نوع مقاله : فنی ترویجی

نویسنده

• یاسر صفری

گروه آب و خاک - دانشکده کشاورزی - دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

امنیت غذایی یک مفهوم چندزمینه‌ای با هدف ارزیابی دسترسی افراد به غذای کافی، سالم و مغذی است. دست‌یابی به امنیت غذایی پایدار مستلزم توجه همزمان به طیف وسیعی از عوامل محیطی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و برهم‌کنش‌های محتمل این عوامل است. بی‌شک اطلاع درست از وضعیت حال حاضر امنیت غذایی در سطوح منطقه‌ای، ملی و یا جهانی پیش‌شرط انجام برنامه‌ریزی‌های هدفمند آتی است. نظر به فراگیر بودن مفهوم امنیت غذایی، تاکنون شاخص‌های متفاوتی توسط برخی سازمان‌های بین‌المللی برای اندازه‌گیری ناامنی غذایی ارائه شده است که هر کدام نوع نگاه متفاوتی به این مقوله دارند. با این وجود، به نظر می‌رسد وجه اشتراک اغلب این شاخص‌ها، کم‌توجهی و حتی نادیده انگاشتن نقش منابع طبیعی تولید، به‌ویژه خاک است. در نتیجه، کاربرد چنین شاخص‌هایی، به‌ویژه در مناطق درگیر با محدودیت‌های محیطی و معضل تنزل کیفی اراضی، می‌تواند به نتایج غیر دقیق و گمراه‌کننده‌ای منجر شود. از این رو، نوشتار حاضر در صدد است تا با مرور رایج‌ترین شاخص‌های سنجش امنیت غذایی در ایران و تشریح کلی معیارهای مورد استفاده آنها، سطح توجه این شاخص‌ها به منابع محیطی تولیدات غذایی را بررسی کند. علاوه بر این، به‌منظور توجیه لزوم توجه به نقش کلیدی خاک در دست‌یابی به امنیت غذایی، به‌ویژه در کشور ایران، این نوشتار سعی بر تبیین دقیق روند اثرپذیری هر یک از ابعاد مختلف امنیت غذایی از جنبه‌های گوناگون تخریب خاک دارد.

کلیدواژه‌ها

• امنیت غذایی
• تخریب خاک
• تولید پایدار
• کیفیت خاک

عنوان مقاله [English]

Review of indices for measuring food security in Iran and the forgotten role of soil

نویسنده [English]

• Yaser Safari

Department of Water and Soil - Faculty of Agriculture - Shahrood University of Technology

چکیده [English]

Food security is a multidisciplinary concept aimed at assessing the individuals' access to sufficient, safe, and nutritious food. Achieving sustainable food security requires a vast range of environmental, economic, social, and political issues and their possible interactions to be concerned. Accurate assessment of the present situation of food security at regional, national and global levels is a prerequisite for purposeful strategies in the future. Given the pervasiveness of food security, multiple indices, having different viewpoints on the matter, have been developed by some international organizations to measure the degree of food insecurity. Yet, in common with each other, it appears that these indices neglect or even totally ignore the role of natural resources of production, especially soil. Consequently, applying such indices, especially in areas confronted with environmental constraints and the problem of land degradation, may lead to inaccurate and misleading results. Accordingly, the present paper aims to evaluate to what extent the most common food security indices in Iran address the environmental resources of food production by reviewing and identifying the indicators used in every index. Furthermore, to stress the necessity of the key role of soil in achieving food security, especially in Iran, the current study aims to accurately clarify the impacts of every single aspect of soil degradation on food security dimensions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Food security
• Soil degradation
• Soil quality
• Sustainable production