ارزیابی تخریب خاک به روش GLASOD ، مطالعه موردی دشت ارومیه

نوع مقاله : فنی ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانغربی.

2 کارشناس ارشد خاکشناسی.

3 هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانغربی.

چکیده

تخریب خاک به‌معنی کاهش کیفیت خاک است که یکی از علل آن می‌تواند استفاده نامناسب از اراضی به‌وسیله انسان باشد. کاهش کیفیت خاک ناشی از تخریب فیزیکی، شیمیایی و زیستی است. این تحقیق با هدف شناسایی و ارزیابی کیفیت خاک و اراضی، تعیین انواع تخریب اراضی و برآورد شدت آنها براساس فرم‌های تکمیل شده اطلاعات میدانی و بالاخره تهیه نقشه‌های مربوطه در محیط GIS انجام گرفت. نتایج نشان داد خاک‌های عرب لو و اردشاهی جزء خاکهای شور و جبل کندی نیز جزء خاکهای شور و سدیمی محسوب می‌شود. بیشترمساحت منطقه تحت تاثیر فرسایش خاک سطحی می‌باشد.تخریب فیزیکی، شوری‌زایی و فرسایش مواد مغذی و آلی خاک در مرتبه‌های بعدی اهمیت قرار دارند. شوری‌زایی به خصوص در حاشیه دریاچه ارومیه و نیز در برخی قسمت‌های میانی دشت ارومیه قابل مشاهده است. با توصیه‌هایی برای بهبود کیفیت فعالیت‌های کشاورزی سنتی و تبدیل آن به روش‌های مدرن می‌توان تاثیر بسزایی در کاهش تخریب اراضی از نوع فرسایش داخلی خاک و شستشوی مواد مغذی و آلی خاک داشت. نوع عملیات مورد نیاز برای اصلاح اراضی براساس نوع، درجه و شدت تخریب که از نقشه‌های مربوطه قابل دستیابی است، انتخاب ‌شده و می‌تواند مورد استفاده کارشناسان قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing Soil Degradation by GLASOD Method, Case of Orumieh Plain

نویسندگان [English]

  • r s 1
  • s gh 2
  • n gh 3
چکیده [English]

Soil degradation means lose of soil quality which usually is caused by improper use of land by human. Decline of soil quality includes lose of physical, chemical and biological properties of soil. This study aimed to identify and assess the quality of soil and land, to determine the type of land degradation and estimates their severity based on completed forms gathered field data and mapping the corresponding in GIS environment. The results showed that the soils of Arab-lu and Ordushahi regions are saline and Jabal-Kandy is also a component of saline and alkaline. Most of surface area is affected by surface erosion. Physical degradation, salinization and erosion of soil nutrients and organic matter occupied the next grades. Salinization especially on the edge of the lake as well as in some parts of the Urmia plain is visible. Recommendations for improving the quality of traditional agricultural practices into modern methods can be effective in reducing soil erosion, land degradation and leaching of nutrients and organic matter of the soil. Type of needed operations for land reclamation is available based on the type, degree and extent of degradation from related maps and can be used by experts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soil quality
  • land evaluation
  • Salinity
  1. افتخاری، ک. مؤمنی، ع. اسفندیاری، م. پذیرا، ا. 1390. حساسیت منابع خاک به تخریب ناشی از فعالیت‌های انسانی در دشت ابهر- خرم دره بر مبنای تلفیق روش‌های ژئوپدولوژیک و گلاسود. دو فصلنامه پژوهش‌های خاک، شماره 2. صفحات 23-31.
  2. سکوتی اسکوئی، ر. 1384. کاربرد روش فائو-یونپ در ارزیابی تخریب اراضی منطقه بورالان، آذربایجان غربی. دومین کنفرانس سراسری آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خاک. کرمان، 1-2 اسفند ماه.
  3. قائمیان، ن. 1377. بازنگری در مطالعات نیمه‌تفصیلی خاکشناسی در دشت ارومیه. نشریه‌ فنی شماره 1532/79/102، سازمان تات.
  4. مشکوت، م.1377. روش موقت برای ارزیابی و تهیه نقشه بیابان‌زائی. وزارت جهاد سازندگی، شماره انتشار 197.
  5. Al-Senafy, M. and J. Abraham. 2004. Vulnerability of groundwater resources from agricultural activities in Southern Kuwait. Agric. Water Manag. 64: 1-15. 12.
  6. De Clerck, F., M.J. Singer and P. Lindert. 2003 A 60-year history of California soil quality using paired samples Geoderma: 2003 DOI: 10.1016/S0016-7061(03)00042-9
  7. Eswaran, H., Arnold, R.W., Beinroth, F.H. and Reich, P.F. 2000. A global assessment of land quality. Journal of Soil and Water Conservation, 45, 431–436.
  8. G.S.Sidhu, S.P. Singh, C.S. Walia and 1R.P. Singh. . 2002.  Degraded Soils in Rice-Wheat Areas of Indo-Gangetic Plain and Their Economic Evaluation-A Case Study of Punjab State, India  12th ISCO Conference Beijing 2002
  9. Lal, R. and Stewart, B.A., eds. 1994. Land Degradation. Advances in Soil Science. Vol. 11, New York: Springer.
  10. Oldeman, L. R. 1988.Guidelines for general assessment of the status of human-induced soil degradation ISRIC( International Soil Reference and Information Center). Pp:1-18.
  11. Oldeman, L.R. 1994. The global extent of land degradation. In: Land Resilience and Sustainable Land Use,eds. D.J. Greenland and I. Szabolcs, 99–118. Wallingford: CABI.
  12. Oldeman, L.R., Hakkeling, R.T.A. and Sombroek, W.G. 1992. World Map of the Status of Human-induced Soil Degradation: An Explanatory Note. Wageningen: ISRIC.Pp:18-31.