نوع مقاله : فنی ترویجی

نویسنده

• محمود عرب‌خدری

استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری،

چکیده

فرسایش خاک هر محل از یک سو، تحت تاثیر ویژگی‌های طبیعی قرار دارد و از سوی دیگر از فعالیت‌های انسان تاثیر می‌پذیرد. نظام بارشی مدیترانه‌ای و فرسایندگی زیاد آب، وسعت زیاد خاک‌ها و سازندهای حساس به فرسایش، پوشش گیاهی طبیعی تنک در بسیاری از مناطق کشور و شرایط ناهمواری‌ها شماری از عوامل طبیعی مهم موثر بر فرسایش خاک در ایران هستند. عواملعمدهفرسایشآبی ناشی از دخالت انسان در سطحکشور که به آنفرسایش تشدیدیخاک اطلاق می‌شود را می‌توان در عدماستفادهصحیحو مطابقاستعداد و عمدتاً بیش از ظرفیت از اراضی ارائه کرد. تغییرات وسیع کاربری اراضی و از بین بردن پوشش سطحی پدیده‌ای است که در جای جای کشور می‌توان مشاهده کرد. مواردی از قبیل چرای بی‌رویه مراتع و شخم دیم‌زارهای کم بازده در حیطه بهره‌برداری کشاورزی و منابع طبیعی و اجرای پروژه‌های عمرانی نظیر جاده‌سازی، احداث ساختمان و معدن‌کاوی بدون لحاظ اصول حفاظت خاک به طور روزافزونی فرسایش را تشدید می‌کند. ضعف قوانین مصوب در زمینه حفاظت خاک و عدم اجرای صحیح آن‌ها نیز باید به این مشکلات اضافه شود. در این مقاله، مجموعه عوامل موثر بر فرسایش آبی در کشور به طور خلاصه بررسی و تحلیل شده است.

کلیدواژه‌ها

• عوامل طبیعی
• عوامل تشدید کننده

عنوان مقاله [English]

A Review on Major Water Erosion Factors in Iran

نویسنده [English]

• m a

چکیده [English]

Soil erosion in a given area depends on natural characteristics of the place as well as the rate of  human impact. In Iran, the Mediterranean precipitation regime and relatively high erosivity of rain, wide area of erodible soils/lithological formations, sparse natural vegetation in many regions and mountainous topography are main natural factors that affect soil erosion by water. Accelerated soil erosion is due to inaccurate human activities particularly by land misuse without considering its capability and capacity. Wast changing in land uses and removing surface protective cover are common phenomena in many parts of the country. Some features such as over grazing in ranges and ploughing inefficient dry farms in agricultural and natural resources areas; implementation of development projects such as road construction, building and mining, without taking into account principles of soil conservation are increasingly exacerbate the rate of soil erosion. Poor enacted legislation on the area of soil conservation as well as improper implementation should be considered as an important issues too which worsen the erosion situation. This article reviews and discusses above mentioned factors by means of some quantitative and qualitative data and examples countrywide.

کلیدواژه‌ها [English]

• natural factors
• Aggravating factors