محمد پسندیده؛ محمدجعفر ملکوتی؛ کریم شهبازی؛ زهرا محمداسماعیل
چکیده
طبق مطالعات انجامشده، 8/71 درصد اراضی کشاورزی کشور دارای فسفر قابلجذب کمتر از 15 میلیگرم بر کیلوگرم میباشد. ازطرفدیگر، مصرف بیشازحد کودهای فسفاتی در خاکهای آهکی، افزونبر ارزبری فراوان، موجب انباشتگی فسفر و کاهش جذب ریزمغذیها بهویژه روی (Zn) در محصولات کشاورزی می‌شود. از کودهای فسفاتی مصرفی تنها 15 تا20درصد توسط ...
بیشتر
طبق مطالعات انجامشده، 8/71 درصد اراضی کشاورزی کشور دارای فسفر قابلجذب کمتر از 15 میلیگرم بر کیلوگرم میباشد. ازطرفدیگر، مصرف بیشازحد کودهای فسفاتی در خاکهای آهکی، افزونبر ارزبری فراوان، موجب انباشتگی فسفر و کاهش جذب ریزمغذیها بهویژه روی (Zn) در محصولات کشاورزی می‌شود. از کودهای فسفاتی مصرفی تنها 15 تا20درصد توسط گیاهان در هر سال جذب می‌شود و مابقی در خاکهای زراعی با pHبالا و آهکی تثبیت و باعث افزایش فسفرکل خاک می‌شود که میتواند باعث بروز مسائل و مشکلات محیط‌زیستی در برخی مناطق که نزدیک به دریاچه بوده ویا آبهای سطحی بهعنوان آب شرب استفاده می‌شود، گردد. بدینترتیب، بایستی بهدنبال شاخصهایی بود تا درعین اینکه نیاز گیاه را درنظر میگیرد، مانع از معضلات محیط‌زیستی گردد. از دیگرسو، آزادشدن فسفر در خاکهای آهکی بهمراتب آسانتر از خاکهای اسیدیاست. زیرا، انرژی اتصال یون فسفات به کلسیم پنج مرتبه کمتر از انرژی اتصال آن به آهن و آلومینیم است. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که مصرف کودهای فسفاتی باید مبتنی بر نتایج تجزیه خاک بوده و در توصیه مصرف کودهای فسفاتی، ضمن توجه به حدبحرانی آن، به مقدار فسفرکل خاک نیز توجه کرد. بنابراین، در خاکهای زراعی که با انباشتگی فسفر روبهرو بوده و شاخص محیط‌زیستی اجازه مصرف کود را نمیدهد، می‌توان با اعمال روش‌هایی مناسب از جمله مصرف کودهای فسفاتی بر پایة نتایج تجزیه خاک، افزایش مواد آلی و استفاده از کودهای زیستی حل‌کننده فسفات امکان استفاده از فسفر غیرقابل‌جذب خاک را افزایش داده و ضمن تأمین فسفر موردنیاز گیاه و پایداری تولید و بهینهسازی مصرف کود از مخاطرات محیط‌زیستی پیشگیری نمود.