نماتدها، نشانگرهای زیستی آلودگی خاک به فلزات سنگین

نوع مقاله : فنی ترویجی

نویسنده

استادیار پژوهش-بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات، آموزش

چکیده

فراوانی و حضور همه جایی نماتدها در اکوسیستم­های مختلف آنها را به یکی از بهترین نشانگرها جهت پایش آلودگی­های زیست محیطی تبدیل کرده است. از بین ارگانیسم­های موجود در خاک، نماتدها بعنوان یکی از بهترین شاخص­های زیستی جهت شناسایی اختلالات موجود در خاک از جمله آلودگی خاک به فلزات سنگین مطرح می­باشند. تحقیقات انجام شده پیرامون تاثیر فلزات سنگین از جمله سرب،کادمیوم،کروم،مس،نیکل،روی و سلنیوم روی جنس­های مختلف نماتدها از گروه­های مختلف تغذیه­ای و از طریق تحلیل شاخص­های مرتبط با تنوع و اجتماع نماتدها نشان دهنده تاثیر قابل توجه افزایش غلظت فلزات مذکور روی جمعیت برخی از جنس­های نماتدها است؛ اما با وجود خصوصیات منحصر بفرد نماتدها در پایش آلودگی­های خاک، تعمیم دادن اثرات مشاهده شده آلودگی­های ناشی از فلزات سنگین بر روی اجتماع نماتدها، دشوار به نظر می­رسد؛ چرا که نوع اکوسیستم، مقیاس مکانی و همچنین خصوصیات منطقه ای از جمله pH خاک، پوشش گیاهی و وجود فون نماتدهایی که از قبل در خاک حضور دارند می­تواند تجزیه و تحلیل نتایج این گونه اطلاعات را تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین لازم است، در تحلیل شاخص­های جمعیتی نماتدها، جنس­هایی از نماتدها را که باعث ابهام در پیشگویی می­شوند را حذف و بر روی جنس­های شناخته شده­ای که قابلیت بروز واکنش به یک محرک مداخله­گر در محیط خاک را دارند، متمرکز گردد. در این صورت تحلیل شاخص­های جمعیتی هم قابلیت پیشگویی خوبی دارند و هم از لحاظ اقتصادی با صرفه تر هستند. مثال­هایی از جنبه­های کاربردی و تجاری نماتدها در پایش آلودگی زیستگاههای آبی به آلودگی­هایی مانند آلودگی­های ناشی از مواد شیمیایی در سایر کشورها و جود دارد. در این راستا بهره­گیری از نتایج تحقیقات سایر کشورها، توسعه تحقیقات کاربردی در این زمینه و رفع محدودیت­های موجود می­تواند زمینه ساز استفاده از نماتدها در پایش آلودگی خاک به فلزات سنگین باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Nematodes asbioindicators of soil pollutionwith heavy metals

نویسنده [English]

  • Hadi Karimipour Fard
Assistant Professor Plant Protection Research Department, Kohgiluyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Yasouj, Iran
چکیده [English]

The abundance ofnematodes in different ecosystems makes thema most desirable agentfor monitoringenvironmental pollution. They are,indeed, considered as the most promising candidates for bioindication of soil disturbances such as heavy metals pollution in the soil. Studies ofthe effects of such heavy metals as lead, cadmium, chromium, copper, nickel, zinc, and selenium on different nematode generain different trophic groups usingdiversityanalysis and nematode assemblage indices have shownconsiderable changes in the populations of certain genera of nematodeswith increasing concentration of each specificmetal. Despite theunique characteristics of nematodesinmonitoring soil pollution, it is difficult to generalize the effects of toxic metal pollutants on nematode assemblages in soil asthe outcome of such analyseslargely vary with ecosystem, spatial scale,andsuchlocal characteristics as pH, vegetative cover, and the composition of indigenous nematode fauna present in the soil. In the evaluation of nematode community indices, it is, therefore, preferable toremove the genera that lead to ambiguity in predictions and to restrictthe indices only to those belonging to known genera with already establishedsensitivity or response to specific types of disturbance. Thus, population index analyses will not only yield better predictions but will also be more cost-effective. Examples of practical and commercial applications ofnematode assemblage analysis in other countries formonitoring chemical pollution in aquatic habitats are available that can be usefully exploited toward applied researchto overcome the present limitations in using nematodes formonitoring soil heavy metal pollution in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nematode assemblage
  • Environment
  • Biomonitoring
  • Heavy metals

مراجع

  1. حمیدیان، ا.ح. و یحیی آبادی، م. 1394. کاربرد نشانگرهای زیستی در پایش اکوسیستم خاک (با تاکید بر کرم­های خاکی). نشریه مدیریت اراضی. جلد 3. شماره 2.
  2. محمد شفیعی، م.ر و محمد شفیعی،ا.ح. 1395. فلزات سنگین، منابع و اثرات آن بر انسان. کنفرانس بین المللی معماری، شهرسازی، مهندسی شهری، هنر و محیط زیست. تهران، ایران.
  3. Bongers, T. 1990. The maturity index: An ecological measure of an environmental disturbance based on nematode species composition. Oecologia, 83: 14–19.
  4. Bongers, T., and Ferris, H. 1999. Nematode community structure as a bioindicator in environmental monitoring. Tree. 14 (6): 224-228.
  5. Bongers, T., and Korthals, G. 1995. The behavior of MI and PPI under enriched conditions. Nematologica.41 (3): 286.
  6. Bongers, T.,Van der Meulen, H., and Korthals, G. 1997. Inverse relationship between the nematode maturity index and plant parasite index under enriched nutrient conditions. Applied Soil Ecology. 6: 195–199.
  7. Ekschmitt, K., and Korthals, G.W. 2009. Molecular Markers, Indicator Taxa, and Community Indices: the Issue of Bioindication Accuracy. p. 94–106. In: M.J Wilson, and T Kakouli-Duarte, (ed.) Nematodes as environmental indicators. Wallingford, U.K: CAB.
  8. Ferris, H., and Bongers, T. 2006. Nematode indicators of organic enrichment. Journal of Nematology. 38(1): 3–12.
  9. Ferris, H., and Bongers, T. 2009. Indices developed specifically for analysis of nematode assemblages. p. 124–145 In: M.J Wilson, and T Kakouli-Duarte, (ed.) Nematodes as environmental indicators. Wallingford, U.K: CAB.
  10. Georgieva, S.S., McGrath, S.P., Hooper, D.J., and Chambers, B.S. 2002. Nematode communities under stress: the long-term effects of heavy metals in soil treated with sewage sludge. Applied Soil Ecology. 20: 27–42.
  11. Ingham, R.E., Trofymow, J.A., Ingham, E.R., and Coleman, D.C. 1985. Interactions of bacteria, fungi and their nematode grazers on nutrient cycling and plant growth. Ecological Monographs. 55: 119–140.
  12. Kammenga, J.E., Van Gestel, C.A.M., and Hornung, E. 2001. Switching life-history sensitivities to stress in soil invertebrates. Ecological Applications. 11: 226–238.
  13. Korthals, G.W., Van der Ende, A., Van Megen, H., Lexmond, T.M., Kammenga, J.E. and Bongers, T. 1996. Short-term effects of cadmium, copper, nickel and zinc on soil nematodes from different feeding and life-history strategy groups. Applied Soil Ecology. 4: 107–117.
  14. Nagy, P. 1999. Effects of an artificial metal pollution on nematode assemblage of a calcareous loamy chernozem soil. Plant and Soil. 212: 35–47.
  15. Nagy, P., Bakonyi, G., Bongers, T., Kadar, I., Fabian, M., and Kiss, I. 2004. Effects of microelements on soil nematode assemblages seven years after contaminating an agricultural field. Science of the Total Environment. 320: 131–143.
  16. Nagy, P. 2009. Case Studies Using Nematode Assemblage Analysis in Terrestrial Habitats. p. 172–178 In: M.J Wilson, and T Kakouli-Duarte, (ed.) Nematodes as environmental indicators. Wallingford, U.K: CAB.
  17. Neher, D.A., and Darby, B.J. 2009. General Community Indices that can be used for Analysis of Nematode Assemblages. . p. 107–123 In: M.J Wilson, and T Kakouli-Duarte, (ed.) Nematodes as environmental indicators. Wallingford, U.K: CAB.
  18. Sanchez-Moreno, S., and Navas, A. 2007. Nematode diversity and food web condition in heavy metal polluted soils in a river basin in southern Spain. European Journal of Soil Biology. 43: 166–179.
  19. Viglierchio, D.R. 1991. The world of nematodes. David R. Viglierchio, Davis, California.
  20. Weiss, B., and Larink, O. 1991. Influence of sewage sludge and heavy metals on nematodes in an arable soil. Biology and Fertility of Soils. 12: 5–9.
  21. Yeates, G.W., Percival, H.J., and Parshotam, A. 2003. Soil nematode responses to year-to-year variation of low levels of heavy metals. Australian Journal of Soil Research. 41: 613–625.
  22. Yeates, G.W., Ferris, H., Moens, T., and Van der Putten, W.H. 2009. The role of mematodes in ecosystems. . p. 1–44 In: M.J Wilson, and T Kakouli-Duarte, (ed.) Nematodes as environmental indicators. Wallingford, U.K: CAB.
  23. Zhao, J., and  Neher, D.A. 2012. Soil nematode genera that predict specific types of disturbance. Applied Soil Ecology. 64: 135– 141.
  24. Zullini, A., and Peretti, E. 1986. Lead pollution and moss-inhabiting nematodes of an industrial area. Water, Air and Soil Pollution. 27: 403–410.
مدیریت اراضی
دوره 5، شماره 2
اسفند 1396
صفحه 113-124

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار