نوع مقاله : فنی ترویجی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری ترویج کشاورزی پایدار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
2 دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
چکیده
از جمله چالشهای اساسی در حوزه کشاورزی که در سال‌های اخیر تشدید گردیده، مسئله تغییر کاربری اراضی میباشد. این مسئله در طولانی مدت، اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شدیدی به مناطق روستایی و یا حتی فراتر از آن مناطق وارد خواهد کرد. عوامل زیادی بر تغییر کاربری اراضی تأثیر دارد و با شناخت آنها میتوان سیاستهای مؤثری جهت کاهش این بحران تدوین نمود. هدف تحقیق حاضر تحلیل عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در شهرستان باوی میباشد. این مطالعه با روش کیفی انجام گردید. جامعه آماری بکار رفته در این پژوهش شامل کشاورزان شهرستان باوی است که اراضی کشاورزی خود را به صورت مجاز و غیرمجاز تغییر کاربری دادهاند. روش نمونهگیری بر مبنای اصول روش "گلوله برفی" انجام شد. جمعآوری اطلاعات از طریق مصاحبه با کاربران انجام و اطلاعات به دست آمده از مصاحبهها مورد تحلیل قرار گرفت. عوامل اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و قانونی و توسعه بی رویه فضایی به عنوان علل تغییر کاربری اراضی کشاورزی شناسایی شدند. با توجه به نتایج، توصیههایی برای اصلاح و بهبود وضعیت فعلی تغییر بی‌رویه کاربری اراضی در منطقه مطالعه شده ارائه گردید.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Factors Affecting Agricultural Land Use Change in of Bavi County Khuzestan Province
نویسندگان [English]
- marzieh mousavi 1
- masoud yazdanpanah 2
2 Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Engineering and Rural, University of Agricultural Sciences and Natural Resources Khuzestan, Iran.
چکیده [English]
Land use change is a major challenge to agricultural production that has intensified in recent years. The problem will in the long run have severe economic, social, and environmental repercussions for rural areas and beyond. Identification of the many factors involved allows for effective policies to be formulated and executed in order to reduce the adverse impacts. It is the purpose of this qualitative study to analyze the factors affecting agricultural land use change in Bavi County, Khuzestan. The statistical population used in this study comprises local farmers who committed either authorized or unauthorized land use changes. Sampling is accomplished using the ’snowball’ method and data are collected through interviews with users. Analysis of the data thus collected reveals that economic, social, legal, and regulatory factors as well as indiscriminate spatial development may be identified as the causes underlying agricultural lands use changes. Based on the results obtained, recommendations are finally formulated to improve upon the current indiscriminate land use change in the study area.
کلیدواژه‌ها [English]
- Agricultural land
- Land use change
- Bavi County
- احمدپور، ا. و ا. علوی. 1393. شناسایی و تحلیل مؤلفه‌های مؤثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستایی (مطالعة موردی: شهرستان ساری). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی،3(3):109- 212.
- امیرانتخابی، ش. تحول کالبدی- فضایی روستاهای ساحلی گیلان(مطالعه موردی: حوزه زیباکنار). فصلنامه برنامه‌ریزی کالبدی- فضایی، 2(4)؛ 113- 122.
- امیرنژاد، ح. بررسی عوامل مؤثر بر تمایل کشاورزان جهت تغییر کاربری اراضی در استان مازندران. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 5(4)؛ 87- 103.
- امینی، س. ، ب. رحمانی و ب. مجیدی خامنه. پیامدهای اقتصادی تغییرات کاربری اراضی روستاهای پیراشهری مورد: روستاهای دهستان جی در شهرستان اصفهان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 6(2)؛ 17- 40.
- جهانی فر، ک.، ح. امیرنژاد، ز. عابدی و ع.ر. وفایی‌نژاد. امکان‌سنجی اقتصادی و زیست محیطی تغییر کاربری اراضی مرتعی شرق استان مازندران به کاربری‌های جدید. نشریه علمی پژوهشی مرتع، 11(2)؛ 207- 221.
- خبرگزاری مهر. افزایش تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی در خوزستان. کد خبر: 2326413.
- دربان آستانه، ع. ر.، م.ر. رضوانی وص. صدیقی. بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی تغییرات کاربری اراضی (مطالعة موردی: شهرستان محمودآباد). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 5(3)؛ 127- 143.
- دورودیان، ح. ر. و ع. درودیان. پیامدهای اجتماعی و بوم شناختی تغییر بی‌رویه کاربری اراضی کشاورزی. نشریه علمی ترویجی مدیریت اراضی. 5(2)؛ 81- 97.
- دهقان، ح. و آ. فلسفیان. 1397. شناسایی عوامل مؤثر بر حفظ کاربری اراضی کشاورزی در راستای کشاورزی پایدار مطالعه موردی: شهرستان بستان آباد. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 28(1)؛ 151- 168.
- سعدی، ح. ا. و ف. عواطفی اکمل. 1397. عوامل مؤثر برتغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستاهای شهرستان همدان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی،7(2)؛ 211- 226.
- سوادکوهی‌جنوبی، ت. و م. سیفی. بررسی عوامل انسانی تأثیرگذار بر روند تغییرات کاربری اراضی بالادست حوزه آبخیز. مجموعه مقالات نخستین همایش ملی مدیریت زمین در ایران، تهران: مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، جلد2، مدیریت زمین از منظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، 269- 278.
- کرباسی، ع.ر.، ب. یزدان‌خواه و ح. محمدزاده. بررسی عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در استان خراسان رضوی. محیط شناسی،44(1)؛ 99- 111.
- قدیمی، ع. ر.، ع.ح. پاپزن و ع. امینی. بررسی روند تغییر کاربری اراضی کشاورزی و تأثیر آن بر مؤلفه‌های توسعه پایدار(مطالعه موردی: حوضه زاینده‌رود استان اصفهان). فصلنامه پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 11(3)؛ 41- 58.
- قربانی،م.، ع. ا. مهرابی، م. ر. ثروتی و ع. ا. نظری سامانی. بررسی تغییرات جمعیتی و اثرگذاری‌های آن بر تغییرات کاربری اراضی(مطالعه موردی: منطقه بالاطالقان). نشریه مرتع و آبخیزداری، مجله منابع طبیعی ایران، 63(1)؛ 75- 88.
- متوسلی، ب. ، ع. ر. قربانیان، ع. ر. نادریانزاده و ح. زارعشاهی. بررسی عوامل و دلایل تغییر کاربری در طرح‌های هادی روستاهای شهرستان تفت طی سال‌های1392- 1389. مجله مسکن و محیط روستا، 155، 77- 92.
- مشیری، ر. و م. ت. قماش‌پسند. تحلیلی پیرامون اثرات و پیامدهای تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان در دهه اخیر. چشم انداز جغرافیایی(مطالعات انسانی)، 7(21)؛ 1- 13.
- مطیعی لنگرودی، ح. ، م.ر. رضوانی، و ز. کاتب ازگمی. بررسی اثرات اقتصادی تغییر کاربری اراضی کشاورزی در نواحی روستایی(مطالعه موردی: دهستان لیچارکی حسن‌رود بندر انزلی). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی،1، 1- 23.
- مولائی، م. و ش. آقایی. 1397. برآورد تمایل به پرداخت برای جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی با استفاده از روش آزمون انتخاب. فصلنامه اقتصاد و توسعه،26(102)؛ 51- 73.
- یزدانی، س. بحران تغییر کاربری اراضی کشاورزی در ایران. خبرنامه الکترونیکی انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، 11؛ دی ماه 1394.
- Canadell, J. G. 2002. Land use effects on terrestrial carbon sources and sinks. Science in China. Series C, 45: 1-9.
- Harris R.B. 2010. Rangeland degradation on the Qinghai-Tibetan plateau: A review of the evidence of its magnitude and causes. Journal of Arid Environments, (74): 1–12.
- Lambin, E. F., H.J., Geist, and E. Lepers. 2003. Dynamics of land- use and land- cover change in tropical regions. Annu. Rev. Environ. Resour. 28: 41- 205.
- Meiyappan, P., Dalton, B.C. O’Neill and A.K. Jain. 2014. Spatial modeling of agricultural land use change at global scale. Ecological Modelling, 291: 152–174.
- Nzunda, N.G. 2011. Socio- Economic factors influencing land use and vegetation cover changes in and agound kagoma forest reserve kagera region, Tanzania. Adissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the master degree of management of natural resources for sustainable agriculture of Sokoine University of agriculture. Morogoro,Tanzania.
- Schirmer, J. Williams, and C. Dunn. 2009. Socio-economic impacts of land use change in the Green Triangle and Central Victoria: Final summary of findings of the Land Use Change project. Forest & Wood Products Australia Limited.
- Tanrivermis, H. 2003. Agricultural land use change and sustainable use of land resources in the mediterranean region of Turkey. Journal of Arid Environments, 54(3): 553- 564.
- Voinov, A., D. Arctur, I. Zaslavskiy and A. Saleem. 2008. Community-based software tools to support participatory modeling: a vision. International Congress on Environmental Modeling and Software. IEMSs: 766-774.
)