نوع مقاله : فنی ترویجی

نویسنده

• ماشاله حسینی

دانشیار بخش تحقیقات خاک و آب، مرکـز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس،سـازمان تحقیقـات، آمـوزش و ترویـج کشـاورزی،

چکیده

گزارش‌ها بیانگر تأثیر امیدبخش استفاده از قارچ‌های مایکوریزا و گلایسین-بتائین برای بهبود تحمل به خشکی گندم (Triticum aestivium L.) و در نتیجه افزایش کمی و کیفی محصول در شرایط دیم است. بنابراین، آزمایش حاضر، با هدف بررسی این تاثیر به صورت آنفارم در شرایط خاک‌های آهکی در منطقه آباده استان فارس در سال زراعی 01-1400 در شرایط مزرعه‌ای اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل 1) استفاده از مایه تلقیح قارچ‌های مایکوریزا به‌صورت بذرمال پیش از کشت به‌علاوه برگ‌پاشی گلایسین-بتائین بر مبنای سیستم تلفیقی تغذیه گیاهی و 2) مدیریت رایج مزرعه به‌عنوان شاهد بود. مایه تلقیح قارچ اندومایکوریزا شامل ترکیبی از سه گونه Funneliformis mosseae ، Rhizophagus irregularisو Glomus etunicatum به میزان دو درصد (دو کیلوگرم همراه با ماده مویان با یکصد کیلوگرم بذر) و برگ‌پاشی گلایسین-بتائین با غلظت 5 میلی گرم در هر لیتر در مراحل اولین گره ساقه و آبستنی بود. نتایج نشان داد که کاربرد قارچ‌های مایکوریزا و گلایسین-بتائین در تیمار تحقیقاتی با افزایش معنی‌دار تعداد دانه در سنبله موجب افزایش عملکرد گردید. عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در تیمار تحقیقاتی به‌ترتیب حدود 60، 39 و 14 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. همچنین، غلظت نیتروژن، فسفر، آهن، منگنز و روی دانه گندم تحت تاثیر تیمار تحقیقاتی افزایش معنی‌داری داشت؛ که بیانگر بهبود کیفیت دانه در شرایط تیمار تحقیقاتی بود. به طورکلی، به نظر می رسد که کاربرد مایه تلقیح قارچ‌های مایکوریزا به صورت بذرمال قبل از کشت به همراه محلول‌پاشی شاخساره‌ای گلایسین-بتائین می‌تواند باعث افزایش 60 درصدی عملکرد دانه و بهبود کیفیت محصول (محتوای نیتروژن، فسفر، آهن، منگنز و روی دانه) در شرایط دیم گردد، که پایداری محصول و افزایش درآمد کشاورزان را نیز به دنبال خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

• تغذیه بهینه
• خشکی
• دیم
• عملکرد
• کیفیت دانه

عنوان مقاله [English]

The effect of glycine-betaine and mycorrhizal fungi on the quantitative and qualitative yield of dryland wheat in field conditions

نویسنده [English]

• Seyed Mashaallah Hosseini

Associate Professor, Soil and Water Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources

چکیده [English]

The reports show the promising effect of using mycorrhizal fungi and glycine betaine to improve the drought tolerance of wheat (Triticum aestivium L.) and as a result, increase the yield quantity and quality in rainfed conditions. Therefore, the present experiment was carried out to investigate this effect as an on-farm experiment in the calcareous soils in the Abadeh region of Fars province in the 2021-22 growing season in the field conditions. The experimental treatments included 1) using inoculum of mycorrhizal fungi in the form of seeds before cultivation + foliar spraying of glycine betaine based on the integrated plant nutrition system and 2) the common management of the field as a control. The endomycorrhizal inoculum consisted of a mixture of three species of Funneliformis mosseae, Rhizophagus irregularis, and Glomus etunicatum at 2% (2 kg with surfactant with 100 kg of seeds) and glycine betaine foliar spraying at 5 mg L-1 at the first stem node and booting stages. The measured characteristics consisted of grain yield components (ear number per m-2 meter, grain number per ear, and thousand-grain weight), grain yield, biological yield, harvest index, and seed quality (concentration of N, P, K, Fe, Mn, Zn, and Cu). The results showed that using mycorrhizal fungi and glycine betaine in the research treatment significantly increased the yield by increasing the grain number per ear. Grain yield, biological yield, and harvest index in the research treatment were greater than the control treatment by about 60%, 39%, and 14%, respectively. Furthermore, the concentration of nitrogen, phosphorus, iron, manganese, and zinc in wheat grain increased significantly under the influence of research treatment; which indicated the improvement of seed quality in research treatment conditions. In general, it seems that the application of seed-used mycorrhizal fungi inoculant before planting along with glycine betaine foliar spraying can increase grain yield by 60% and improve crop quality (nitrogen, phosphorus, iron, manganese, and zinc content) in rainfed conditions, which leads to product stability and higher farmers` income.

کلیدواژه‌ها [English]

• Drought
• Grain quality
• Optimum Nutrition
• Rainfed
• Yield