تخریب خاک ناشی از استفاده بلند مدت از شن و رسوبات رودخانه‌ای: مطالعه موردی کشت خیار در استان لرستان

نوع مقاله : فنی ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد، ایران.

2 عضو هیات علمی

3 کارشناس ارشد بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم-آباد، ایران

چکیده

به منظور بررسی تأثیر استفاده بلندمدت از رسوبات رودخانه­ای در کشت خیار بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک­ها، دو قطعه زمین مشابه از فیزیوگرافی تراس­های رودخانه­ای اطراف رودخانه کشکان (واقع در جنوب استان لرستان) انتخاب گردید. در یک قطعه زمین تاکنون کشت شنی خیار انجام نشده (شاهد) و در دیگری بیش از 30 سال کشت شنی خیار انجام شده بود. دو قطعه زمین به عنوان دو جامعه آماری برای نمونه­برداری در نظر گرفته شدند. برای اندازه­گیری و مقایسه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک دو قطعه زمین، تعداد 10 نمونه خاک از عمق 0 تا 30 سانتی­متری از نقاط مختلف هر قطعه زمین تهیه و تحویل آزمایشگاه گردید.برای مقایسه میانگین پارامترهای مختلف فیزیکی و شیمیایی خاک در دو قطعه زمین، از آزمون t (برای مشاهدات جفت نشده) استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری داده‏ها نشان داد که اثر استفاده بلند مدت از رسوبات رودخانه‎ای در کشت خیار بر درصد ذرات خاک (شن، لای و رس)، درصد رطوبت اشباع، درصد رطوبت ظرفیت زراعی، درصد رطوبت نقطه پژمردگی دائم، شدت نفوذ سطحی، هدایت الکتریکی عصاره اشباع، کربن آلی ، فسفر قابل جذب، آهن قابل جذب، بور قابل جذب، کاتیون­های محلول (سدیم، کلسیم و منیزیم) و آنیون بی­کربنات در سطح یک درصد معنی­دار شده است. اثر این شیوه بهره­داری از اراضی (کشت شنی خیار) بر ساختمان خاک (میانگین وزنی قطر خاکدانه ها) و درصد سنگریزه (ذرات با قطر بزرگتر از دو میلی متر) در سطح پنج درصد معنی­دار بود.در اثر استفاده بلند مدت از رسوبات رودخانه­ای در کشت شنی خیار میزان شن خاک از 4/27به 2/65 درصد،میزان لای خاک از6/41به 21درصد،میزان رس خاک از 31 به 8/13 درصد، میزان سنگریزه خاک از 8/19 به 9/26 درصد، رطوبت اشباع از 6/38 به29 درصد و رطوبت ظرفیت زراعی از12/20به 96/12درصد تغییر یافته بود. اثر بلند مدت استفاده از رسوبات رودخانه‎­ای در کشت خیار بر اسیدیته، درصد آهک، پتاسیم قابل جذب، روی و منگنز و مس قابل جذب، آنیون­ها (سولفات، کلر و کربنات) و وزن مخصوص ظاهری خاک معنی­دار نبود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Soil Degradation in the Effect of Long Term Application of River sediments Case Study: Cucumber Cultivation in Lorestan Province

نویسندگان [English]

  • Morad Sepahvand 1
  • Shahram Omidvari 2
  • Fatemeh Parvizi 3
1 Member of scientific board, Agriculture and Natural Resource Research and Education Center of Lorestan.
2 Member of scientific board, Agriculture and Natural Resource Research and Education Center of Lorestan.
3 M.Sc, Agriculture and Natural Resource Research and Education Center of Lorestan.
چکیده [English]

To study effects of long term application of river sediments in cucumber cultivation on some physical and chemical soil properties, two similar sites of Kashkan river terraces (Lorestan province) were selected. One site (control) was never under sand treated cucumber cultivation but in the other one, river sediments were applied for more than 30 years. The sites were studied as two independent statistical populations. To compare the mean quantities of different soil properties of two sites, 10 surface soil samples were selected and in laboratory analyzed. The means were compared statistically using t-test. Results showed that the effect of long term application of river sediments on texture ,soil particles, infiltration, %SP, %FC, %PWP, EC, organic carbon, available P, available B, cations (Ca++, Mg ++ , Na+) and HCO3- anion was significant (p=0.99). The Effect of river sediments on soil structure (MWD index) and gravel percentage was also significant (P=0.95).  The effect of river sediments on pH, lime percentage, available K, available Zn, available Mn, available Cu, anions (SO42-, Cl-, CO32-) and bulk density was not significant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sand application
  • Cucumber cultivation
  • Soil physical and chemical properties

مراجع

  1. بای بوردی، م. 1372. فیزیک خاک (چاپ پنجم). انتشارات دانشگاه تهران. 523 صفحه.
  2. بای بوردی، م. 1356. روابط آب و خاک. (چاپ دوم). انتشارات دانشگاه تهران. 692 صفحه.
  3. چگنی، ک. 1370. مطالعات اجمالی خاکشناسی و طبقه‌­بندی اراضی مناطق پلدختر، واشیان ، هلوش و میدان. نشریه شماره 836 مؤسسه تحقیقات خاک و آب. 40 صفحه.
  4. رفیع، م. 1370. فیزیک خاک. انتشارات دانشگاه تهران. 296 صفحه.
  5. سپه‎­وند، م. 1377. خطوط کلی بهره­‌برداری پایدار از منابع خاک استان لرستان. مجله آب، خاک و ماشین. شماره 39، صفحه 17 تا 20.
  6. سپه‎­وند، م و ع، مؤمنی. 1382. تأثیر کشت شنی خیار بر بافت خاکهای مناطق جنوبی استان لرستان. نشریه ترویجی رویش. شماره 8 . صفحه 13 تا 16.
  7. فرداد، ح. 1375. آبیاری عمومی. انتشارات دانشگاه تهران. 310 صفحه.
  8. موسوی، ف و ا، شایان. 1364. آب بیشتر برای مناطق خشک. انتشارات دانشگاه تهران. 160 صفحه.
  9. یزدانی، ه. 1365. گزارش نهایی طرح‌های بررسی مصرف شن در محصولات خیار و پیاز اداره خاکشناسی و حاصلخیزی خاک اصفهان. 35 صفحه.
مدیریت اراضی
دوره 4، شماره 1
این شماره 6 ماهه اول سال است (فروردین الی شهریور)
شهریور 1395
صفحه 13-19

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار