مدیریت اراضی

فایل کلی مقالات این شماره

شناسنامه علمی شماره

خلاصه جلد 12 شماره 1 سال 1403

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1403

چکیده

بیشتر

پژوهشی

بررسی پیامدهای تغییر الگوی کشت اراضی شیب‌دار کم بازده به باغ‌های دیم در بخش کبگیان شهرستان بویراحمد

رستم خورشیدیان؛ آیت اله کرمی؛ مهدی نوری پور

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1403، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22092/lmj.2023.361412.325

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تغییر الگوی کشت اراضی شیب دار کم بازده به باغ های دیم در بخش کبگیان شهرستان بویراحمد صورت پذیرفت. با استفاده از نظر کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد، به بررسی علی- مقایسهای تعداد 156 نفر (72 بهره بردار پذیرنده و 84 بهره بردار نپذیرنده ... بیشتر این پژوهش با هدف شناسایی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تغییر الگوی کشت اراضی شیب دار کم بازده به باغ های دیم در بخش کبگیان شهرستان بویراحمد صورت پذیرفت. با استفاده از نظر کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد، به بررسی علی- مقایسهای تعداد 156 نفر (72 بهره بردار پذیرنده و 84 بهره بردار نپذیرنده طرح) به‌عنوان نمونه در دو مقطع زمانی قبل و بعد از پروژه همت گماشته شد. جمع آوری داده ها، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بود. نتایج نشان داد که هزینه، تولیدات، اشتغال، توان مالی و دارایی، بازار فروش، حمایتی، رقابت، سرمایه گذاری، درآمد و تسهیلات تبیین کننده 70/77 درصد از کل واریانس پیامدهای اقتصادی طرح بودند. عوامل مهاجرت، مطلوبیت کار، استفاده از دانش و تجربه، مشارکت، احساس تعلق به روستا، رضایت از نهادها، آگاهی، حمایت و تضاد و درگیری مجموعاً 75/5 درصد از واریانس پیامدهای اجتماعی طرح را تبیین نمودند. کیفیت محیط، الگوی روستا، تغییر در گونهها، میزان مصرف تبیین کننده 68/83 درصد از واریانس کل پیامدهای زیست‌محیطی طرح بودند. نتایج حاکی از وضعیت مساعدتر گروه پذیرنده در ابعاد اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی نسبت به گروه نپذیرنده طرح بود. به‌علاوه، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی افراد پذیرنده طرح در زمان فعلی، مساعدتر از زمان قبل از تغییر الگوی کشت ارزیابی شد. در مجموع یافته ها نشان داد، تغییر الگوی کشت موجب بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ساکنان شده است. همچنین نتایج نشان داد، احتمال پذیرش طرح در افراد دارای میزان درآمد بیشتر، بالاتر است.

پژوهشی

بررسی تغییر پوشش/کاربری اراضی استان تهران با استفاده از داده‌های سنجش از دور

پژمان رودگرمی

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1403، صفحه 17-28

https://doi.org/10.22092/lmj.2024.364353.348

چکیده

تشخیص تغییرات کاربری و پوشش اراضی برای مدیریت و برنامه‌ریزی بهینه منابع طبیعی و بخش کشاورزی مهم است و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای یک فناوری مناسب برای به هنگام نمودن نقشه‌های پوشش و کاربری اراضی است. هدف این مطالعه، تعیین میزان و نوع تغییرات کاربری و پوشش اراضی در استان تهران با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای طی دو دهه گذشته است ... بیشتر تشخیص تغییرات کاربری و پوشش اراضی برای مدیریت و برنامه‌ریزی بهینه منابع طبیعی و بخش کشاورزی مهم است و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای یک فناوری مناسب برای به هنگام نمودن نقشه‌های پوشش و کاربری اراضی است. هدف این مطالعه، تعیین میزان و نوع تغییرات کاربری و پوشش اراضی در استان تهران با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای طی دو دهه گذشته است و برای بررسی این تغییرات در سال 2000 میلادی (1379 خورشیدی) از تصاویر سنجنده ماهواره لندست-‌7 و برای سال 2021 میلادی (1400 خورشیدی) از تصاویر سنجنده ماهواره سنتینل-2 استفاده گردید. پردازش‌های لازم بر روی تصاویر و داده‌های سنجش از دور در نرم‌افزارهای تحلیل مکانی انجام شد و اطلاعات مورد نیاز به‌دست آمد. مساحت اراضی منابع طبیعی و کشاورزی در سال 2000 (1379 خورشیدی) به ترتیب برابر با 1050155 و 174115 هکتار و در سال 2021 (1400 خورشیدی) برابر با 946200 و 170800 هکتار برآورد شد. مساحت اراضی منابع طبیعی استان طی سال‌های 2000 تا 2021 میلادی به میزان 103955 هکتار در سطح استان کاهش یافته است. در کل بین دو سال ذکر شده به‌میزان 3315 هکتار از مساحت اراضی کشاورزی استان کاسته شده است و همچنین بر اساس نتایج تحقیق حدود 39000 هکتار از اراضی کشاورزی به کاربری ساخته شده تغییر یافته‌ و این وضعیت بدین دلیل است که در این مدت حدود 36000 هکتار اراضی منابع طبیعی استان به کشاورزی تغییر کاربری یافته و کاهش بیشتر اراضی کشاورزی را ظاهراً جبران کرده است. در استان بر مساحت اراضی ساخته شده حدود 107129 هکتار افزوده شده است. از جمله پیشنهادها برای حفظ اراضی کشاورزی و طبیعی، راه اندازی سیستم پایش و مراقبت کاربری و پوشش اراضی با استفاده از قابلیت‌های سنجش از دور و خودداری از تقسیم و کوچک‌تر کردن استان تهران است.

