر بر ویژگیهای شیمیایی خاک. چکیده مقالات اولین همایش ملی بحران آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان).
23
قاسمی، س. ع. ش، دانش. و ا. علیزاده. 1391. امکانسنجی استفاده از سیستم آبیاری قطرهای در کاربرد پساب تصفیهخانههای فاضلاب شهری مشهد. نشریه آبیاری و زهکشی، جلد 6، شماره 3، ص162-152.
24
کریم پور، م. م، افیونی. و ع. اسماعیلی ساری. 1389. اثر لجن فاضلاب بر غلظت جیوه خاک و گیاه ذرت. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. سال 14، شماره 52، ص 123-115.
25
کریم زاده، م. ا، علیزاده، و م. محمدی آریا. 1391. اثرات آبیاری با پساب بر هدایت هیدرولیکی اشباع خاک. نشریه آبوخاک. جلد 26،شماره 6، ص1553-1547.
26
کفائی، ر و س، دوبرادران. 1393. مروری بر توزیع و پایش هورمونها در محیط و حذف آنها در سیستمهای تصفیه فاضلاب. دوماهنامه طب جنوب، سال 17، شماره 5، ص 1006-993.
27
لشکری پور، غ. م، غفوری. و ح. ر، رستمی بارانی. 1387. بررسی علل تشکیل شکافها و فرونشست زمین در غرب دشت کاشمر. مطالعات زمینشناسی، جلد 1، شماره1، ص 95-111.
28
محمدی، پ. 1380. مروری بر استانداردها و تجارب استفاده از پسابها برای آبیاری. گروه کار اثرات زیستمحیطی کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران.
29
مرکز آمار ایران. 1395. سال نامه آماری کشور سال 1394. سازمان برنامه و بودجه، مرکز آمار ایران. تهران. ایران.
30
مرکز آمار ایران. 1395. چکیده نتایج سرشماری نفوس و مسکن 1395. مرکز آمار ایران. نشانی اینترنتی :http://www.amar.org.ir/portal/0/news/1396/chnsanvms95.pdf
31
مرکز آمار ایران، 1390. برآورد جمعیت کشور، شهری، روستایی. 1389-1375. نشانی اینترنتی :http://www.amar.org.ir/default_404.aspx
32
ملاحسینی، م. و ش. دانش. 1386. تأثیر کاربرد توأم آب و پساب بر دبی قطره چکانه در سیستم آبیاری قطرهای. مجله آبیاری و زهکشی ایران، جلد 1، شماره 2، 104-95.
33
مرادمند، م. ح، بیگی هرچگانی. و ع. محمد خانی. 1388. اثر آبیاری با پساب تصفیهشده شهری بر توزیع نیکل در خاک و اندام فلفل سبز. چکیده مقالات سومین همایش ملی آب و فاضلاب با رویکرد اصلاح الگوی مصرف. تهران.
34
مستشاری، م. و ا، بغوری. 1381. بررسی شدت و گسترش آلودگی خاکها به عناصر سنگین و تعیین مقدار آنها در گیاهان آبیاری شده با فاضلاب. گزارش نهایی شماره 81/365 موسسه تحقیقات خاک و آب.
35
ملاحسینی، ح. 1381. بررسی شدت و گسترش آلودگی خاکها به عناصر سنگین و تعیین مقدار آنها در گیاهان آبیاری شده با فاضلاب. گزارش نهایی موسسه تحقیقات خاک و آب.
36
مهردادی، ن. 1378. نگرشی بر نقش مشارکتهای مردمی در استفاده از پسابها برای آبیاری. همایش جنبههای زیستمحیطی استفاده از پسابها در آبیاری مجموعه مقالات همایش جنبههای زیستمحیطی استفاده از پساب در آبیاری. صفحه94-89.نشریه شماره 28-1378 کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران،
37
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران. 1380. خوراک انسان دام، بیشینه رو اداری فلزات سنگین. استاندارد شماره 12968. موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
38
مومنی، ع. م. ح، رسولی. م، بای بوردی. و م. ج. ملکوتی. 1383. لزوم حفظ کیفیت و پایش منابع خاک کشور. صفحه 315-288. بنایی، م. ح. ع، مومنی. م، بای بوردی. م. ج، ملکوتی. خاکهای ایران تحولات نوین در شناسایی مدیریت و بهرهبرداری. موسسه تحقیقات خاک و آب. انتشارات سنا. تهران.
39
مومنی، ع. و م. ج، ملکوتی. 1383. وضعیت کشاورزی ایران. صفحه 77. بنایی، م ح، ع. بایبوردی م. م ج ملکوتی. خاکهای ایران . تحولات نوین و شناسایی، مدیریت و بهرهبرداری. موسسه تحقیقات خاک و آب انتشارات سنا.
40
مؤمنی، ع. 1389. پراکنش جغرافیایی و سطوح شوری منابع خاک ایران. مجله پژوهشهای خاک. الف جلد 24، شماره 3 صفحه 215-202.
41
نامجویان، م. 1386. مروری بر مطالعات آمایش سرزمین. دفتر زیربنایی مرکز پژوهشهای علمی شورای اسلامی. شماره مسلسل 8828. تهران.
42
نجفی، پ. س، موسوی. و م. فیضی. 1386. اثر کاربرد فاضلاب تصفیهشده شهری بر عملکرد و کیفیت گندم. مجله علوم خاک و آب، جلد 21، شماره 2، ص 227-238.
43
نجفی، پ. س، موسوی. و م. فیضی. 1384. بررسی اثرات کاربرد پساب فاضلاب تصفیهشده شهری در روشهای مختلف آبیاری سیبزمینی. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال 12،شماره یک، ص 61-70.
44
Anderson, J. 2003. The environmental benefits of water recycling and reuse. Water Science and Technology: Water Supply, 3(4): 1–10.
45
Angelakis, A.N., and S.A. Snyder. 2015. Wastewater treatment and reuse: Past, Present, and Future. Water 7: 4887-4895.
46
Amerasinghe, P., Bhadwaj, R.M., Scott, C., Jella, K. and F. Marshall. 2013. Urban wastewater and agricultural reuse challenges in India, IWMI Research report.
47
Capodaglio, A.C. 2017. Integrated decentralized wastewater management for resource recovery in rural and peri-urban areas. Resources, 6(2):1-20.
48
Chang, A.C., Pan, G., Page, A.L. and T. Asano. 2002. Developing human health related chemical guideline for reclaimed wastewater and sewage sludge applications in Agriculture. World Health Organization.
49
Elmitwalli, T.A., Al-Sarawey, A. and M.F. El-Sherbing. 2008. Egyptian effluent standards for treated sewage: evaluation and recommendations: p41-51.In: Al-Baz, I., Otterphol, R. and C, Wendland. Efficient management of wastewater its treatment and reuse in water scarce countries. Springer. Germeny.
50
Epstein, E. 2002. Land application of sewage sludge and biosolids. Lewis publishers, London, UK.
51
Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). 1976. A framework for land evaluation. Rome, FAO.
52
FAO. 1993. Guidelines for land use planning. FAO, Rome. Italy.
53
FAO. 2017. The future of food and agriculture: trends and agriculture. FAO. Rome, Italy.
54
Faruqui N.I., Scot C.A. and L. Raschid-Sally. 2007. Confronting the realities of wastewater use in irrigated agriculture: lessons learned, p.173-187. In: Scott C.A., Faruqui N.I. and L, Raschid Sally.Wastewater use in irrigated agriculture coordinating the livelihood and environmental realities. CAB International.
55
Fatta D., Arslan Alaton I., Gokcay C., Rusan M., Mountadar M. and A. Papadopoulos. 2005. Wastewater reuse: problems and challenges in Cyprus, Turkey, Jordan and Morocco .European Water: 11/12: 63-69.
56
Hussain, I. Raschid, L. Hanjra, M.A. Marikar, F. and W. van der Hoek. 2002. Wastewater use inagriculture: review of impacts and methodological issues in valuing impacts. Working Paper 37. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institute.
57
Jimenez, B. and T. Asano. 2008. Water reclamation and reuse around the world. p: 3-26. In: B. Jimenez and T. Asano (eds.) Water reuse an international survey of current practice, issues and needs. IWA publishing U.K.
58
Jönsson, H. 2002. Urine separating sewage systems: environmental effects and resource usage. Water Science and Technology, vol 46, 33-340.
59
Klundert, A. 1999. Integrated sustainable waste management: the selection of appropriate technologies and the design of sustainable systems is not (only) a technical issue. The CEDARE/IETC Inter-regional workshop on technologies for sustainable waste management, held 13-15 July 1999 in Alexandria, Egypt.
60
Kretschmer, N., Ribbe, L. and H. Gaese. 2002. Wastewater reuse for agriculture. In: Technology resource management and development scientific contribution for sustainable development, 2: 37-64.
61
Lahnsteiner, J. and G. Lempert. 2007. Water management in Windhock, Namibia Water Science and Technology, 55(1):441-448.
62
Lazarova, V., and A. Bahri. 2005. Water reuse for irrigation: agriculture, landscapes, and turf grass. CRC Press, Boca Raton, USA.
63
Libe, J. and R. Adakanian. 2013. Proceedings of the UN-Water project on the safe use of wastewater in agriculture. UNW-DPC. Bonn, Germany.
64
Qin, L., Zhenli, L. He, and P. J. Stoffella. 2012. Land application of biosolids in the USA: a review. Applied and Environmental Soil Science, 2012:10.1155/2012/201462, Available at: https://www.hindawi.com/journals/aess/2012/201462.
65
Mouhanni, H., Bendou A. and S. Er-Raki. 2011. Disinfection of treated wastewater and its reuse in the irrigation of golf grass: The case of plant M’zar Agadir-Morocco. Water, 3: 1128-1138.
66
Schaht, K. Gonster, S. Juschke, E. Chen, Y. Tarchitzky, J., Al-Bakri, J. Al-Karablieh, E. and B. Marschner. 2011. Evaluation of soil sensitivity towards the irrigation with treated wastewater in the Jordan River region. Water, 3:1092-1111.
67
Salgot, M. 2008. Water reclamation recycling and reuse, implementation issues. Dsaination, 21:190-198.
68
SIDA. 2000. Water and wastewater management in large to medium-sized urban centers, 2000.
69
Soil Science Society of America. 1995. Statement on soil quality. Agronomy News, June, 1995.
70
United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. 2017. World population prospects: The 2017 revision, key findings and advance tables. ESA/P/WP/248.
71
United Nations. 2014. Water for life decades, water and sustainable development.Available at: http://www.un.org/waterforlifedecade/water-and-sustainable-development.html.
72
United Nations. 2012. The future we want United Nation's conference on sustainable development. Rio+20.UN.
73
United States Environmental protection Agency. 2012. Guideline for water reuse. USAID.
74
United Nations. 1958. Water for industrial use. Economic and Social Council, Report E/3058ST/ECA/50, United Nations, New York.
75
Verhey, W. H. 1998. The FAO-UNEP approach land use planning. Review. FAO/UNEP Workshop on integrated planning and management of land resources. Proceedings.16-30.
76
Wescot, D. W. 1997. Quality control of wastewater for irrigated crop production (Water report).FAO, Rome, Italy.
77
World Health Organization. 2006. WHO guidline for the safe use of wastewater excreta and greywater, vol II wastewater use in agriculture.World Health Organization.France.
78
WWAP (United Nations World Water Assessment Programme). 2017. The United Nations world water development report 2017. Wastewater: The Untapped Resource. Paris, UNESCO.
79
Wilson, D. C., Velis, C.A. and M. Rodic. 2012. Integrated sustainable waste management in developing countries. Waste and Resource Management, 166(WR2):52-68.
80
57. Galloway, D.L. and T.J. Burbey. 2011. Review: regional land subsidence accompanying groundwater extraction. Hydrology Journal, 19 (8):1459-1486.
81
58. Gu, Y. Li, Y. Li, X. Pengzhou L., Wang H., Zoe R.P., Xin W. Jiang W. and L. Fengting, 2017. The feasibility and challenges of energy self-sufficient wastewater treatment plants, Applied Energy. 204 (C): 1463-1475.
82
59. Guest, J. S., Skerlos, S.J. Barnard, J.L. Beck, M. B. Daigger, G.T. Hilger, H. Jackson, S.J. Karvazy, K. Kelly, L. Macpherson, L. Mihelcic, J.R. Pramanik, A. Raskin, L.Van Loosdrecht, M.C.M. Yeh, D. and N.Y.G. Love. 2008. A new planning and design paradigm to achieve sustainable resource recovery from wastewater. Environmental Science and Technology, 43:6126-6130.
83