سعید سعادت؛ لیلا اسماعیل نژاد؛ حامد رضایی؛ رسول میرخانی
چکیده
حدود 80 درصد اراضی کشاورزی جهان بهصورت دیم کشت میشوند و این اراضی نزدیک به60 درصد نیاز غذایی بشر را تأمین میکنند. با توجه به پراکنش نامناسب بارش در مناطق خشک و نیمهخشک، جلوگیری از شور شدن خاک و آب این اراضی بسیار ضروری است. اراضی دیم یکی از مهمترین منابع برای تولید در بخش کشاورزی بهویژه در شرایط کنونی است که توسعه اراضی ...
بیشتر
حدود 80 درصد اراضی کشاورزی جهان بهصورت دیم کشت میشوند و این اراضی نزدیک به60 درصد نیاز غذایی بشر را تأمین میکنند. با توجه به پراکنش نامناسب بارش در مناطق خشک و نیمهخشک، جلوگیری از شور شدن خاک و آب این اراضی بسیار ضروری است. اراضی دیم یکی از مهمترین منابع برای تولید در بخش کشاورزی بهویژه در شرایط کنونی است که توسعه اراضی آبی با محدودیت روبهرو باشد. یکی از محدودیتهای مهم که میتواند در توسعه و استفاده از این اراضی مؤثر باشد، شوری خاک است که افزون بر محدودیتهای دیگر (کمبود رطوبت و ...)، میتواند باعث کاهش تولید در این اراضی شود. بهمنظور آگاهی از وضعیت شوری اراضی دیم کشور، در یک پژوهش ملی تعداد 849 پایگاه مطالعاتی انتخاب و نمونههای خاک از اعماق مختلف تهیه و افزون بر هدایت الکتریکی، برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آن‌ها نیز اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار شوری در اراضی دیم با کاربری زراعی (عمق 30-0 سانتیمتر) بهترتیب برابر 97/5 و 0/19 دسیزیمنس بر متر است. میانگین شوری خاک سطحی این اراضی (عمق 30-0 سانتیمتر) برابر 2/28 دسیزیمنس بر متر بوده و بیش از 50 درصد خاکهای این اراضی دارای شوری بیش از 0/6 دسیزیمنس بر متر بودند. همچنین، نتایج تحلیل مؤلفه اصلی نشان داد تغییرپذیری شوری خاک در اراضی دیم، تحت تأثیر ویژگیهای اقلیمی (مثل دما و بارش و سایر شاخصهای منتج شده از این دو عامل شامل شاخصهای بارش استانداردشده و خشک‌سالی مؤثر) و همچنین ویژگیهای خاک (کربن آلی، رس و مقادیر املاح محلول بهویژه سدیم) بودند.