مروری

مروری بر مطالعات ارزیابی اقتصادی تخریب سرزمین در جهان بر اساس الگوی تحلیل هزینه – فایده

علی اکبر دماوندی

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1403، صفحه 29-43

https://doi.org/10.22092/lmj.2024.358370.302

چکیده

سرزمین، بستر حیات بشر و از مؤلفه‌های مهم توسعه پایدار اقتصادی بهشمار رفته و به‌عنوان یک منبع بنیادین برای تولیدات غذایی، حفاظت از تنوع زیستی، عملکرد سامانه‌های منابع آب و ترسیب کربن در نظر گرفته می‌شود. مدیریت مناسب سرزمین می‌تواند از این منابع ارزشمند محافظت کرده و خدمات آن به جوامع انسانی را به حداکثر برساند. بیابان‌زایی، ... بیشتر سرزمین، بستر حیات بشر و از مؤلفه‌های مهم توسعه پایدار اقتصادی بهشمار رفته و به‌عنوان یک منبع بنیادین برای تولیدات غذایی، حفاظت از تنوع زیستی، عملکرد سامانه‌های منابع آب و ترسیب کربن در نظر گرفته می‌شود. مدیریت مناسب سرزمین می‌تواند از این منابع ارزشمند محافظت کرده و خدمات آن به جوامع انسانی را به حداکثر برساند. بیابان‌زایی، تخریب سرزمین و خشک‌سالی بهویژه در مناطق خشک، نیمه‌خشک و خشک نیمه مرطوب، رو به تشدید است. عوامل طبیعی و انسانی متعددی در تشدید این فرایند مؤثر هستند. این عوامل به‌طور پیچیده‌ای با یکدیگر در ارتباط بوده و نیز همپوشانی داشته و لذا برای مدیریت پایدار سرزمین ضروری هستند. دراین‌ارتباط، شناسایی اثرات اقتصادی بیابان‌زایی، تخریب سرزمین و خشک‌سالی و معرفی روش‌های مناسب برای ارزیابی پیامدهای آن‌ها بر جوامع انسانی تحت تأثیر، از اقدامات پایهای است. این ارزیابی اقتصادی، نقش بسزایی در سیاستگذاریهای کلان مدیریت پایدار سرزمین و دستیابی به توسعه پایدار داشته و می‌تواند به‌عنوان یک مرجع و مبنا برای کلیه مجریان مرتبط با مدیریت کاربری سرزمین مورداستفاده قرار گیرد. در این مقاله روش تجزیه‌وتحلیل هزینه – فایده به‌عنوان مبنایی برای ارزیابی اقتصادی مورد بررسی قرارگرفته و روش‌های تحلیل اقتصادی مبتنی بر آن توصیه‌شده است. درواقع تلاش در جهت توقف تخریب سرزمین در سطح جهانی، نیازمند ارزیابی تحلیل مناسب اقتصادی است.

مروری

ضرورت آگاهی دانشجویان علوم خاک از اهمیت و کاربرد ریاضیات در گرایش‌های مختلف علم خاک‌شناسی

عادل ریحانی تبار

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1403، صفحه 45-56

https://doi.org/10.22092/lmj.2024.364138.347

چکیده

سؤالی که برای بسیاری از دانشجویان کشاورزی به‌ویژه علوم خاک در مقطع کارشناسی از دیرباز مطرح بوده و هست، این است که اساساً چرا باید ریاضی خواند؟ در علوم خاک به چه میزان مهارت ریاضی احتیاج است و دانشجوی این رشته چقدر باید ریاضی بداند؟ آیا در علوم خاک واقعاً از مشتق، انتگرال و یا معادلات دیفرانسیل استفاده می‌شود؟ یکی از دلایلی که ممکن ... بیشتر سؤالی که برای بسیاری از دانشجویان کشاورزی به‌ویژه علوم خاک در مقطع کارشناسی از دیرباز مطرح بوده و هست، این است که اساساً چرا باید ریاضی خواند؟ در علوم خاک به چه میزان مهارت ریاضی احتیاج است و دانشجوی این رشته چقدر باید ریاضی بداند؟ آیا در علوم خاک واقعاً از مشتق، انتگرال و یا معادلات دیفرانسیل استفاده می‌شود؟ یکی از دلایلی که ممکن است دانشجویان توجه کافی به ریاضیات نداشته باشند این است که آن‌ها ارتباط آن را با علوم خاک نمیدانند. در این مقاله تحلیلی سعی شده است با ارائه چندین مثال ساده کاربردی در گرایش‌های مختلف علوم خاک از جمله فیزیک خاک، بیولوژی خاک، شیمی و حاصلخیزی خاک نشان داده شود که شناخت و کاربرد فرمول‌ها و روابط ریاضی جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و نتیجهگیری یا پیش‌بینی انواع فرایندها در خاک ضرورت دارد. به‌عنوان مثال نشان داده می‌شود که چگونه از مشتق، انتگرال و معادلات دیفرانسیل در قالب قوانین مختلف در مطالعه انتقال آب، املاح و انرژی در خاک یا محاسبه نیاز آبی گیاه و پاسخ گیاه به کود مصرفی برای کسب بیشینه عملکرد استفاده می‌شود. به‌کارگیری نمونه مسائل ارائه‌شده و خیلی مسائل مشابه کاربردی دیگر در تدریس دروس ریاضی توسط مدرسان این دروس برای رشتههای کشاورزی از جمله گروه علوم خاک به تقویت انگیزه و شوق دانشجویان این رشته به یادگیری بهتر ریاضیات منجر شده و پاسخ مستدل و ملموس به چرایی و ضرورت تدریس ریاضی برای دانشجویان رشته مذکور خواهد بود.

