پژوهشی
رستم خورشیدیان؛ آیت اله کرمی؛ مهدی نوری پور
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تغییر الگوی کشت اراضی شیب دار کم بازده به باغ های دیم در بخش کبگیان شهرستان بویراحمد صورت پذیرفت. با استفاده از نظر کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد، به بررسی علی- مقایسهای تعداد 156 نفر (72 بهره بردار پذیرنده و 84 بهره بردار نپذیرنده ...
بیشتر
این پژوهش با هدف شناسایی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تغییر الگوی کشت اراضی شیب دار کم بازده به باغ های دیم در بخش کبگیان شهرستان بویراحمد صورت پذیرفت. با استفاده از نظر کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد، به بررسی علی- مقایسهای تعداد 156 نفر (72 بهره بردار پذیرنده و 84 بهره بردار نپذیرنده طرح) به‌عنوان نمونه در دو مقطع زمانی قبل و بعد از پروژه همت گماشته شد. جمع آوری داده ها، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بود. نتایج نشان داد که هزینه، تولیدات، اشتغال، توان مالی و دارایی، بازار فروش، حمایتی، رقابت، سرمایه گذاری، درآمد و تسهیلات تبیین کننده 70/77 درصد از کل واریانس پیامدهای اقتصادی طرح بودند. عوامل مهاجرت، مطلوبیت کار، استفاده از دانش و تجربه، مشارکت، احساس تعلق به روستا، رضایت از نهادها، آگاهی، حمایت و تضاد و درگیری مجموعاً 75/5 درصد از واریانس پیامدهای اجتماعی طرح را تبیین نمودند. کیفیت محیط، الگوی روستا، تغییر در گونهها، میزان مصرف تبیین کننده 68/83 درصد از واریانس کل پیامدهای زیست‌محیطی طرح بودند. نتایج حاکی از وضعیت مساعدتر گروه پذیرنده در ابعاد اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی نسبت به گروه نپذیرنده طرح بود. به‌علاوه، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی افراد پذیرنده طرح در زمان فعلی، مساعدتر از زمان قبل از تغییر الگوی کشت ارزیابی شد. در مجموع یافته ها نشان داد، تغییر الگوی کشت موجب بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ساکنان شده است. همچنین نتایج نشان داد، احتمال پذیرش طرح در افراد دارای میزان درآمد بیشتر، بالاتر است.
پژوهشی
پژمان رودگرمی
چکیده
تشخیص تغییرات کاربری و پوشش اراضی برای مدیریت و برنامه‌ریزی بهینه منابع طبیعی و بخش کشاورزی مهم است و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای یک فناوری مناسب برای به هنگام نمودن نقشه‌های پوشش و کاربری اراضی است. هدف این مطالعه، تعیین میزان و نوع تغییرات کاربری و پوشش اراضی در استان تهران با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای طی دو دهه گذشته است ...
بیشتر
تشخیص تغییرات کاربری و پوشش اراضی برای مدیریت و برنامه‌ریزی بهینه منابع طبیعی و بخش کشاورزی مهم است و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای یک فناوری مناسب برای به هنگام نمودن نقشه‌های پوشش و کاربری اراضی است. هدف این مطالعه، تعیین میزان و نوع تغییرات کاربری و پوشش اراضی در استان تهران با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای طی دو دهه گذشته است و برای بررسی این تغییرات در سال 2000 میلادی (1379 خورشیدی) از تصاویر سنجنده ماهواره لندست-7 و برای سال 2021 میلادی (1400 خورشیدی) از تصاویر سنجنده ماهواره سنتینل-2 استفاده گردید. پردازش‌های لازم بر روی تصاویر و داده‌های سنجش از دور در نرم‌افزارهای تحلیل مکانی انجام شد و اطلاعات مورد نیاز به‌دست آمد. مساحت اراضی منابع طبیعی و کشاورزی در سال 2000 (1379 خورشیدی) به ترتیب برابر با 1050155 و 174115 هکتار و در سال 2021 (1400 خورشیدی) برابر با 946200 و 170800 هکتار برآورد شد. مساحت اراضی منابع طبیعی استان طی سال‌های 2000 تا 2021 میلادی به میزان 103955 هکتار در سطح استان کاهش یافته است. در کل بین دو سال ذکر شده به‌میزان 3315 هکتار از مساحت اراضی کشاورزی استان کاسته شده است و همچنین بر اساس نتایج تحقیق حدود 39000 هکتار از اراضی کشاورزی به کاربری ساخته شده تغییر یافته و این وضعیت بدین دلیل است که در این مدت حدود 36000 هکتار اراضی منابع طبیعی استان به کشاورزی تغییر کاربری یافته و کاهش بیشتر اراضی کشاورزی را ظاهراً جبران کرده است. در استان بر مساحت اراضی ساخته شده حدود 107129 هکتار افزوده شده است. از جمله پیشنهادها برای حفظ اراضی کشاورزی و طبیعی، راه اندازی سیستم پایش و مراقبت کاربری و پوشش اراضی با استفاده از قابلیت‌های سنجش از دور و خودداری از تقسیم و کوچک‌تر کردن استان تهران است.
مروری
علی اکبر دماوندی
چکیده
سرزمین، بستر حیات بشر و از مؤلفه‌های مهم توسعه پایدار اقتصادی بهشمار رفته و به‌عنوان یک منبع بنیادین برای تولیدات غذایی، حفاظت از تنوع زیستی، عملکرد سامانه‌های منابع آب و ترسیب کربن در نظر گرفته میشود. مدیریت مناسب سرزمین میتواند از این منابع ارزشمند محافظت کرده و خدمات آن به جوامع انسانی را به حداکثر برساند. بیابان‌زایی، ...
بیشتر
سرزمین، بستر حیات بشر و از مؤلفه‌های مهم توسعه پایدار اقتصادی بهشمار رفته و به‌عنوان یک منبع بنیادین برای تولیدات غذایی، حفاظت از تنوع زیستی، عملکرد سامانه‌های منابع آب و ترسیب کربن در نظر گرفته میشود. مدیریت مناسب سرزمین میتواند از این منابع ارزشمند محافظت کرده و خدمات آن به جوامع انسانی را به حداکثر برساند. بیابان‌زایی، تخریب سرزمین و خشک‌سالی بهویژه در مناطق خشک، نیمه‌خشک و خشک نیمه مرطوب، رو به تشدید است. عوامل طبیعی و انسانی متعددی در تشدید این فرایند مؤثر هستند. این عوامل به‌طور پیچیده‌ای با یکدیگر در ارتباط بوده و نیز همپوشانی داشته و لذا برای مدیریت پایدار سرزمین ضروری هستند. دراین‌ارتباط، شناسایی اثرات اقتصادی بیابان‌زایی، تخریب سرزمین و خشک‌سالی و معرفی روش‌های مناسب برای ارزیابی پیامدهای آن‌ها بر جوامع انسانی تحت تأثیر، از اقدامات پایهای است. این ارزیابی اقتصادی، نقش بسزایی در سیاستگذاریهای کلان مدیریت پایدار سرزمین و دستیابی به توسعه پایدار داشته و میتواند به‌عنوان یک مرجع و مبنا برای کلیه مجریان مرتبط با مدیریت کاربری سرزمین مورداستفاده قرار گیرد. در این مقاله روش تجزیه‌وتحلیل هزینه – فایده به‌عنوان مبنایی برای ارزیابی اقتصادی مورد بررسی قرارگرفته و روش‌های تحلیل اقتصادی مبتنی بر آن توصیه‌شده است. درواقع تلاش در جهت توقف تخریب سرزمین در سطح جهانی، نیازمند ارزیابی تحلیل مناسب اقتصادی است.
مروری
عادل ریحانی تبار
چکیده
سؤالی که برای بسیاری از دانشجویان کشاورزی بهویژه علوم خاک در مقطع کارشناسی از دیرباز مطرح بوده و هست، این است که اساساً چرا باید ریاضی خواند؟ در علوم خاک به چه میزان مهارت ریاضی احتیاج است و دانشجوی این رشته چقدر باید ریاضی بداند؟ آیا در علوم خاک واقعاً از مشتق، انتگرال و یا معادلات دیفرانسیل استفاده میشود؟ یکی از دلایلی که ممکن ...
بیشتر
سؤالی که برای بسیاری از دانشجویان کشاورزی بهویژه علوم خاک در مقطع کارشناسی از دیرباز مطرح بوده و هست، این است که اساساً چرا باید ریاضی خواند؟ در علوم خاک به چه میزان مهارت ریاضی احتیاج است و دانشجوی این رشته چقدر باید ریاضی بداند؟ آیا در علوم خاک واقعاً از مشتق، انتگرال و یا معادلات دیفرانسیل استفاده میشود؟ یکی از دلایلی که ممکن است دانشجویان توجه کافی به ریاضیات نداشته باشند این است که آن‌ها ارتباط آن را با علوم خاک نمیدانند. در این مقاله تحلیلی سعی شده است با ارائه چندین مثال ساده کاربردی در گرایش‌های مختلف علوم خاک از جمله فیزیک خاک، بیولوژی خاک، شیمی و حاصلخیزی خاک نشان داده شود که شناخت و کاربرد فرمول‌ها و روابط ریاضی جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و نتیجهگیری یا پیش‌بینی انواع فرایندها در خاک ضرورت دارد. به‌عنوان مثال نشان داده میشود که چگونه از مشتق، انتگرال و معادلات دیفرانسیل در قالب قوانین مختلف در مطالعه انتقال آب، املاح و انرژی در خاک یا محاسبه نیاز آبی گیاه و پاسخ گیاه به کود مصرفی برای کسب بیشینه عملکرد استفاده میشود. به‌کارگیری نمونه مسائل ارائه‌شده و خیلی مسائل مشابه کاربردی دیگر در تدریس دروس ریاضی توسط مدرسان این دروس برای رشتههای کشاورزی از جمله گروه علوم خاک به تقویت انگیزه و شوق دانشجویان این رشته به یادگیری بهتر ریاضیات منجر شده و پاسخ مستدل و ملموس به چرایی و ضرورت تدریس ریاضی برای دانشجویان رشته مذکور خواهد بود.
مروری
علی اسدی کنگرشاهی؛ نگین اخلاقی امیری
چکیده
هدف از این بررسی، ارزیابی مدیریت کوددهی پتاسیم برای درختان مرکبات بود. این ارزیابی میتواند به شناخت بهتر نیاز پتاسیمی، مقدار کوددهی، زمان مناسب کوددهی، روند جذب و انتقال پتاسیم در این درختان منجر شود که در بهینهسازی توصیه‌های کودی پتاسیم بسیار مؤثر است. به‌طور میانگین در درختان یک باغ بارده یک هکتاری مرکبات حدود 300 تا 750 کیلوگرم ...
بیشتر
هدف از این بررسی، ارزیابی مدیریت کوددهی پتاسیم برای درختان مرکبات بود. این ارزیابی میتواند به شناخت بهتر نیاز پتاسیمی، مقدار کوددهی، زمان مناسب کوددهی، روند جذب و انتقال پتاسیم در این درختان منجر شود که در بهینهسازی توصیه‌های کودی پتاسیم بسیار مؤثر است. به‌طور میانگین در درختان یک باغ بارده یک هکتاری مرکبات حدود 300 تا 750 کیلوگرم پتاسیم وجود دارد که حدود 15 تا 20 درصد آن در برگها و 45 تا 60 درصد آن در میوههای این درختان است. بر اساس نتایج بلندمدت آزمایشهای کوددهی مرکبات در ایران و برخی مناطق مختلف جهان برای پایداری تولید، بهبود عملکرد و کیفیت میوه، رشد مناسب و سلامت درختان مصرف حدود 50 تا 200 کیلوگرم پتاسیم (K2O) در هکتار در سال نیاز است که حدود 50 تا 70 درصد از این پتاسیم مصرفی در تولید میوهها مشارکت دارد، حدود پنج درصد آن در ساختار درختان رسوب و ذخیره میشود و تعادل بین پتاسیم مصرفی و جذب شده توسط درختان با واکنشهای جذبی و واجذبی با سطوح تبادلی خاک ایجاد میشود. نتایج پژوهشهای مختلف نشان داده است که بیشترین نیاز و راندمان جذب پتاسیم در درختان مرکبات در مرحله دوم رشد میوه رخ می‌دهد؛ اما در زمان حداقل فعالیت (زمستان)، شروع فصل رشد و پس از برداشت، راندمان جذب بسیار کم است؛ بنابراین در زمانی که جذب پتاسیم از خاک هنوز بسیار کم است ذخیره پتاسیمی در بافت‌های قدیمی‌تر بیشترین نقش در رشد و توسعه برگها، سرشاخهها، گلها و میوهچهها در اوایل فصل رشد (شروع رشد سرشاخهها، گلدهی و تشکیل میوه) دارند. بر این اساس محلولپاشی کودهای پتاسیمی هم نقش مهمی در تنظیم عرضه پتاسیم به اندامهای جدید در حال رشد و توسعه، بهویژه در شروع فصل رشد دارد. بنابر آنچه گفته شد هدف از کوددهی پتاسیم تضمین پایداری تولید، افزایش عملکرد، افزایش کیفیت انبارمانی و کاهش ناهنجاریهای فیزیولوژیکی میوهها است و کوددهی خاکی قبل از گلدهی و تشکیل میوه تأثیری در رشد سرشاخههای بهاره، گلدهی و تشکیل میوه در سال جاری ندارد. لذا توصیه میشود که باغ‌داران، کوددهی خاکی قبل از گلدهی و تشکیل میوه را متوقف نمایند و به‌تدریج، مقدار مصرف (درصدی از نیاز سالانه) را متناسب با فنولوژی رشد میوه از اواسط تا اواخر مرحله اول شروع نمایند و در مرحله دوم رشد میوه به حداکثر مقدار مصرف ارتقا داده شود.
فنی ترویجی
ماشاله حسینی؛ عزیز مجیدی؛ هادی پیراسته‌انوشه
چکیده
گزارش‌ها بیانگر تأثیر امیدبخش استفاده از قارچ‌های مایکوریزا و گلایسین-بتائین برای بهبود تحمل به خشکی گندم (Triticum aestivium L.) و در نتیجه افزایش کمی و کیفی محصول در شرایط دیم است. بنابراین، آزمایش حاضر، با هدف بررسی این تأثیر به‌صورت آنفارم در شرایط خاک‌های آهکی در منطقه آباده استان فارس در سال زراعی 01-1400 در شرایط مزرعه‌ای اجرا گردید. ...
بیشتر
گزارش‌ها بیانگر تأثیر امیدبخش استفاده از قارچ‌های مایکوریزا و گلایسین-بتائین برای بهبود تحمل به خشکی گندم (Triticum aestivium L.) و در نتیجه افزایش کمی و کیفی محصول در شرایط دیم است. بنابراین، آزمایش حاضر، با هدف بررسی این تأثیر به‌صورت آنفارم در شرایط خاک‌های آهکی در منطقه آباده استان فارس در سال زراعی 01-1400 در شرایط مزرعه‌ای اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل 1) استفاده از مایه تلقیح قارچ‌های مایکوریزا به‌صورت بذرمال پیش از کشت به‌علاوه برگ‌پاشی گلایسین-بتائین بر مبنای سیستم تلفیقی تغذیه گیاهی و 2) مدیریت رایج مزرعه به‌عنوان شاهد بود. مایه تلقیح قارچ اندومایکوریزا شامل ترکیبی از سه گونه Funneliformis mosseae ، Rhizophagus irregularisو Glomus etunicatum به میزان دو درصد (دو کیلوگرم همراه با ماده مویان با یکصد کیلوگرم بذر) و برگ‌پاشی گلایسین-بتائین با غلظت پنج میلی‌گرم در هر لیتر در مراحل اولین گره ساقه و آبستنی بود. نتایج نشان داد که کاربرد قارچ‌های مایکوریزا و گلایسین-بتائین در تیمار تحقیقاتی با افزایش معنی‌دار تعداد دانه در سنبله موجب افزایش عملکرد گردید. عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در تیمار تحقیقاتی به‌ترتیب حدود 60، 39 و 14 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. همچنین، غلظت نیتروژن، فسفر، آهن، منگنز و روی دانه گندم تحت تأثیر تیمار تحقیقاتی افزایش معنی‌داری داشت؛ که بیانگر بهبود کیفیت دانه در شرایط تیمار تحقیقاتی بود. به‌طورکلی، به نظر می‌رسد که کاربرد مایه تلقیح قارچ‌های مایکوریزا به‌صورت بذرمال قبل از کشت به همراه محلولپاشی شاخساره‌ای گلایسین-بتائین میتواند باعث افزایش 60 درصدی عملکرد دانه و بهبود کیفیت محصول (محتوای نیتروژن، فسفر، آهن، منگنز و روی دانه) در شرایط دیم گردد، که پایداری محصول و افزایش درآمد کشاورزان را نیز به دنبال خواهد داشت.