نوع مقاله : فنی ترویجی
نویسندگان
استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
چکیده
استفاده کارآمد از منابع آب و خاک از اهداف زیر بنایی در بخش کشاورزی است. این تحقیق به منظور بررسی امکان کشت انتظاری دو رقم نخود با آبیاری تکمیلی در سال زراعی 1396- 1395 در شرایط زارعین منطقه فریدون شهر استان اصفهان انجام شد. مقایسه عملکرد، کارایی مصرف آب و عوامل موثر بر برخی ویژگی های کیفی خاک از مواردی بودند که مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمدهعملکرد دانه رقم آزاد 8/1 برابر تودهی محلی نخود بود. در کشت انتظاری، کارایی مصرف آب برای رقم آزاد و توده محلی به ترتیب 1/1 و 61/0 کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب بود. کارایی مصرف آب بر اساس ( آبیاری + بارش موثر) برای رقم آزاد و توده محلی به ترتیب 24/0 و 13/0 کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب بود. بر پایه‌ی روش امتیاز دهی در تناوب‌ها، امتیاز مربوط به پوشش سطح زمین، فشردگی خاک و ساختمان خاک در کشت پاییزه نخود در تناوب با غلات به ترتیب برابر 2-، 1- و 5/1 بود که نسبت به اعداد مشابه برای کشت بهاره نخود (به ترتیب 3-، 5/1- و 1) اعداد مثبت‌تری بوده و برتری تناوب‌های با حضور نخود پاییزه را در این موارد خاطر نشان می‌سازد. با توجه به مزایای ذکر شده، امکان کشت پاییزه نخود با استفاده از ارقام اصلاح شده مثل رقم آزاد در منطقه مطالعه وجود داشته و می‌تواند موجب بهبود کارایی استفاده از منابع آب (بارش موثر و آبیاری تکمیلی)، کاهش تخریب خاک و ارتقاء ویژگی های کیفی خاک شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Comparison of two Chickpea Cultivars under Entezari dryland Cultivation with Supplemental Irrigation in Fereydunshahr, Isfahan
نویسندگان [English]
- A J
- Zahra Abasi
چکیده [English]
A fundamental objective of the agricultural sector is efficient use of water and soil resources. To achieve these objectives, the possibility for Entezari cultivation of two chickpea cultivars with supplemental irrigation in the growing season was investigated in 2016‒2017 under the farming conditions in Fereydunshahr, Isfahan Province. Water use efficiency and the factors affecting certain soil qualitative characteristics were explored and yield comparisons were made. The Azad cultivar recorded a yield 1.8 times higher than that of the native cultivar. Under Entezari cultivation, the Azad and local mass cultivars recorded water use efficiencies of 1.11 and 0.61 kg m-3, respectively. In terms of irrigation + effective rainfall, these water use efficiencies would be 0.24 and 0.13 kg m-3 for Azad and the local mass cultivars, respectively. Based on the scores recorded under rotations, ground cover, soil compaction, and soil structure scored ‒2, ‒1, and 1.5, respectively, in the autumn chickpea cultivation in rotation with cereals; these were more positive than the corresponding ones (i.e., ‒3, ‒1.5 and 1, respectively) obtained for the spring cultivation of chickpea indicating the superiority of rotations with autumn cultivation of chickpea. These advantages bear witness to the possibility for autumn cultivation of such improved chickpea cultivars as Azad in the study area to achieve enhanced water use efficiency (i.e., effective rainfall and supplemental irrigation), reduced soil degradation, and improved soil quality.
کلیدواژه‌ها [English]
- Crop rotation
- Pod
- Water use efficiency
- Autumn crop
- Effective rainfall
- آمارنامه کشاورزی. 1396. جلد اول محصولات زراعی. معاونت برنامهریزی و اقتصادی، دفتر آمار و فناوری اطلاعات . 116 صفحه.
- پیرزاده مقدم م، باقری ع ، ملک زاده س و گنجعلی ع . 1393. تحلیل های آماری چند متغیره برای صفات نخود در شرایط آبیاری محدود. نشریه پژوهش های حبوبات ایران. 5: 110-99.
- حیدری ن . 1390. تعیین و ارزیابی شاخص کارایی مصرف آب محصولات زراعی تحت مدیریت کشاورزان درکشور. مجله مدیریت آب و آبیاری،1: 57-43.
- خدری م .1393. مروری بر عوامل موثر بر فرسایش آبی خاک در ایران. نشریه مدیریت اراضی. 2: 26-17.
- دهقان ا ، ذبیحی افروز ر و حسینی ثابت م .1388. بهره وری محصولات زراعی در ازای مصرف آب در ایران و مقایسه آن با کشورهای جهان. مؤسسه پژوهشهای برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، وزارت جهاد کشاورزی، تهران، 82 صفحه.
- فری ف و نعمتی ع .1379. ارزیابی اقتصادی آبیاری تکمیلی بر روی گندم دیم وحبوبات دیم. ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. بابلسر. ایران.
- کوچکی ع، نصیری محلاتی م، زارع فیض آبادی ا و جهان بین م .1383. ارزیابی تنوع نظامهای زراعی ایران. پژوهش و سازندگی، 63: 70-83.
- گنجعلی ع، پارسا م و صباغ پور ح .1381. حبوبات. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، صفحات: 230-225
- مرادی ر .1374. مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد ارقام نخود در کشت انتظاری و بهاره نخود در شرایط کرج. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، 211 صفحه.
- موقر مقدم ح و تکتم گ .1381. محاسبه و پایش باران موثر در سیستمهای آبیاری ؛ بولتن علمی پژوهشکده اقلیم شناسی 4: 21-13.
- مهران م و روحانی ع .1389. فرسایش خاک؛ چالشها، هزینهها و سودهای حفاظت از آن. فصلنامه انسان و محیط زیست. 3: 57-48.
- یونس نژاد م و سیدی ف .1389. بررسی اثرات توأم آبیاری تکمیلی و آرایش کاشت نخود در منطقه گنبد بر عملکرد و کارایی مصرف آب. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 4: 105-89.FAO .2013. Food and Agricultural Organization of the United Nations, Rome. http://faostat.fao.org/site/291/default.aspx.
- Garcia-Ruiz J M .2010. The effects of land uses on soil erosion in Spain: A review. Catena 81:1-11.
- Ghassemi-Golezani K, Ghassemi S, and Bandehhagh A .2013. Effects of water supply on field performance of chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars. International journal of Agronomy and Plant Production, 4:94-97.
- Keatinge JDH, Cooper PJM .1983. Kabuli chickpea as a winter sown crop in northern Syria: moisture relations and crop productivity. Journal of Agricultural Science, Cambridge 100:677–680.
- Lake L, and Sadras VO .2014. The critical period for yield determination in chickpea. Field Crops Research, 168: 1–7.
- Oweis T and Hachum A .2006. Water harvesting and supplemental irrigation for improved water productivity of dry farming systems in West Asia and North Africa. Agricultural Water Management, 80:57-73.
- Pezeshkpur P, and Khademi K .2004. Agricultural and genetically strategies for drought resistance in chickpea. Lorestan Agricultural Jahad Organization Issue, 11: 88-92.
- Pugnaire F, Luque MT, Armas C, Gutierrez L.2006. Colonization processes in semi-arid Mediterranean old fields. Journal of Arid Environments 65:591-603.
- Siddique KHM, Sedgley RH .1986. Chickpea (Cicer arietinum L.), a potential grain legume for southwestern Australia: seasonal growth and yield. Australian Journal of Agriculture Research 37: 245–261.
- Singh KB .1991. Winter chickpea: problems and potential in the Mediterranean region. Ciheam- Options Mediterranean's, 9: 25-34.
- Tanner CB, and Sinclair TR .1983. Efficient water use in crop production: Research or re-research? P.1-27.In H.M. Taylor et al. (ed.) Limitations to efficient water use in crop production. American Statistical Association, Madison, WI.
)