شناسنامه علمی شماره
فنی ترویجی
محمد شوکتی آمقانی؛ خلیل کلانتری؛ علی اسدی؛ حسین شعبانعلی فمی
چکیده
حفظ کاربری اراضی کشاورزی به عنوان بستر فعالیتهای کشاورزی یکی از مهمترین مولفههای تصمیمگیری در عرصه توسعه کشاورزی و ملی است، چرا که در همه جوامع کوچک و بزرگ تأمین امنیت غذایی نسل فعلی و آتی مستلزم حفظ و پاسداشت اراضی کشاورزی موجود برای استفاده مستمر و موثر از آنها است. از این رو بهرهبرداری بهینه و حفاظت از آن به عنوان تضمینکننده ...
بیشتر
حفظ کاربری اراضی کشاورزی به عنوان بستر فعالیتهای کشاورزی یکی از مهمترین مولفههای تصمیمگیری در عرصه توسعه کشاورزی و ملی است، چرا که در همه جوامع کوچک و بزرگ تأمین امنیت غذایی نسل فعلی و آتی مستلزم حفظ و پاسداشت اراضی کشاورزی موجود برای استفاده مستمر و موثر از آنها است. از این رو بهرهبرداری بهینه و حفاظت از آن به عنوان تضمینکننده تداوم حیات بشری، یکی از ماموریتهای مهم سیاستگذاران و برنامهریزان توسعه پایدار کشاورزی است. بیشتر کشورهای توسعهیافته و پیشرو در بلوک شرق در عرصه حفظ کاربری اراضی کشاورزی، برنامهریزی برای جلوگیری از تغییر کاربری اراضی، جلوگیری از خرد شدن آنها برای اقتصادی بودن تولید و یکپارچهسازی آن، مدیریت بهرهوری و بهینهسازی نحوه استفاده از اراضی را یکی از مهمترین وظایف حاکمیتی دولت‌ها دانسته و آن را در رأس برنامههای خود قرار داده‌اند و سالانه مبالغ زیادی از بودجههای اعتباری دولت را صرف اجرای برنامههای مختلف حفاظت از اراضی کشاورزی مینمایند. بنابراین هدف این تحقیق بررسی تجارب ایران و برخی از کشورهای آسیایی در رابطه با اجرای قوانین و برنامههای مختلف در عرصه حفظ کاربری اراضی کشاورزی است تا از این منظر بتوان به بینش جامعی درباره وضعیت حفظ کاربری اراضی کشاورزی ایران و کشورهای دیگر دست یافته و اقدامات اصلاحی لازم برای بهبود وضعیت موجود و دستیابی به وضعیت مطلوب کاربری اراضی کشاورزی را ارائه نمود.
فنی ترویجی
عباس نوروزی؛ عادل زارع؛ نعیمه زلالی
چکیده
یکی از مهمترین چالشهای تولید محصولات کشاورزی برای جمعیت رو به افزایش جهان کاهش حاصلخیزی زمینهای کشاورزی است. بر مبنای درک اهمیت این موضوع این تحقیق با هدف تعییننیازهایآموزشیبهره‌برداران و کشاورزان در زمینه خاک و حاصلخیزی خاک انجام شده است. منطقه مورد بررسی ناحیه عمرانی یک از ساحل راست شهرستان رامشیر به وسعت 5422 هکتار میباشد. ...
بیشتر
یکی از مهمترین چالشهای تولید محصولات کشاورزی برای جمعیت رو به افزایش جهان کاهش حاصلخیزی زمینهای کشاورزی است. بر مبنای درک اهمیت این موضوع این تحقیق با هدف تعییننیازهایآموزشیبهره‌برداران و کشاورزان در زمینه خاک و حاصلخیزی خاک انجام شده است. منطقه مورد بررسی ناحیه عمرانی یک از ساحل راست شهرستان رامشیر به وسعت 5422 هکتار میباشد. این تحقیقبهلحاظرویکرد ازنوعکمیوبهلحاظهدفازنوعکاربردیوازجهت امکان کنترلمتغیرهاازنوع غیر آزمایشیاست. همه کشاورزان محدوده طرح (382=N)، جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند. حجم نمونه آماری بر پایه فرمول کوکران 110 نفر برآورد شد که برای بالا بردن دقت اندازهگیری، 124 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری گزینش شدند. یافتههای تحقیق نشان داد که مهمترین نیاز آموزشی کشاورزان عبارتند از: علل تخریب خاک و روش‌های کنترل آن، استفاده از میکروارگانیسمها برای حاصلخیزی خاک، و روش‌های کشت تلفیقی. علاوه بر این، یافتههای این تحقیق نشان داد که شرکت در دورههای آموزشی و ترویجی در افزایش سطح دانش حرفهای کشاورزان تأثیر مهمی دارد. همچنین، دانش حرفهای کشاورزان رابطه مستقیم و معنیداری با میزان سن و پیشینه کار کشاورزی دارد.
