بررسی تناسب اراضی در نواحی زراعی-زیستگاهی آبیک برای زراعت‌ گندم و جو دیم

نویسندگان

1 کارشناس ارشد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران.

2 استاد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران.

چکیده

یکی از ابزارهای مؤثر برای شناخت توانمندی‌های اراضی و اختصاص آن ها به بهترین و سودآورترین انواع بهره‌برداری، پهنه‌بندی زراعی- زیستگاهی است. محدوده ی مطالعاتی به وسعت 16618 هکتار در شهرستان آبیک در شرق استان قزوین قرار دارد. برای پهنه‌بندی نواحی زراعی- زیستگاهی منطقه مطالعاتی از تصاویر ماهواره‌ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. پس از پهنه‌بندی زراعی- اقلیمی ( بر اساس نقشه‌های هم باران، هم دما و طول دوره رشد) و پهنه‌بندی زراعی- خاکی ( بر اساس نقشه‌های خاک، شیب و کاربری اراضی)، در نهایت 43 پهنه زراعی- زیستگاهی به دست آمد. تعداد 24 واحد نقشه  بر اساس مطالعه خاکشناسی در منطقه استخراج شد. مشخصات اقلیم، خاک و توپوگرافی هر پهنه با نیاز‌های رویشی گندم و جو دیم مقایسه و کلاس‌های تناسب اراضی با استفاده از روش پارامتریک (ریشه دوم) تعیین شد. پتانسیل تولید اراضی (عملکرد پیش‌بینی شده) محصولات در هر یک از پهنه‌ها، تعیین شد. نتایج نشان داد عملکرد پیش‌بینی شده برای گندم دیم بین 1/342 تا 3/2992 کیلوگرم در هکتار و عملکرد پیش‌بینی شده برای جو دیم بین 7/454 تا 6/4042 کیلوگرم در هکتار برآورد شد. در حالیکه عملکرد زارعین نسبت به عملکرد پیش‌بینی شده بسیار پایین‌تر است. نتایج نشان داد که منطقه مورد مطالعه برای کشت گندم از نظر اقلیمی نامناسب و برای جو دارای تناسب بحرانی است که دلیل آن کم بودن مقدار بارندگی طی سیکل رشد است. علاوه بر محدودیت اقلیم؛ محدودیت‌های شیب، سنگریزه و عمق خاک در شمال منطقه، همچنین شور و سدیمی بودن اراضی و گچ در جنوب منطقه نیز مهمترین عوامل محدود کننده برای رشد محصولات مورد نظر است. در صورت کشت دیم در منطقه مورد مطالعه، محصول جو مناسب و در عجب بعدی گندم معرفی می‌شود. با توجه به کمبود بارندگی در انتهای سیکل رشد محصولات گندم و جو دیم، می‌توان با تأمین آب به وسیله‌ی آبیاری تکمیلی، عملکرد محصولات را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Land Suitability for Rainfed Barley and Wheat in Agrecological Zones of Abyek Area

نویسندگان [English]

  • Abbas Taati 1
  • Fereydon Sarmadian 2
1 Soil Science expert, University of Tehran
2 Professor of soil science, University of Tehran
چکیده [English]

Agro-ecological zoning is one of the effective tools for assining land to suitable land use.The study areawith16618ha islocatedin Abyek area inQazvin province. In totally 43 agro- ecoloical zones were distinguished by combining maps of isohyet, isotherm, length of growing periodand Agro-edaphic zones. Based on above information a land suitability was produced for the study area and prediction of production potential was done for each zone. Production potential ranged between 340 to 3000 kg/ha for rainfed wheat and between 455 to 4040 kg/ha for rainfed barley, whilethefarmers yieldis for lowerthanPredicted yields. Soil properties and climate were considered the most limiting factors for crop production in the study area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ACZ
  • AEZ
  • satellite images
  • Land Suitability
  • parametric methods
  • growth cycle

مراجع

  1. غفاری، ع.، ا. پائو و ا. میر قاسمی. 1391. پهنه‌بندی اگرواکولوژی حوضه آبریز رودخانه کرخه. مجله علوم کشاورزی دیم ایران. ج. 1، ش. 1، ص. 16-1.
  2. فرج زاده، م. 1391. تکنیک‌های اقلیم شناسی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). 304 صفحه.
  3. کاظمی، ح.، ز. طهماسبی، ب. کامکار، ش. شتابی و س. صادقی. 1392. پهنه‌بندی زراعی-بوم شناختی استان گلستان جهت کشت سویا با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار. ج. 23، ش. 4، ص.40-21.
  4. محمد‌رضایی، ن.، ف. سرمدیان و ا. حیدری. 1390. ارزیابی تناسب اراضی با توجه به میزان تولید محصول برای کاربری‌های گندم و جو دیم در منطقه تاکستان. دوازدهمین کنگره علوم خاک ایران. تبریز. شهریور 1390.
  5. موسوی، ا. 1392. ارزیابی تناسب اراضی برای کشاورزی با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران. 160 صفحه.
  6. نصیری محلاتی، م.، ع. کوچکی.1388. پهنه‌بندی اگرواکولوژیکی گندم در استان خراسان: برآورد پتانسیل و خلأ عملکرد. مجله پژوهش‌های زراعی ایران، ج. 7، ش.2، ص. 709-695.
  7. نویدی، م. 1391.کاربرد روش‌های پیشرفته ارزیابی اراضی برای دستیابی به کشاورزی پایدار با استفاده از تکنیک‌های سنجش از دور و سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی در شرق استان قزوین(منطقه زاغه).پایان نامه دکتری دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران. 354 صفحه.
  8. Anasiru, R., M. Rayes, B. Setiawan, and D. Soemarno. 2013. An Agro-ecological approach for sustainable farming in Langge Sub-watershed, Bolango Watershed, Gorontalo, Indonesia,Journal of Enviromental and Earth Science, 3: 1-11.
  9. Benthem, R. V. 2013. Land evaluation for rain fed agriculture in the Mediterranean Peyne area, Southern France. Master thesis. Physical geography Utrecht University.106 pp.
  10. ENVI Tutorial: Classification Methods 4.3.    
  11. FAO. 1996. Agro-ecological zoning, Guidelines. FAO soils bulletin No: 76. FAO. Rome.
  12. FAO. 1997. Land quality indicators and their use in sustainable agriculture and rural development, FAO, Rome, Italy. 212.
  13. Huang, C. L., S. Davis., and G.Townshend. 2002. An assessment of support vector Machines for land cover classification. International Journal of Remote Sensing,23 (4): 725–749.
  14. Ismail, M. 2012. Using Remote Sensing and GIS Application in Agro-ecological zoning of Egypt. International Journal of Environmental Sciences, 2: 85-94.
  15. Madrau, S., C. Zucca, A. Urgeghe, F. Julitta, and F. Previtali. 2010. Land suitability for crop option evaluation in areas affected by Desertification: The case study of Feriana in Tunisia, Springer,179-193.
  16. Maji, A., N. Krishna, and O.Challa. 1998. Geographical information system in analysis and interpretation of soil resource data for land use planning. Journal of Indian Society of Soil Science, 46(2): 260 – 263.
  17. Mountrakis, G., J. Im, and C. Ogole.2011. Support vector machines in remote sensing: A review. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 66:247-259.
  18. Otukei, J.R., and T. Blaschke. 2010. Land cover change assessment using decision trees, support vector machines and maximum likelihood classification algorithms. International Journal of Applied Earth Observation andGeoinformation, 125: 527-531.
  19. Patel, N.R., U.K. Mandal, and L.Pande. 2000. Agro-ecological zoning system - a remote sensing and GIS perspective.Journal of Agrometeorogy, 2:1-33.
  20. Sys, C., E. Van Ranst, J. Debaveye, and F. Beernarent. 1993. Land evaluation. Part III: Crop requirements. International training center for post graduate soil scientist. Ghent University, Ghent, 199 pp.
  21. Sys, C., E.Van Ranst, and J.Debaveye. 1991. Land evaluation. Part I: Principles in land evaluation and crop production calculations. General Administration for Development cooperation. Agricultural Publisher. No. 7, Brussels, Belgium, 274pp.
  22. Teka, k., and M. Haftu. 2012. Land Suitability Characterization for Crop and Fruit Production in Midlands of Tigray, Ethiopia, African Journals , 4: 64-76.
  23. USDA- NRCS, Soil Survey Staff. 2010. Keys to Soil Taxonomy. 11th edition.
  24. Walke, N., G. Reddy, A. Maji, and S. Thayalan. 2012. GIS-based multicriteria overlay analysis in soil-suitability evaluation for cotton (Gossypium spp.): A case study in the black soil region of central India. Computers & Geosciences, 41: 108-118.
  25. Ye, L., and E. Van Ranst. 2002. Population carrying capacity and sustainable agricultural use of landresources in Caoxian County (North China). Journal of Sustainable Agriculture, 4: 75-94.
مدیریت اراضی
دوره 2، شماره 2
اسفند 1393
صفحه 123-136

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار