هادی اسدی رحمانی؛ حسین کاری دولت آباد
چکیده
کاربرد رو به افزایش نهادههای کودی در اکوسیستمهای خاکی علاوه بر جوامع گیاهی میتواند بر جوامع میکروبی خاک نیز اثرگذار باشد. مطالعات انجام شده در اکوسیستمهای طبیعی نشان داده است که افزایش کودهای نیتروژنی عموما سبب کاهش زیست توده میکروبی خاک میگردد در حالیکه این اثرات بلند مدت در سیستمهای تحت مدیریت انسان مانند اکوسیستمهای ...
بیشتر
کاربرد رو به افزایش نهادههای کودی در اکوسیستمهای خاکی علاوه بر جوامع گیاهی میتواند بر جوامع میکروبی خاک نیز اثرگذار باشد. مطالعات انجام شده در اکوسیستمهای طبیعی نشان داده است که افزایش کودهای نیتروژنی عموما سبب کاهش زیست توده میکروبی خاک میگردد در حالیکه این اثرات بلند مدت در سیستمهای تحت مدیریت انسان مانند اکوسیستمهای کشاورزی کاملا شناخته شده نیست. هدف از این مقاله بررسی و تحلیل واکنش ریزجانداران خاک به کودهای شیمیایی نیتروژنی با استفاده از دادههایی است که از آزمایشهای بلند مدت کودی در سیستمهای زراعی بدست آمده است. آزمون متاآنالیز انجام شده بر پایه 107 مجموعه داده جمعآوری شده از 64 آزمایش بلندمدت از سرتاسر جهان نشان داد که کاربرد کودهای شیمیایی سبب افزایش 1/15 درصدی زیستتوده میکروبی (Cmic) در مقایسه با تیمارهای شاهد میشود. کاربرد کودهای شیمیایی همچنین میزان کربن آلی خاک (Corg) را افزایش میدهد و این نتایج نشانگر این موضوع است که Corgعامل اصلی موثر در افزایش کلی Cmicدر نتیجه کاربرد کودهای شیمیایی است. شدت تأثیرگذاری کوددهی بر Cmicوابسته به pHاست. در حالی که کوددهی منجر به کاهش Cmic در خاکهایی با pHکمتر از پنج میشود، اما اثر مثبت معنیداری در خاکهای با pH بالاتر از خود بر جای میگذارد. طول مدت آزمایش نیز در پاسخ Cmicبه کوددهی موثر است و افزایش Cmic در آزمایشهایی با زمان حداقل بیست سال بخوبی نشان داده شده است. به نظر میرسد که کاربرد کودهای نیتروژنی در سیستمهای زراعی نمیتواند بخودی خود تأثیرات منفی بر Cmic داشته باشد. هرچند کاربرد کودهای آمونیاک و اوره میتواند بصورت موقتی سبب افزایش pH، پتانسیل اسمزی و غلظت آمونیاک به میزانی که برای جوامع میکروبی خاک بازدارنده است، گردد. اگرچه تأثیر کودها محدود به نقاط مصرف است با این حال ممکن است در کوتاه مدت، ساختار جمعیتی و زیستتوده میکروبی را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. کاربرد مکرر کودهای نیتروژنی در بلندمدت، حتی زمانی که تغییرات pHدر خاک ناچیز باشد ممکن است سبب تغییر ساختار جمعیتی ریزجانداران خاک گردد. چگونگی پاسخ گروههای میکروبی به کاربردهای مداوم کودهای شیمیایی بسیار متغیر بوده و به عوامل محیطی و مدیریت محصول بستگی دارد.