مروری

کوددهی پتاسیم در باغ‌های مرکبات

علی اسدی کنگرشاهی؛ نگین اخلاقی امیری

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1403، صفحه 57-80

https://doi.org/10.22092/lmj.2024.363801.345

چکیده

هدف از این بررسی، ارزیابی مدیریت کوددهی پتاسیم برای درختان مرکبات بود. این ارزیابی میتواند به شناخت بهتر نیاز پتاسیمی، مقدار کوددهی، زمان مناسب کوددهی، روند جذب و انتقال پتاسیم در این درختان منجر شود که در بهینهسازی توصیه‌های کودی پتاسیم بسیار مؤثر است. به‌طور میانگین در درختان یک باغ بارده یک هکتاری مرکبات حدود 300 تا 750 کیلوگرم ... بیشتر هدف از این بررسی، ارزیابی مدیریت کوددهی پتاسیم برای درختان مرکبات بود. این ارزیابی میتواند به شناخت بهتر نیاز پتاسیمی، مقدار کوددهی، زمان مناسب کوددهی، روند جذب و انتقال پتاسیم در این درختان منجر شود که در بهینهسازی توصیه‌های کودی پتاسیم بسیار مؤثر است. به‌طور میانگین در درختان یک باغ بارده یک هکتاری مرکبات حدود 300 تا 750 کیلوگرم پتاسیم وجود دارد که حدود 15 تا 20 درصد آن در برگها و 45 تا 60 درصد آن در میوههای این درختان است. بر اساس نتایج بلندمدت آزمایشهای کوددهی مرکبات در ایران و برخی مناطق مختلف جهان برای پایداری تولید، بهبود عملکرد و کیفیت میوه، رشد مناسب و سلامت درختان مصرف حدود 50 تا 200 کیلوگرم پتاسیم (K2O) در هکتار در سال نیاز است که حدود 50 تا 70 درصد از این پتاسیم مصرفی در تولید میوهها مشارکت دارد، حدود پنج درصد آن در ساختار درختان رسوب و ذخیره میشود و تعادل بین پتاسیم مصرفی و جذب شده توسط درختان با واکنشهای جذبی و واجذبی با سطوح تبادلی خاک ایجاد میشود. نتایج پژوهشهای مختلف نشان داده است که بیشترین نیاز و راندمان جذب پتاسیم در درختان مرکبات در مرحله دوم رشد میوه رخ می‌دهد؛ اما در زمان حداقل فعالیت (زمستان)، شروع فصل رشد و پس از برداشت، راندمان جذب بسیار کم است؛ بنابراین در زمانی که جذب پتاسیم از خاک هنوز بسیار کم است ذخیره پتاسیمی در بافت‌های قدیمی‌تر بیشترین نقش در رشد و توسعه برگ‌ها، سرشاخهها، گلها و میوهچهها در اوایل فصل رشد (شروع رشد سرشاخهها، گلدهی و تشکیل میوه) دارند. بر این اساس محلولپاشی کودهای پتاسیمی هم نقش مهمی در تنظیم عرضه پتاسیم به اندامهای جدید در حال رشد و توسعه، به‌ویژه در شروع فصل رشد دارد. بنابر آنچه گفته شد هدف از کوددهی پتاسیم تضمین پایداری تولید، افزایش عملکرد، افزایش کیفیت انبارمانی و کاهش ناهنجاریهای فیزیولوژیکی میوهها است و کوددهی خاکی قبل از گلدهی و تشکیل میوه تأثیری در رشد سرشاخههای بهاره، گلدهی و تشکیل میوه در سال جاری ندارد. لذا توصیه می‌شود که باغ‌داران، کوددهی خاکی قبل از گلدهی و تشکیل میوه را متوقف نمایند و به‌تدریج، مقدار مصرف (درصدی از نیاز سالانه) را متناسب با فنولوژی رشد میوه از اواسط تا اواخر مرحله اول شروع نمایند و در مرحله دوم رشد میوه به حداکثر مقدار مصرف ارتقا داده شود.

فنی ترویجی

تأثیر گلایسین-بتائین و قارچ‌های مایکوریزا بر عملکرد کمی و کیفی گندم دیم در شرایط مزرعه‌ای

ماشاله حسینی؛ عزیز مجیدی؛ هادی پیراسته‌انوشه

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1403، صفحه 81-88

https://doi.org/10.22092/lmj.2024.363124.343

چکیده

گزارش‌ها بیانگر تأثیر امیدبخش استفاده از قارچ‌های مایکوریزا و گلایسین-بتائین برای بهبود تحمل به خشکی گندم (Triticum aestivium L.) و در نتیجه افزایش کمی و کیفی محصول در شرایط دیم است. بنابراین، آزمایش حاضر، با هدف بررسی این تأثیر به‌صورت آنفارم در شرایط خاک‌های آهکی در منطقه آباده استان فارس در سال زراعی 01-1400 در شرایط مزرعه‌ای اجرا گردید. ... بیشتر گزارش‌ها بیانگر تأثیر امیدبخش استفاده از قارچ‌های مایکوریزا و گلایسین-بتائین برای بهبود تحمل به خشکی گندم (Triticum aestivium L.) و در نتیجه افزایش کمی و کیفی محصول در شرایط دیم است. بنابراین، آزمایش حاضر، با هدف بررسی این تأثیر به‌صورت آنفارم در شرایط خاک‌های آهکی در منطقه آباده استان فارس در سال زراعی 01-1400 در شرایط مزرعه‌ای اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل 1) استفاده از مایه تلقیح قارچ‌های مایکوریزا به‌صورت بذرمال پیش از کشت به‌علاوه برگ‌پاشی گلایسین-بتائین بر مبنای سیستم تلفیقی تغذیه گیاهی و 2) مدیریت رایج مزرعه به‌عنوان شاهد بود. مایه تلقیح قارچ اندومایکوریزا شامل ترکیبی از سه گونه Funneliformis mosseae ، Rhizophagus irregularisو Glomus etunicatum به میزان دو درصد (دو کیلوگرم همراه با ماده مویان با یکصد کیلوگرم بذر) و برگ‌پاشی گلایسین-بتائین با غلظت پنج میلی‌گرم در هر لیتر در مراحل اولین گره ساقه و آبستنی بود. نتایج نشان داد که کاربرد قارچ‌های مایکوریزا و گلایسین-بتائین در تیمار تحقیقاتی با افزایش معنی‌دار تعداد دانه در سنبله موجب افزایش عملکرد گردید. عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در تیمار تحقیقاتی به‌ترتیب حدود 60، 39 و 14 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. همچنین، غلظت نیتروژن، فسفر، آهن، منگنز و روی دانه گندم تحت تأثیر تیمار تحقیقاتی افزایش معنی‌داری داشت؛ که بیانگر بهبود کیفیت دانه در شرایط تیمار تحقیقاتی بود. به‌طورکلی، به نظر می‌رسد که کاربرد مایه تلقیح قارچ‌های مایکوریزا به‌صورت بذرمال قبل از کشت به همراه محلول‌پاشی شاخساره‌ای گلایسین-بتائین می‌تواند باعث افزایش 60 درصدی عملکرد دانه و بهبود کیفیت محصول (محتوای نیتروژن، فسفر، آهن، منگنز و روی دانه) در شرایط دیم گردد، که پایداری محصول و افزایش درآمد کشاورزان را نیز به دنبال خواهد داشت.

