روند رشد، واکنش‌ تغذیه‌ای و تحمل‌ترویرسیترنج به خاک‌های آهکی

نوع مقاله : فنی ترویجی

نویسنده

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات مازندران

چکیده

سطح زیر کشت مرکبات استان مازندران بالغ بر 120 هزار هکتار می‌باشد. با توجه به وجود آهک در خاک‌های منطقه و روند افزایش آن از میانه به شرق و همچنین حساسیت پایه معمول منطقه (نارنج) به ویروس تریستیزای مرکبات، پایه جایگزین نارنج علاوه بر تحمل یا مقاومت به این بیماری، بایستی به خاک‌های آهکی هم سازگاری داشته باشند. بنابراین در این پژوهش پاسخ‌های رویشی، تغذیه‌ای و همچنین تحمل پایه ترویرسیترنج  به خاک‌های با آهک متفاوت (خاکهای منطقه) مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج بررسی پاسخ پایه ترویرسیترنج با پیوندک نارنگی انشو به خاک‌های آهکی شرق مازندران در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی نشان داد که بیشترین میانگین وزن خشک اندام هوایی و ریشه از خاک با مقدار آهک کل و فعال به ترتیب 14 و 5 درصد حاصل شد. بیشترین درجه زردی برگ از خاک‌هایی با آهک فعال 14 و 16 درصد و آهک کل 30 و 45 درصد به دست آمد. همچنین بیشترین و کمترین میانگین روند افزایشی قطر طوقه به ترتیب از خاک‌هایی با آهک کل 9 و 25 درصد حاصل شد. خاک‌هایی با آهک کل 14 و 30 درصد، بیشترین غلظت آهن کل در ریشه داشند. میانگین غلظت آهن کل، منگنز و روی در ریشه‌ به ترتیب حدود 5/12، 8 و 6/4 برابر میانگین غلظت آن­ها در برگ بود که تجمع و رسوب آنها به ویژه آهن و منگنز را در ریشه‌ها نشان می‌دهد. میانگین غلظت منگنز برگ در همه خاک‌ها کمتر از حد کفایت بود در حالی که مقدار منگنز قابل استفاده بیشتر خاک‌ها بیش از حد مطلوب برای درختان مرکبات بود. براساس نتایج این پژوهش، از عناصر پرمصرف، کلسیم و منیزیم بیشترین و گوگرد و فسفر کمترین راندمان انتقال از ریشه به برگ را داشتند و از عناصر کم مصرف، آهن و منگنز کمترین راندمان انتقال از ریشه به برگ را نشان دادند. به طور کلی با توجه به نتایج این پژوهش ترویرسیترنج به عنوان پایه نیمه متحمل به خاک‌های آهکی است و استفاده از آن در خاک‌های با آهک کل و فعال به ترتیب بیشتر از 20 و 10 درصد توصیه نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Growth Trend, Nutritional Response, and Tolerace of Teroyer Citrange in Calcareous Soils

نویسنده [English]

  • ali asadi kangarshahi
Assistant professor, Soil and Water Research Department, Mazandaran Agricultuarl and Nutural Resources Research and Education
چکیده [English]

 
The area under citrus cultivation in Mazandaran Province amounts to 120,000 ha. The soils in the area contain calcium carbonate (lime) that increases as we move from the central to the eastern stretches of the province. Moreover, the citrus rootstock in the region (sour orange) is sensitive to the CTV disease. These considerations require a substitute rootstock that is not only tolerant or resistant to the disease but is also adaptable to calcareous soils. The present study was conducted to evaluate the vegetative and nutritional responses as well as tolerance of Troyer citrange to different levels of calcium carbonate (lime) in the soils in this region. More specifically, the study was conducted in a randomized complete block design to determine the response of Satsuma mandarin on Teroyer Citrange rootstock to the calcareous soils in eastern Mazandaran. The highest average dry shoot and root weights were obtained for soils with total and active lime contents of 14% and 5%, respectively. The highest leaf chlorosis levels were recorded for soils with active lime contents of 14% and 16% and total lime contents of 30 and 45%, respectively. Also, the highest and lowest increments in diameter were obtained with soils containing 9% and 25% lime, respectively. Soils with total lime contents of 14% and 30% yielded the highest total iron concentrations in the root. Mean total iron, manganese, and zinc concentrations, respectively, in the root were about 12.5, 8, and 4.6 times their concentrations in the leaves, indicating their accumulation and precipitation, especially iron and manganese, in the roots. Average leaf Mn concentrations were less than adequate in all the plants grown in all the soils, while available manganese in most soils was higher than optimal for citrus trees. Based on the results obtained, calcium and magnesium from among the high consumption elements recorded the highest while sulfur and phosphorus exhibited the least root to leaf transfer efficiencies. From among the low consumption elements, iron and manganese exhibited the least root to leaf transfer efficiency. In general, Teroyer Citrange is a semi-tolerant rootstock for calcareous soils and may not be recommended for cultivation in soils with total and active lime contents beyond 20% and 10%, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Calcium carbonate
  • Citrus
  • Dry weight
  • Nutrients
  • tolerance

