نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• رستم خورشیدیان ¹
• آیت اله کرمی ²
• مهدی نوری پور ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج کشاورزی، گروه ترویج و مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

² دانشیار گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

³ دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی تغییر الگوی کشت اراضی شیب‌دار کم بازده به باغ‌های دیم در بخش کبگیان شهرستان بویراحمد صورت پذیرفت. با استفاده از نظر کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد، به بررسی علی- مقایسه‌ای سه روستای پذیرنده و سه روستای نپذیرنده طرح (771N=) در دو مقطع زمانی قبل و بعد از پروژه همت گماشته شد. با توجه به جدول نمونه‌گیری بارتلت، تعداد 156 نفر (72 بهره‌بردار پذیرنده و 84 بهره‌بردار نپذیرنده طرح) به عنوان نمونه تعیین شد. جمع‌آوری داده‌ها، با استفاده از پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود که برای بررسی اعتبار بخش‌های مختلف آن، از روش اعتبار صوری و به منظور تعیین پایایی آن از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها، با بهره‌گیری از نرم‌افزار آماری SPSS 25 و انجام آمارهای توصیفی و استنباطی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که هزینه، تولیدات، اشتغال، توان مالی و دارایی، بازار فروش، حمایتی، رقابت، سرمایه‌گذاری، درآمد و تسهیلات تبیین‌کننده 77/70 درصد از کل واریانس پیامدهای اقتصادی طرح بودند. عوامل مهاجرت، مطلوبیت کار، استفاده از دانش و تجربه، مشارکت، احساس تعلق به روستا، رضایت از نهادها، آگاهی، حمایت و تضاد و درگیری مجموعاً 5/75 درصد از واریانس پیامدهای اجتماعی طرح را تبیین نمودند. کیفیت محیط، الگوی روستا، تغییر در گونه-ها، میزان مصرف تبیین‌کننده 83/68 درصد از واریانس کل پیامدهای زیست محیطی طرح بودند. نتایج حاکی از وضعیت مساعدتر گروه پذیرنده در ابعاد اقتصادی و اجتماعی و زیست‌محیطی نسبت به گروه نپذیرنده طرح بود. به علاوه، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و زیست‌محیطی افراد پذیرنده طرح در زمان فعلی، مساعدتر از زمان قبل از تغییر الگوی کشت ارزیابی شد. در مجموع یافته‌ها نشان داد، تغییر الگوی کشت موجب بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی ساکنان شده است. همچنین نتایج نشان داد، احتمال پذیرش طرح در افراد دارای میزان درآمد بیشتر و متأهل، بالاتر است.

کلیدواژه‌ها

• ذی‌نفعان پروژه
• طرح‌های منابع طبیعی
• علی- مقایسه‌ای

عنوان مقاله [English]

Investigating the consequences of changing cultivation patterns of low- yield steep land to rainfed gardens in Kabgian District of Boyer Ahmad County

نویسندگان [English]

• Rostam Khorshidiyan ¹
• Ayatollah Karami ²
• Mehdi Nooripoor ³

¹ M.Sc. Student of Agricultural Extension, Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran

² Associate Professor, Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran

³ Associate Professor of Agricultural Extension & Education, Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran.

چکیده [English]

This research was carried out aimed at identifying the economic, social and environmental consequences of changing cultivation patterns of low- yield steep land to rainfed gardens in Kabgian District of Boyer Ahmad County. Using the opinion of the experts of the Agricultural Jihad Organization of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad provinces, a causal-comparative study was conducted among three villages that accepted and three villages that did not accept the project (N = 771) at two time points before and after the project. According to Bartlett's sampling table, 156 individuals (72 users who accepted and 84 users who did not accept the project) were determined as a sample. The data was collected using a researcher-made questionnaire, in which the face validity was employed to check the validity of its different parts, and the Cronbach's alpha was applied to determine its reliability. Data was analyzed using SPSS 25 software and descriptive and inferential statistics. The results showed that cost, production, employment, financial power and property, sales market, support, competition, investment, income and facilities explained 70.77% of the total variance of the project's economic consequences. The factors including migration, job desirability, the use of knowledge and experience, participation, belonging to the village, satisfaction with institutions, knowledge, support and conflict explained 75.5% of the variance of the project's social consequences. The quality of the environment, the pattern of the village, the change in the species, the amount of consumption explained 68.83% of the variance of the project's total environmental consequences. The results indicated a more favorable situation of the group that accepted the project than the group that did not accept the project in terms of economic, social and environmental dimensions In addition, the economic, social and environmental status of the individuals accepting the project at the current time was evaluated as more favorable than before changing the cultivation pattern. In total, the findings showed that the change in the cultivation pattern has improved the residents' economic, social and environmental conditions. Furthermore, the results revealed that the probability of accepting the project is higher among individuals with higher income and married ones.

کلیدواژه‌ها [English]

• project stakeholders
• natural resource projects
• causal-comparative