ضرورت مصرف گوگرد در خاکهای آهکی و شور- سدیمی استان خراسان رضوی به منظور افزایش عملکرد گیاهان

حمیدرضا ذبیحی؛ مجتبی نوری حسینی

دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 43-50

https://doi.org/10.22092/lmj.2017.113294

چکیده

گوگرد از عناصر ضروری برای رشد گیاهان عالی است. حضور گوگرد در ساختمان بتامین، بیوتین ، اسیدهای آمینه گوگردار، موجب نقش کلیدی این عنصر در فعال کردن بسیاری از آنزیم ها، پروتئین‌سازی و تعدیل سمیت بعضی عناصر سنگین در گیاهان شده است . گوگرد علاوه بر نقش تغذیه‌ای برای گیاهان، بعنوان یک ماده اصلاحی در خاکهای آهکی، سدیمی و شوروسدیمی جهت بهبود ... بیشتر گوگرد از عناصر ضروری برای رشد گیاهان عالی است. حضور گوگرد در ساختمان بتامین، بیوتین ، اسیدهای آمینه گوگردار، موجب نقش کلیدی این عنصر در فعال کردن بسیاری از آنزیم ها، پروتئین‌سازی و تعدیل سمیت بعضی عناصر سنگین در گیاهان شده است . گوگرد علاوه بر نقش تغذیه‌ای برای گیاهان، بعنوان یک ماده اصلاحی در خاکهای آهکی، سدیمی و شوروسدیمی جهت بهبود برخی خصوصیات فیزیک و شیمیایی خاک مطرح می‌باشد. بخش کشاورزی استان خراسان رضوی به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی، نقش مهمی در تامین نیازهای حیاتی جامعه، امنیت غذایی، تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع و ایجاد اشتغال دارد. خاکهای استان خراسان رضوی به دلیل نامساعد بودن شرایط فیزیکی و شیمیایی قادر به تامین تمامی نیازهای غذایی گیاهان(زراعی و باغی کشت شده) به ویژه فسفر و عناصر ریز مغذی نمیباشند. افزایش مدام کودهای شیمیایی اگرچه در کوتاه مدت ممکن است باعث تامین این عناصر غذایی شود اما در بلند مدت میتواند باعث آلودگی خاک و آب شود. نتایج تحقیقات انجام شده نشان داده است که مصرف صحیح گوگرد در خاک میتواند ضمن بهبود شرایط شیمیایی خاک به جذب بهتر بعضی عناصر غذایی توسط گیاه کمک کند و با افزایش عملکرد گیاه از مخاطرات زیست محیطی احتمالی نیز جلوگیری نماید. لذا مصرف گوگرد همراه با ماده آلی و تیوباسیلوس به میزان دو درصد گوگرد مصرفی برای بهبود شرایط شیمیایی و فیزیکی خاک و افزایش عملکرد گیاهان توصیه میشود.

راهکارهای کاهش افت سطح آب‌های زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت لاور - استان هرمزگان)

حمید مسلمی؛ راحله درویشی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 125-135

https://doi.org/10.22092/lmj.2018.115868

چکیده

کمبود آب و عدم مدیریت صحیح منابع آب قابل دسترس، بحران آبی را ایجاد می‌کند که وقوع خشکسالی‌ها باعث تشدید آن می‌گردد و دارای ابعاد مختلف زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی است. هدف این تحقیق، بررسی کمیت آ‌ب‌های زیرزمینی دشت لاور بخش فین از توابعشهرستان بندرعباس، شناسایی و ارزیابی پی‌آمدهای ناشی از برداشت بی‌رویه از سفره آب زیرزمینی ... بیشتر کمبود آب و عدم مدیریت صحیح منابع آب قابل دسترس، بحران آبی را ایجاد می‌کند که وقوع خشکسالی‌ها باعث تشدید آن می‌گردد و دارای ابعاد مختلف زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی است. هدف این تحقیق، بررسی کمیت آ‌ب‌های زیرزمینی دشت لاور بخش فین از توابعشهرستان بندرعباس، شناسایی و ارزیابی پی‌آمدهای ناشی از برداشت بی‌رویه از سفره آب زیرزمینی و ارائه راه‌کارهای مفید برای مشکلات پیش‌رو است. به منظور انجام این پژوهش، آمار شش چاه مشاهده‌ای در یک دوره 20 ساله (1394-1374) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور کلیه اطلاعات هواشناسی، هیدرولوژیکی، هیدروژئولوژیکی، زمین شناسی و جغرافیایی منطقه جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل شده است. پس از آن افت سطح ایستابی، کسری مخزن منطقه آب زیرزمینی دشت محاسبه گردید. طبق محاسبات انجام شده سطح آب زیرزمینی دشت در طی دوره 20 ساله 28/4 متر افت داشته که به‌طور متوسط سالانه 21 سانتی‌متر افت سفره بوده است. با توجه به این‌که از منابع سطحی حدود 10درصد و از منابع زیرزمینی حدود 90درصد برداشت انجام می‌شود و بیش‌ترین میزان آب برداشتی از منابع آب زیرزمینی صرف آبیاری زمین‌های کشاورزی می‌شود، با حفاظت آب در کشاورزی و بهبود روش‌های آبیاری بعلاوه انجام اقداماتی همچون بیان مشکلات و افزایش سطح دانش بهره‌برداران و کنترل دقیق در برداشت از منابع آب زیرزمینی با نصب کنتورهای حجمی از می‌توان میزان افت سطح آب زیرزمینی و پیامدهای ناشی از آن را به‌حداقل رساند.

مروری بر عوامل موثر بر فرسایش آبی خاک در ایران

محمود عرب‌خدری

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 17-26

https://doi.org/10.22092/lmj.2014.100081

چکیده

فرسایش خاک هر محل از یک سو، تحت تاثیر ویژگی‌های طبیعی قرار دارد و از سوی دیگر از فعالیت‌های انسان تاثیر می‌پذیرد. نظام بارشی مدیترانه‌ای و فرسایندگی زیاد آب، وسعت زیاد خاک‌ها و سازندهای حساس به فرسایش، پوشش گیاهی طبیعی تنک در بسیاری از مناطق کشور و شرایط ناهمواری‌ها شماری از عوامل طبیعی مهم موثر بر فرسایش خاک در ایران هستند. عواملعمدهفرسایشآبی ... بیشتر

ازتوباکتر و نقش آن در مدیریت حاصخیزی خاک

هوشنگ خسروی

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 79-94

https://doi.org/10.22092/lmj.2015.101241

چکیده

ازتوباکتر باکتریگرم منفی، هوازی، شیمیوارگانوتروف در اشکال میلهای، کروی و بیضوی می باشد. این باکتری متعلق به رده گاما-پروتئوباکتریها و خانواده سودوموناداسه بوده و هفت گونه دارد. ازتوباکتر فاقد توان اسپورزایی است ولی معمولاً تشکیل کیست میدهد. گونه‌های مختلف ازتوباکتر از مناطق بسیار گرم و حاره تا مناطق قطبی و در محدوده ... بیشتر ازتوباکتر باکتریگرم منفی، هوازی، شیمیوارگانوتروف در اشکال میلهای، کروی و بیضوی می باشد. این باکتری متعلق به رده گاما-پروتئوباکتریها و خانواده سودوموناداسه بوده و هفت گونه دارد. ازتوباکتر فاقد توان اسپورزایی است ولی معمولاً تشکیل کیست میدهد. گونه‌های مختلف ازتوباکتر از مناطق بسیار گرم و حاره تا مناطق قطبی و در محدوده pH 3 تا 9یافت می‌شوند. با اینحال عمدتاً در خاکهای خنثی تا قلیائی یافت می‌شوند. ازتوباکتر قادر به تثبیت نیتروژن مولکولی به صورت غیر همزیست میباشد. این باکتری میتواند انواع اسیدهای آمینه، ویتامین‌‌‌ها و هورمونهای محرک رشد گیاه و انواع اگزوپلیساکاریدها را سنتز کند. تعداد ازتوباکتر در خاک معمولا کمتر از 104 است. میانگین تعداد ازتوباکتر در برخی خاکهای کشاورزی ایران 103×5/1 سلول در هر گرم خاک گزارش شده است. نقش ازتوباکتر در رشد گیاه به واسطه تولید هورمونهای محرک رشد، توان حلکنندگی فسفاتهای نامحلول، افزایش جذب عناصر، تثبیت نیتروژن، افزایش مقاومت به تنشها و بیوکنترل عوامل بیماریزای گیاهی میباشد. برخی سویههای ازتوباکتر پتانسیل خود را در زیست پالایی اراضی آلوده نشان دادهاند. نتایج معنیداری در مورد اثر تلقیح ازتوباکتر بر رشد محصولات مختلف از جمله غلات، سبزیجات و درختان مثمر بدست آمده است. نیاز ازتوباکتر به مواد کربنی ساده و کمبود مواد آلی در بسیاری از خاکهای کشاورزی، عدم قطعیت در تکرارپذیری و اثربخشی مایه تلقیح ازتوباکتر و عدم توان رقابت با کودهای شیمیایی در افزایش عملکرد محصول از مهمترین دلایل رونق کمتر استفاده تجاری از مایه تلقیح ازتوباکتر است. با اینحال توان ماندگاری طولانی مدت ازتوباکتر در خاک و بستههای مایه تلقیح و قابلیت کاربرد آن برای محصولات مختلف از مهمترین مزیتهای نسبی ازتوباکتر است. تجمیع صفات مختلف محرک رشد در یک سویه و پژوهش در مورد ایجاد توان برقراری رابطه همزیستی ازتوباکتر با گیاهان مهم کشاورزی از جمله غلات از طریق بررسیهای مولکولی از مهمترین پیشنهادات برای ادامه پژوهشها در این مورد میباشد.

معادلات و روش‌های پیش‌بینی فرسایش شخم و برآورد جابجایی خاک ناشی از عملیات خاکورزی در حوضه چهل گزی استان کردستان

سید پدرام نی نیوا؛ مهرناز شهریور؛ علی نجفی نژاد

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 221-230

چکیده

استفاده از منابع طبیعی بهعنوان اصل اساسی زندگی، نیازمند دیدگاهی در راستای پتانسیلها و واقعیتهای حاکم بر آن است که تحت برنامهریزی و مدیریت اصولی انجام میپذیرد، هرگونه بهرهبرداری بدون توجه به اصول پایداری، تأثیرات جبران‌ناپذیر و یا پر هزینه را رقم میزند. مطالعه حاضر به پیشبینی و برآورد مقدار جابجایی خاک حاصل ... بیشتر استفاده از منابع طبیعی بهعنوان اصل اساسی زندگی، نیازمند دیدگاهی در راستای پتانسیلها و واقعیتهای حاکم بر آن است که تحت برنامهریزی و مدیریت اصولی انجام میپذیرد، هرگونه بهرهبرداری بدون توجه به اصول پایداری، تأثیرات جبران‌ناپذیر و یا پر هزینه را رقم میزند. مطالعه حاضر به پیشبینی و برآورد مقدار جابجایی خاک حاصل از عملیات خاکورزی با بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی در راستای ارزیابی، ارائه الگوهای برنامهریزی، اتخاذ تصمیمات مدیریتی، ترویج، آموزش و اجرای پروژه‌های سودمند در ارتباط با کاهش نرخ جابجایی خاک در اراضی زراعی زیرحوضه چهلگزی با توجه به نقشه کاربری اراضی سال 1393 پرداخته است. طی این پژوهش ابتدا نقشه کابری اراضی و شیب اراضی زراعی منطقه، تهیه و نوع ادوات خاکورزی (گاوآهن و چیزل) مورد استفاده نیز از طریق بازدید میدانی تعیین شد و سپس معادلات پیشبینی میزان جابجایی خاک متناسب با نوع ادوات در منطقه انتخاب و با استفاده از آن اقدام به برآورد مقدار جابجایی خاک شد. نتایج پژوهش بیانگر پتانسیل بالای این زیرحوضه در فرسایش خاکورزی و جابجایی خاک با توجه به سهم قابل توجه مساحت اراضی زراعی دیم است؛ بهگونهای که متوسط میزان پیشبینی جابجایی طولی خاک در جهت شیب با استفاده از معادلات گاوآهن‌برگرداندار بهعنوان ابزار غالب در زیرحوضه از 1/40 تا 44/53 متر تعیین شد که با توجه به اهمیت عملیات و فرسایش خاکورزی و همچنین موقعیت زیرحوضه در تأمین آب سد قشلاق نیازمند جدیت و توجه بیشتر به کاهش نرخ جابجایی خاک و واقعیتهای حاکم بر سیستم کشاورزی استان کردستان و کشور ایران است.

ترویجی

تأثیر مدیریت تلفیقی تغذیه گیاهی بر برخی صفات کمی گندم دیم در شرایط مزرعه ای

عزیز مجیدی؛ رامین حمیدی خسرقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 شهریور 1403

https://doi.org/10.22092/lmj.2024.363128.342

چکیده

مدیریت بهینه حاصلخیزی خاک، یکی از عوامل مهم بهبود تولید کمی و کیفی گندم دیم محسوب می گردد. این پروژه تحقیقی-ترویجی به‌منظور ترویج یافته‌های تحقیقاتی مذکور در دیم زارهای استان‌ آذربایجان غربی در سال زراعی 01-1400 به مدت یک سال اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل 1) استفاده از مایه تلقیح قارچ‌های میکوریزا به‌صورت بذر مال قبل از کشت + برگ ... بیشتر مدیریت بهینه حاصلخیزی خاک، یکی از عوامل مهم بهبود تولید کمی و کیفی گندم دیم محسوب می گردد. این پروژه تحقیقی-ترویجی به‌منظور ترویج یافته‌های تحقیقاتی مذکور در دیم زارهای استان‌ آذربایجان غربی در سال زراعی 01-1400 به مدت یک سال اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل 1) استفاده از مایه تلقیح قارچ‌های میکوریزا به‌صورت بذر مال قبل از کشت + برگ پاشی گلایسین بتائین (توصیه یافته تحقیقاتی) و 2) شاهد (عرف زارع: مصرف کود بر مبنای نقطه نظرات کشاورز) بودند. مایه تلقیح قارچ‌های اندومیکوریزا شامل ترکیبی از سه گونه Funneliformis mosseae ، Rhizaphagus irregularis و Claroideoglomus etunicatum به میزان دو درصد (دو کیلوگرم مایه تلقیح به ازای صدکیلوگرم بذر) و برگ پاشی گلایسین بتائین با غلظت 100 میلی مولار (معادل 71/11 گرم در لیتر) در مراحل تولید اولین گره ساقه (کد 31 زادوکس) و مرحله نمو آبستنی (کد 49 زادوکس) بود. نتایج حاصله در استان آذربایجان غربی نشان داد که در تیمار توصیه یافته تحقیقاتی، عملکرد دانه به میزان 355 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد افزایش یافت (P≤0.05). صفات شاخص برداشت، تعداد خوشه در مترمربع و وزن هزار دانه نیز در این تیمار نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 13/5 درصد، 10/18 درصد و 44/11 درصد افزایش یافتند (P≤0.05). در تیمار توصیه یافته تحقیقاتی، جذب عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، منیزیم و روی نیز نسبت به تیمار شاهد به‌طور معنی داری افزایش یافتند (P≤0.05). به‌طورکلی، چنین نتیجه گیری می شود که کاربرد مایه تلقیح قارچ‌های میکوریزا به همراه محلول‌پاشی شاخسارای گلایسین بتائین می‌تواند به‌عنوان یک‌راهکار مناسب برای افزایش عملکرد دانه و بهبود کیفیت محصول گندم تحت شرایط مشابه این آزمایش در نظر گرفته شود.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	12
تعداد شماره‌ها	22
تعداد مقالات	168
تعداد نویسندگان	335
تعداد مشاهده مقاله	222,961
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	301,519
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	342
تعداد مقالات رد شده	181
درصد عدم پذیرش	53
تعداد مقالات پذیرفته شده	140
درصد پذیرش	41
زمان پذیرش (روز)	342
تعداد پایگاه های نمایه شده	9
تعداد داوران	363

دوره 12 (1403)

دوره 11 (1402)

دوره 10 (1401)

دوره 9 (1400)

دوره 8 (1399)

دوره 7 (1398)

دوره 6 (1397)

دوره 5 (1396)

دوره 4 (1395)

دوره 3 (1394)

دوره 2 (1393)

دوره 1 (1392)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان