عباس طاعتی؛ فریدون سرمدیان
چکیده
یکی از ابزارهای مؤثر برای شناخت توانمندی‌های اراضی و اختصاص آن ها به بهترین و سودآورترین انواع بهره‌برداری، پهنه‌بندی زراعی- زیستگاهی است. محدوده ی مطالعاتی به وسعت 16618 هکتار در شهرستان آبیک در شرق استان قزوین قرار دارد. برای پهنه‌بندی نواحی زراعی- زیستگاهی منطقه مطالعاتی از تصاویر ماهواره‌ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده ...
بیشتر
یکی از ابزارهای مؤثر برای شناخت توانمندی‌های اراضی و اختصاص آن ها به بهترین و سودآورترین انواع بهره‌برداری، پهنه‌بندی زراعی- زیستگاهی است. محدوده ی مطالعاتی به وسعت 16618 هکتار در شهرستان آبیک در شرق استان قزوین قرار دارد. برای پهنه‌بندی نواحی زراعی- زیستگاهی منطقه مطالعاتی از تصاویر ماهواره‌ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. پس از پهنه‌بندی زراعی- اقلیمی ( بر اساس نقشه‌های هم باران، هم دما و طول دوره رشد) و پهنه‌بندی زراعی- خاکی ( بر اساس نقشه‌های خاک، شیب و کاربری اراضی)، در نهایت 43 پهنه زراعی- زیستگاهی به دست آمد. تعداد 24 واحد نقشه بر اساس مطالعه خاکشناسی در منطقه استخراج شد. مشخصات اقلیم، خاک و توپوگرافی هر پهنه با نیاز‌های رویشی گندم و جو دیم مقایسه و کلاس‌های تناسب اراضی با استفاده از روش پارامتریک (ریشه دوم) تعیین شد. پتانسیل تولید اراضی (عملکرد پیش‌بینی شده) محصولات در هر یک از پهنه‌ها، تعیین شد. نتایج نشان داد عملکرد پیش‌بینی شده برای گندم دیم بین 1/342 تا 3/2992 کیلوگرم در هکتار و عملکرد پیش‌بینی شده برای جو دیم بین 7/454 تا 6/4042 کیلوگرم در هکتار برآورد شد. در حالیکه عملکرد زارعین نسبت به عملکرد پیش‌بینی شده بسیار پایین‌تر است. نتایج نشان داد که منطقه مورد مطالعه برای کشت گندم از نظر اقلیمی نامناسب و برای جو دارای تناسب بحرانی است که دلیل آن کم بودن مقدار بارندگی طی سیکل رشد است. علاوه بر محدودیت اقلیم؛ محدودیت‌های شیب، سنگریزه و عمق خاک در شمال منطقه، همچنین شور و سدیمی بودن اراضی و گچ در جنوب منطقه نیز مهمترین عوامل محدود کننده برای رشد محصولات مورد نظر است. در صورت کشت دیم در منطقه مورد مطالعه، محصول جو مناسب و در عجب بعدی گندم معرفی می‌شود. با توجه به کمبود بارندگی در انتهای سیکل رشد محصولات گندم و جو دیم، می‌توان با تأمین آب به وسیله‌ی آبیاری تکمیلی، عملکرد محصولات را افزایش داد.