فنی ترویجی
احمد بادآهنگ گله بچه؛ احمد عابدی سروستانی؛ محمدرضا محبوبی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی نگرش روستاییان حاشیه جنگل نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی انجام گردید. تعداد 364 نفر از ساکنان روستاهای حاشیه جنگل در هشت شهرستان استان گلستان با استفاده از روش پیمایشی، مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بود که روایی آن با مراجعه به اساتید دانشگاه و کارشناسان منابع طبیعی و پایایی آن ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف بررسی نگرش روستاییان حاشیه جنگل نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی انجام گردید. تعداد 364 نفر از ساکنان روستاهای حاشیه جنگل در هشت شهرستان استان گلستان با استفاده از روش پیمایشی، مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بود که روایی آن با مراجعه به اساتید دانشگاه و کارشناسان منابع طبیعی و پایایی آن با محاسبه ضریب کرونباخ آلفا مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که نگرش افراد مورد مطالعه نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی و آمادگی آنان از این نظر، اندکی بیش از متوسط است. یافتهها نشان داد که ارتباط معنیداری بین سن و سطح تحصیلات با نگرش نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی وجود ندارد و زنان و مردان و همچنین افراد مجرد و متأهل نیز تفاوتی از این نظر ندارند. در عین حال، کشاورزان و دامداران بیشترین آمادگی نگرشی برای تغییر کاربری اراضی جنگلی را داشتند و کمترین آمادگی مربوط به افراد دارای مشاغل دولتی بود. به منظور اصلاح نگرش روستاییان نسبت به اراضی جنگلی پیشنهاد میشود دانش آنان درباره کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی جنگلها افزایش یافته و با تشکیل گروهها یا انجمنهای محلی، فعالیتهای حامی جنگل در بین روستاییان ترویج و توسعه یابد.
فنی ترویجی
پژمان رودگرمی؛ محمد تقی عموزاده
چکیده
قوانین و مقررات مرتبط با جنگل ها و مراتع ارائه شده در این مقاله با جستجو و بررسی مصوبات مجلس شورای ملی و اسلامی، هیات وزیران،شورای عالی اداری و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران از تاریخ ملی شدن جنگل ها و مراتع در سال 1341 گردآوری و بررسی شدهاند.موضوعات مرتبط با جنگل و مرتع در قوانین تعیین شده و این موضوعات درباره ملی شدن جنگلها، ...
بیشتر
قوانین و مقررات مرتبط با جنگل ها و مراتع ارائه شده در این مقاله با جستجو و بررسی مصوبات مجلس شورای ملی و اسلامی، هیات وزیران،شورای عالی اداری و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران از تاریخ ملی شدن جنگل ها و مراتع در سال 1341 گردآوری و بررسی شدهاند.موضوعات مرتبط با جنگل و مرتع در قوانین تعیین شده و این موضوعات درباره ملی شدن جنگلها، بیشه های طبیعی و مراتع، نحوه ملی شدن این اراضی، حفاظت و احیاء جنگل و مرتع، مجازاتها و جرایم مربوطه، واگذاری اراضی ملی برای توسعه و موارد مرتبط به چگونگی واگذاری این اراضی می باشند. قانون ملی شدن جنگل ها که در سال 1341 به تصویب رسیده است، تغییر بزرگی را در نظام مدیریتی و حقوقی اراضی منابع طبیعی تجدید شونده کشور بوجود آورد و مالکیت جنگلها و مراتع را بغیر از اراضی مستثنیات به دولت واگذار نمود. قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب سال 1346 مجلس شورای ملی، مهمترین قانون در زمینه جنگلها و مراتع است که چهارچوب حقوقی و مدیریتی منابع طبیعی را در کشور مشخص نموده است. قوانین مرتبط با واگذاری اراضی جنگلها و مراتع برای برنامههای عمرانی و توسعه، بیشترین تعداد مصوبات را بعد از ملی شدن جنگلها و مراتع در سال 1341 دارند.در قوانین موجود کمبودهای وجود دارد از جمله به دانش بومی و اثرات آن در احیاء، توسعه و حفاظت از جنگلها و مراتع توجهی نشده است. قوانین منابع طبیعی و اراضی در موضوعاتی با هم دارای همپوشانی و تداخل هستند و برای نمونه ابهاماتی در زمینه موات یا ملی بودن اراضی را بوجود میآورند.جنگل و مرتع و موارد مرتبط بدانها از لحاظ قانونی در مصوبات مجلس شورای ملی و هیات وزیران تعریف شدهاند.
فنی ترویجی
معصومه مهدی زاده؛ نصرت اله نجفی
چکیده
نانوحسگرها، حسگرهایی در ابعاد نانو هستند که دقت و واکنش‌پذیری بسیار بالایی دارند. لذا، نانوحسگر وسیلهای بسیار ظریف، دقیق و حساس است که قادر به شناسایی و پاسخ به محرک‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی است. استفاده از این نوع حسگرها در حوزه کشاورزی به‌ویژه در علوم خاک کمک زیادی به سنجش دقیق دما و رطوبت خاک خواهد کرد. همچنین به‌دلیل برخورداری ...
بیشتر
نانوحسگرها، حسگرهایی در ابعاد نانو هستند که دقت و واکنش‌پذیری بسیار بالایی دارند. لذا، نانوحسگر وسیلهای بسیار ظریف، دقیق و حساس است که قادر به شناسایی و پاسخ به محرک‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی است. استفاده از این نوع حسگرها در حوزه کشاورزی به‌ویژه در علوم خاک کمک زیادی به سنجش دقیق دما و رطوبت خاک خواهد کرد. همچنین به‌دلیل برخورداری از مزیت‌های ارتباط بیسیم، استفاده از این فناوری در مقایسه با روش‌های دیگر بسیار به‌صرفه‌تر، راحت‌تر و با سهولت بیشتر خواهد بود. از نانوحسگرهای استفاده شده در خاک میتوان به نانولوله‌های کربن و گرافن، حسگر بیسیم، سامانه‌های میکروالکترومکانیکی مبتنی بر نانوفناوری اشاره کرد. در این مطالعه، امکان استفاده از دستگاه‌های ارزان‌قیمت بیسیم مبتنی بر فناوری نانو برای اندازهگیری دما و رطوبت خاک بررسی شد. سامانه‌های میکروالکترومکانیکی مبتنی بر نانوفناوری می‌توانند دما و رطوبت خاک را به‌طور هم‌زمان اندازهگیری نمایند. این سامانه‌ها از حسگرهای میکرو و نانو و یک عملگر تشکیل یافته‌اند که به تغییرات محیط پیرامون خود حساس هستند. حسگر سامانه‌های میکروالکترومکانیکی از اصل تنش برشی برای اندازهگیری بخار آب استفاده می‌کند که در آن تراشه میکروحسگر با یک نانوپلیمر ویژه و مدار پیزومقاومتی پل ویتستون ترکیب شده و ولتاژهای حاصل با رطوبت نسبی از صفر تا 100 درصد و دما از 30- تا 100+ درجه سلسیوس رابطه خطی دارد. برای اندازهگیری رطوبت خاک از نقاط کوانتومی گرافن نیز میتوان استفاده کرد که به مدت چهار ماه در خاک پایدار بوده و تغییر ناچیزی در مقاومت آن مشاهده شده است. زمان پاسخ حسگر بسیار سریع (حدود دو تا سه دقیقه) است. نانو ورقه‌های گرافن برای اندازهگیری سریع و دقیق رطوبت خاک مناسب است.
فنی ترویجی
محمدرضا مقصودی؛ نصرت اله نجفی
چکیده
ورود نانوفناوری به عرصههای مختلف علمی و صنعتی، دستاوردهای نوینی را ایجاد کرده است. این فناوری با کوچک کردن اندازه مواد موجب بروز ویژگی‌هایی از آنها میشود که قبلاً وجود نداشت یا محسوس نبود. هرچند نانوفناوری موجب بهبود برخی ویژگیهای کودها شده است و بررسی‌های متعددی اثرهای مثبت آنها را در گیاهان مختلف گزارش کردهاند اما ...
بیشتر
ورود نانوفناوری به عرصههای مختلف علمی و صنعتی، دستاوردهای نوینی را ایجاد کرده است. این فناوری با کوچک کردن اندازه مواد موجب بروز ویژگی‌هایی از آنها میشود که قبلاً وجود نداشت یا محسوس نبود. هرچند نانوفناوری موجب بهبود برخی ویژگیهای کودها شده است و بررسی‌های متعددی اثرهای مثبت آنها را در گیاهان مختلف گزارش کردهاند اما باید متذکر شد که اکثر این بررسی‌ها آزمایشگاهی بوده و مدت رشد گیاهان بسیار کوتاه در نظر گرفته شده و در بسیاری از موارد نیز تنها به جوانهزنی بذرها اکتفا شده است. بهعلاوه، گزارش‌های زیادی نیز وجود دارند که پی‌آمدهای مصرف نانومواد را در گیاهان نشان میدهند. برای مثال، نانوذرات عناصری همچون آلومینیم، آهن، روی، تیتانیم، نیکل و نقره، نانوذرات هیدورکسی آپاتیت و نانو لولههای کربنی در گیاهان پیاز، ماش، چچم، برنج، لوبیا، ذرت، خیار، سورگوم و گوجهفرنگی موجب کاهش رشد شده است. بنابراین، لازم است قبل از استفاده از نانومواد به‌عنوان کود، پژوهش‌های کاملی از تعامل آنها با گیاهان و سرنوشت نهایی این مواد در گیاه و زنجیره غذایی انجام شود. از طرف دیگر، چون گیاهان در ابتدای زنجیره غذایی قرار دارند ورود و تجمع نانومواد به داخل آنها، میتواند موجب ورود نانومواد به زنجیره غذایی شده و نانومواد را به سطوح بالاتر این زنجیره و به‌ویژه انسانها انتقال دهد. این مقاله به بررسی اثر غلظتهای زیاد نانومواد بر رشد برخی گیاهان، آسیبهای ناشی از آنها و نیز توان جذب و انباشتگی نانوذرات توسط گیاهان میپردازد.
فنی ترویجی
علی اسدی کنگرشاهی
چکیده
سطح زیر کشت مرکبات استان مازندران بالغ بر 120 هزار هکتار میباشد. با توجه به وجود آهک در خاکهای منطقه و روند افزایش آن از میانه به شرق و همچنین حساسیت پایه معمول منطقه (نارنج) به ویروس تریستیزای مرکبات، پایه جایگزین نارنج علاوه بر تحمل یا مقاومت به این بیماری، بایستی به خاکهای آهکی هم سازگاری داشته باشند. بنابراین در این پژوهش پاسخ‌های ...
بیشتر
سطح زیر کشت مرکبات استان مازندران بالغ بر 120 هزار هکتار میباشد. با توجه به وجود آهک در خاکهای منطقه و روند افزایش آن از میانه به شرق و همچنین حساسیت پایه معمول منطقه (نارنج) به ویروس تریستیزای مرکبات، پایه جایگزین نارنج علاوه بر تحمل یا مقاومت به این بیماری، بایستی به خاکهای آهکی هم سازگاری داشته باشند. بنابراین در این پژوهش پاسخ‌های رویشی، تغذیه‌ای و همچنین تحمل پایه ترویرسیترنج به خاکهای با آهک متفاوت (خاکهای منطقه) مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج بررسی پاسخ پایه ترویرسیترنج با پیوندک نارنگی انشو به خاکهای آهکی شرق مازندران در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی نشان داد که بیشترین میانگین وزن خشک اندام هوایی و ریشه از خاک با مقدار آهک کل و فعال به ترتیب 14 و 5 درصد حاصل شد. بیشترین درجه زردی برگ از خاک‌هایی با آهک فعال 14 و 16 درصد و آهک کل 30 و 45 درصد به دست آمد. همچنین بیشترین و کمترین میانگین روند افزایشی قطر طوقه به ترتیب از خاک‌هایی با آهک کل 9 و 25 درصد حاصل شد. خاک‌هایی با آهک کل 14 و 30 درصد، بیشترین غلظت آهن کل در ریشه داشند. میانگین غلظت آهن کل، منگنز و روی در ریشه به ترتیب حدود 5/12، 8 و 6/4 برابر میانگین غلظت آنها در برگ بود که تجمع و رسوب آنها به ویژه آهن و منگنز را در ریشه‌ها نشان می‌دهد. میانگین غلظت منگنز برگ در همه خاک‌ها کمتر از حد کفایت بود در حالی که مقدار منگنز قابل استفاده بیشتر خاک‌ها بیش از حد مطلوب برای درختان مرکبات بود. براساس نتایج این پژوهش، از عناصر پرمصرف، کلسیم و منیزیم بیشترین و گوگرد و فسفر کمترین راندمان انتقال از ریشه به برگ را داشتند و از عناصر کم مصرف، آهن و منگنز کمترین راندمان انتقال از ریشه به برگ را نشان دادند. به طور کلی با توجه به نتایج این پژوهش ترویرسیترنج به عنوان پایه نیمه متحمل به خاکهای آهکی است و استفاده از آن در خاکهای با آهک کل و فعال به ترتیب بیشتر از 20 و 10 درصد توصیه نمی‌شود.
فنی ترویجی
حامد رضایی؛ سعید سعادت
چکیده
استفاده مجدد از فاضلاب و پساب برای آبیاری و کشاورزی از گذشته‌های دور در دنیا مطرح بوده است. افزایش جمعیت، مهاجرت به شهرها و گسترش شهرنشینی، ارتقاء استانداردهای زندگی، رشد و گسترش صنایع و... سبب گردیده تا حجم فاضلاب زیادی در مناطق محدودی تولید شود که محیط توان پالایش آن را ندارد. این در حالی است که این حجم بالای فاضلاب تولیدی میتواند ...
بیشتر
استفاده مجدد از فاضلاب و پساب برای آبیاری و کشاورزی از گذشته‌های دور در دنیا مطرح بوده است. افزایش جمعیت، مهاجرت به شهرها و گسترش شهرنشینی، ارتقاء استانداردهای زندگی، رشد و گسترش صنایع و... سبب گردیده تا حجم فاضلاب زیادی در مناطق محدودی تولید شود که محیط توان پالایش آن را ندارد. این در حالی است که این حجم بالای فاضلاب تولیدی میتواند به‌عنوان منبعی برای تأمین آب، مواد و انرژی موردتوجه قرار گیرد. با توجه به پیشرفت فناوری‌های تصفیه فاضلاب در جهان، امکان تصفیه فاضلاب با طیفی وسیع از کیفیت پساب خروجی فراهم میباشد. چندان‌که پساب خروجی از کیفیت مناسب برای شرب گرفته تا کیفیت بسیار پائین را دربرمی گیرد. با چنین توانمندی علمی دیگر نمی‌توان تصور عدم استفاده از پساب برای آبیاری در کشاورزی را به کار برد. اما سؤالی که در اینجا پیش می‌آید تناسب کیفیت پساب با نوع کاربرد پساب با توجه به مسائل اقتصادی میباشد. این امر نیازمند دسترسی به استانداردها، دستورالعمل‌ها و معیارهای قابل‌اجرا برای هریک از بخش‌های مختلف میباشد تا بتوان آن را با رعایت استاندارهای زیست‌محیطی بکار برد. البته استفاده از پساب به عنوان منبع آب پایدار در آبیاری محصولات کشاورزی با رعایت ملاحظات زیست محیطی را بایستی به‌عنوان بخشی از مدیریت پایدار با توجه به وضعیت بحران آب تلقی نمود. سامانه‌ای که مراحل مختلف تولید، جداسازی، جمعآوری، انتقال، تصفیه را همراه با ذینفعان هر بخش دربرمی گیرد. در این سامانه مفاهیمی همانند کاهش فاضلاب، استفاده مجدد، بازچرخانی و بازیافت جایگاه ویژه‌ای دارند تا فاضلاب نه به‌عنوان یک پساب دورریختنی بلکه به‌عنوان یک منبع تجدید پذیر تلقی گردد.