سیروس جعفری؛ معصومه پیشگیر
چکیده
تثبیت از مهم‌ترین فرآیندهایی است که بر قابلیت دسترسی عناصر غذائی پتاسیم و آمونیوم خاک برای گیاه اثر می‌گذارد. نوع و چگالی بار لایه‌ای کانی‌های رسی، پتانسیل اکسیداسیون و احیاء، درجه اشباع بین لایه‌ای کانی‌های رسی 2:1 لایه با پتاسیم و آمونیوم، غلظت یون‌های پتاسیم و آمونیوم در فاز محلول خاک، تناوب خشک و تر شدن، مقدار رطوبت، پ‌ها‌ش ...
بیشتر
تثبیت از مهم‌ترین فرآیندهایی است که بر قابلیت دسترسی عناصر غذائی پتاسیم و آمونیوم خاک برای گیاه اثر می‌گذارد. نوع و چگالی بار لایه‌ای کانی‌های رسی، پتانسیل اکسیداسیون و احیاء، درجه اشباع بین لایه‌ای کانی‌های رسی 2:1 لایه با پتاسیم و آمونیوم، غلظت یون‌های پتاسیم و آمونیوم در فاز محلول خاک، تناوب خشک و تر شدن، مقدار رطوبت، پ‌ها‌ش و مقدار مواد آلی خاک از جمله مهم‌ترین عوامل تأثیر گذار بر فرآیند تثبیت پتاسیم و آمونیوم در رس‌ها و خاک‌ها به شمار می‌روند. این دو کاتیون به دلیل دارا بودن شعاع یونی مشابه دارای رفتار مشابهی برای تثبیت هستند، لذا می‌توان با کاربرد توام کود پتاسیم و آمونیوم بر افزایش قابلیت جذب آن‌ها اثر گذاشت. قرار گرفتن یون‌های آمونیوم در بین لایه‌های کانی‌های رسی موجب می‌گردد تا ظرفیت تثبیت پتاسیم در بین لایه‌ها کاهش یافته و قابلیت جذب آن برای گیاه فزونی یابد و برعکس. این موضوع از نظر اقتصادی و مدیریت مصرف کود اهمیت کاربردی فراوانی دارد به طوری که به هنگام محاسبه مقدار کودهای نیتروژن و پتاسیم مورد نیاز گیاه باید به طور کامل مورد توجه قرار گیرد. با اطلاع از عوامل اثر گذار بر تثبیت یا رهاسازی یون‌های پتاسیم و آمونیوم و هم چنین بررسی عوامل اثر گذار بر رقابت آن‌ها می‌توان برای مدیریت تغذیه‌ای گیاهان برنامه‌ریزی نمود. در این راستا با افزایش کودهای آمونیومی همچون اوره می‌توان بر رهاسازی پتاسیم از کانی‌ها اثر گذاشته و نیاز گیاه به این عنصر غذایی را تأمین نمود. در این مقاله تلاش گردیده است که فرآیند تثبیت پتاسیم و آمونیوم در خاک و نقش عوامل موثر بر آن بررسی و راهکارهایی برای استفاده صحیح از این دو عنصر کودی در مدیریت تغذیه‌ای گیاهان ارائه شود.