مراجع

  1. اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1394. بررسی شاخص درجه زردی پایه‌های مختلف مرکبات در خاک‌های آهکی شرق مازندران. چهاردهمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان، کرمان، ایران.
  2. اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1393. تغذیه پیشرفته و کاربردی مرکبات. جلد اول، انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی. تهران، ایران. صفحه 321.
  3. اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1392. خشکیدگی سرشاخه‌ها،  زوال مرکبات و برخی آسیب‌های محیطی مرکبات شرق مازندران. نشریه فنی ترویجی، سازمان جهاد کشاورزی مازندران. شماره 01/217/92.
  4. اسدی کنگرشاهی، ع. 1392. پاسخهای تغذیه­ای، فیزیولوژی و متابولیکی ژنوتیپ‌های مختلف مرکبات به خاک‌های آهکی و غرقابی، رساله دکتری، دانشکده مهندسی و فناوری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران.
  5. اسدی کنگرشاهی، علی، غلامرضا ثواقبی و نگین اخلاقی امیری. 1392. امکان استفاده از آهن فعال برای غربالگری ژنوتیپ‌های مختلف مرکبات به خاک‌های آهکی. سیزدهمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه شهید چمران اهواز، خوزستان، ایران.
  6. اسدی کنگرشاهی، ع.، غ. ر. ثواقبی، م. سمر و ن. اخلاقی امیری. 1392. بررسی واکنش ژنوتیپ‌های مختلف مرکبات به آهک کل و فعال در خاک‌های آهکی شرق مازندران. سیزدهمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه شهید چمران اهواز، خوزستان، ایران.
  7. اسدی کنگرشاهی، ع.، ن. اخلاقی امیری و م. ج. ملکوتی. 1390. تاثیر مصرف چهار ساله روی بر عملکرد و کیفیت پرتقال سانگین. مجله علوم خاک و آب. جلد 42، شماره 1، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
  8. اسدی کنگرشاهی، ع. و م. محمودی. 1379. ضرورت مصرف عناصر روی و منگنز در باغ‌های مرکبات شرق مازندران. مجله علمی پژوهش خاک و آب (ویژه نامه باغبانی)، موسسه تحقیقات خاک و آب. جلد 12 شماره 8، تهران، ایران.
  9. اسدی کنگرشاهی، ع. و م. محمودی. 1380. بررسی روند مصرف کودهای شیمیایی و پیامدهای ناشی از آن در استان مازندران. هفتمین کنگره علوم خاک ایران، شهرکرد، ایران..
  10. اسدی کنگرشاهی، ع.، م. ج. ملکوتی و ع. چراتی. 1385. کالیبراسیون منگنز تحت شرایط مزرعه‌ایی و نقش آن در عملکرد سویا. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 37، شماره 5، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
  11. اسدی کنگرشاهی، ع. و م. ج. ملکوتی. 1386. تاثیر مصرف روی در رشد، غلظت و جذب روی توسط سویا. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 38، شماره 2، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
  12. اسدی کنگرشاهی، ع.، م. ج. ملکوتی و ع. چراتی. 1385. کالیبراسیون روی تحت شرایط مزرعه‌ایی و نقش آن در عملکرد سویا. مجله علوم خاک و آب. جلد 17، شماره 2، موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
  13. ایزدپناه، ب. 1355. مطالعات نیمه تفضیلی و اجمالی خاکشناسی و طبقه­بندی اراضی استان مازندران. نشریه شماره492. مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، تهران، ایران.
  14. طهرانی، م. م.، م. پسندیده و م. ح. داودی. 1390. تعیین پراکنش و توصیه عناصر کم مصرف در اراضی تحت کشت آبی استان­های گیلان، مازندران، همدان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و اصفهان. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات خاک و آب. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. نشریه شماره 1618. 30 صفحه. ایران.
  15. Ammari, T. and K. Mengel. 2006. Total soluble Fe in soil solution of chemically different soils. Geoderma.136: 876 – 885.
  16. Bashour, I. and A.A. Sayegh. 2007. Methods of Analysis for Soils of Arid and Semi-Arid Regions. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome. P. 49-53.
  17. Boman, B.J., T.A. Obreza and K.T. Morgan. 2008. Citrus Best Management practices: Fertilizer rate recommendation and precision application in Florida. Proceeding of The 11th International Society of Citriculture. pp. 573 – 578.
  18. Bremmer, J.M. 1996. Total Nitrogen. P.1085-1122. In: D. L. Sparks et al. (eds.) Methods of soil analysis. American Society of Agronomy, Madison, WI.
  19. Byrne, D.H., R.E. Rouse and F. Sudahono. 1995. Tolerance to citrus rootstocks to lime-induced iron chlorosis. Subtrop. Plant Science. 47: 7 – 11.
  20. Castle, W.S. and J. Nunnallee. 2009. Screening citrus rootstocks and related selections in soil and solution culture for tolerance to low-iron stress. HortScience. 44: 638-645.
  21. Castle, W.S., J.W. Grosser, F.G. Gmitter, R.J. Schnell, T. Ayala – Silva, J.H. Crane and K.D. Bowman. 2004. Evaluation of new citrus rootstocks for Tahiti lime production in Southern Florida. Proc. Fla. State. Hort. Soc. 117: 174 -181.
  22. Castle, B. and E. Stover. 2001. Update on use of swingle citromelo rootstock. University of Florida. Institute of Food and Agricultural Sciences.
  23. Donnini, S., A. Castagna, A. Ranieri, and G. Zocchi. 2009. Differential responses in pear and quince genotypes induced by Fe deficiency and bicarbonate. Journal of Plant Physiology. 166: 1181-1193.
  24. Embleton, T.W., W.W. Jones, , C.K. Labanauskas and W. Reuther. 1973. Leaf analysis as a diagnostic tool and guide to fertilization (W. Reuther, Ed.). The Citrus Industry, Vol.3, pp. 183 – 210. Div. Agri. Sci., Berkeley, Calif, USA.
  25. Fadl, A., M. El-Otmani, M.C. Benismail, A. Abouatallah and El-Jaouhari. 2008. Optimizing irrigation water supply in a young citrus orchard. Proceeding of The 11th International Society of Citriculture. pp. 573 – 578.
  26. Gee, G.W. and J.W. Bauder. 1986. Particle size analysis. P. 383 – 411. In: A. Klute, (ed.) Methods of Soil Analysis. Part1. SSSA, Madison, WI.
  27. Grace, J.K., K.L. Sharma , K.V. Seshadri, C. Ranganayakulu, K.V. Subramanyam, G. Bhupal Raj, S.H.K. Sharma, G. Ramesh, P.N. Gajbhiye and M. Madhavi. 2012. Evaluation of Sweet Orange (Citrus sinensis L. Osbeck) cv. Sathgudi Budded on Five Rootstocks for Differential Behavior in Relation to Nutrient Utilization in Alfisol. Communication in Soil Science and Plant Analysis. 43: 985-1014.
  28. Jaegger, B., H. Goldbach and K. Sommer. 2000. Release from lime induced iron chorosis by CULTAN in fruit trees and its characterization by analysis. Acta Hort. 531: 107 – 113.
  29. Jones, J.B., B. Wolf and H.A. Mills. 1991. Plant Analysis Handbook: A Practical Sampling, Preparation, Analysis and Interpretation Guide. Macro-Micro Pub. Inc., Athens, GA.
  30. Katyal, J.C. and B.D. Sharma. 1980. A new technique of plant analysis to resolve iron chlorosis. Plant and Soil. 55: 105- 119.
  31. Kitson, R.E. and M.G. Mellon. 1944. Colorimetric determination of P as a molybdovanadate phosphoric acid. Ind. Eng. Chem. Anal. Ed. 16: 379-383
  32. Kosegarten, H., B. Hoffmann and K. Mengel. 1999. Apoplastic pH and Fe3+ reduction in intact sunflower leaves. Plant Physiology. 121: 1069 – 1079.
  33. Levy, Y. and J. Shalheret. 1990. Ranking the salt tolerance of citrus rootstocks by juice analysis. Scientia Horticulturae. 45: 89-98.
  34. Lindsay, W.L. and W.A. Norvel. 1978. Development  of  a  DTPA  soil  test  for  zinc, iron, manganese  and  copper. Soil Science Society of America Journal. 42: 421-428.
  35. Loeppert, R.H., L.C. Wei and W.R. Ocumpaugh. 1994. Soil factors influencing the mobilization of iron in calcareous soils. In: Manthey, J.A., Crowley, D.A., Luster, D.G. (Eds.), Biochemistry of Metal Micronutrients in the Rhizosphere. Lewis Publishers. Boca Raton. PP. 343 – 360.
  36. Louzada, E.S., H.S. Del Rio, M. Setamou, J.W. Watson and D.M. Swietlik. 2008. Evaluation of citrus rootstocks for the high pH, calcareous soils of South Texas. Euhytica. 164: 13 – 18.
  37. Manthey, J.A., D.L. McCoy and D.E. Crowley. 1994. Stimulation of rhizosphere iron reduction and uptake in response to iron deficiency in citrus rootstocks. Plant Physiol. Biochem. 32: 211- 215.
  38. Marchal, J. 1984. Citrus. In:  P. Martin et al., (Eds.), Plant Analysis as Aguide to the Nutrient Requirements of Temperate and Tropical Crops,( pp. 320 – 354). Lavoisier Publishing INC. New York.
  39. Mclean, E.O. 1982. Soil pH and lime requirement. P. 199- 224. In: A.L. Page et al. (ed.), Methods of Soil Analysis. Part 2. SSSA. Madison, WI.
  40. Mengel, K. 1995. Iron availability in plant tissues-iron chlorosis in calcareous soils, in: J. Abadia (Ed.), Iron Nutrition in Soils and Plant. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, the Netherlands. 389-397.
  41. Mengel, K. and E. Kirkby. 2001. Principles of plant nutrition. 5th edition, Kluwer Academic Publisher, Dordrecht, The Netherlands.
  42. Mohammad, M.J., H. Najim and S. Khresat. 1998. Nitric acid– and O-Phenanthroline- extractable iron for diagnosis of iron chlorosis in citrus lemon trees. Communication in Soil Science and Plant Analysis. 29: 1035 – 1043.
  43. Mortvedt, J.J., F.R. Cox, L.M. Shuman and R.M. Welch. 1991. Micronutrients in Agriculture. Soil Science Society of America, Inc. Madison, Wisconsin, USA.
  44. Nelson, D.W. and L.E. Sommers.1982. Total cabon, organic carbon, and organic matter.P. 539 – 579. In: A.L. Page et al. (eds.), Methods of Soil Analysis. Part II. 2th ed. ASA, SSSA, Madison, WI.
  45. Olsen, S.R. and, L.E. Sommers. 1982.  Phosphorus. In: A.L. Page et al.,(Ed.) Methodsof Soil Analysis. Part 2. Monograph no 9.  (pp. 403-430). Am. Agron., Madison, WI.
  46. Pestana, M., A. de Varrnnes, J. Abadia and E. Araujo Faria. 2005. Differential tolerance to iron deficiency of citrus rootstocks grown in nutrient solution. Scientia Horticulturae. 104: 25 – 36.
  47. Schneider, A. 1997. Release and fixation of potassium by a loamy soil as affected by initial water content and potassium status of soil samoles. European Journal of Soil Science. 48: 263 – 271.
  48. Singh, A., S. Naqvi and S. Singh. 2002. Citrus Germplasm Cultivar and Rootstocks. Natural Research Centre for Citrus, Kalyani publishers. New Delhi, India.
  49. Sudahono, F., D.H. Byrne and R.E. Rouse. 1994. Greenhouse screening of citrus rootstocks for tolerance to bicarbonate-induced iron chlorosis. HortScience. 29: 113 – 116.
  50. Toplu, C., V. Uygur, M. Kaplankıran, T.H. Demirkeser and E. Yıldız. 2012. Effect of citrus rootstocks on leaf mineral composition of ‘okitsu’, ‘clausellina’, and ‘silverhill’ mandarin cultivars. Journal of Plant Nutrition. 35: 1329–1340.
  51. Wright, R.J. and T.I. Stuczynski. 1996. Atomic absorption and flame emission spectroscopy. In: Methods of Soil Analysis. Sparks, D.L. (Ed.), Part III, Chemical Methods, SSSA Book Series No.5, SSSA, Madison, WI. P. 65–91.
  52. Wright, G.C., P.A. Tilt and M.A. Pena. 1999. Results of scion and rootstock trials for citrus in Arizona. Final report for project 98-12. University of Arizona, College of Agriculture.
  53. Wutscher, H.K., N.P.  Maxwell and A.V. Shull. 1975. Performance of nucellar grapefruit (Citrus Paradisi Macf.) on 13 rootstocks in south Texas. Journal of the American Society for Horticultural Science. 100: 48 - 51.
  54. Zambosi F.B., D. Mattos Jr., J.A. Quaggio, H. Cantarella and R.M. Boaretto. 2013. Phosphorus Uptake by Young Citrus Trees in Low- P Soil Depends on Rootstock Varieties and Nutrient Management. Communication in Soil Science and Plant Analysis. 44: 2107-2117.
مدیریت اراضی
دوره 6، شماره 2
بهمن 1397
صفحه 195-211

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار