برآورد ظرفیت برد تفرج‌گاهی در پارک آبخیز کانی ماماتکه سنندج

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 دانشیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

3 استادیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

4 کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان

چکیده

استفاده انسان عامل عمده­ای در آسیب­رسانی به طبیعت به­شمار می­آید بنابراین یکی از راهبردهای بنیادین مدیریت گردشگری، کنترل و مدیریت اثرات بازدیدکنندگان است. برآورد ظرفیت برد تفرج­گاهی، این امکان را در اختیار برنامه­ریزان قرار می­دهد تا با دانستن میزان مجاز سرانه ورود گردشگر به هر منبع تفرجی، از کاهش توان طبیعی اکوسیستم جلوگیری کرده، بتوان خدمات مطلوب گردشگری را به بازدیدکنندگان به صورت پایدار عرضه دارند. از این رو ظرفیت تفرج­گاهی و استفاده از آن باید متناسب با توان و ظرفیت اکولوژیکی تفرج­گاه باشد. در غیر این صورت تخریب صورت گرفته در نتیجه برای رسیدن به ظرفیت برد مناسب باید اصول و اقدامات اصلاحی و حفاظتی شامل ترمیم پوشش گیاهی و حفاظت آب و خاک و غیره در صدر برنامه­ریزی گردشگری مناطق تفرج­گاهی قرار گیرد. در پژوهش حاضر تعیین ظرفیت برد تفرجی پارک آبخیز کانی ماماتکه سنندج با هدف حفظ منابع تفرجی و گردشگری پایدار انجام پذیرفت. با توجه به بررسی­های به عمل آمده، ظرفیت برد فیزیکی در محدوده تفرج متمرکز 19272 نفر در روز و نفر 7034280 در سال و ظرفیت برد واقعی منطقه در محدوده تفرج متمرکز 2767 نفر در روز و 431186 نفر در سال برآورد شد. مقایسه کمیت­های حاصل از محاسبات نشان می­دهد که با در نظر گرفتن محدودیت­های اکولوژیکی موجود در پارک آبخیز کانی ماماتکه شامل تعداد روزهای بارانی، تعداد روزهای یخبندان، شرایط بیوکلیمایی منطقه و فصل جفت­گیری و زادآوری حیات وحش، ظرفیت برد فیزیکی تا 86 درصد کاهش می­یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimation of Recreational Carrying Capacity of Kani Mamatekeh Watershed Park in Sanandaj

نویسندگان [English]

  • Parsa Arabkhazaeli 1
  • Ghorban VahabzadahKbriya 2
  • Seyed Ramzan Mousavi 3
  • jalal zandi 4
1 PhD student of Watershed Management, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources.
2 Associate Professor, Department of Watershed Management, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources
3 Assistant Professor of Watershed Management Science and Engineering, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources.
4 Expert of the General Department of Natural Resources and Watershed Management of Kurdistan Province
چکیده [English]

Man is regarded a major source of adverse impacts on nature; a fundamental strategy in tourism should, therefore, be the control of tourist behavior at natural sites. The carrying capacity of a promenade and its use should be proportional to its ecological capacity; otherwise, destruction will result. Estimation of the carrying capacity of natural recreational sites allows planners to know the permissible number of tourists that can enter any recreational resort. This estimate will serve as a measure of preventing decline in the natural capacity of ecosystems and a means of providing desirable tourism services to visitors in a sustainable manner. In order to attain and maintain the appropriate carrying capacity, certain principles should be observed and necessary corrective and protective measures taken. These include restoration of vegetation as well as water and soil conservation, among others, that should be placed at the top of tourism planning of a given resort. In the present study, the recreational carrying capacity of Kani Mamatekeh in Sanandaj watershed park was determined. According to the results obtained, the physical carrying capacity within the recreational site was 19272 visitors per day and 7034280 people per year while the daily and annual real carrying capacities of the region across the intensive recreation area were 2767 and 431186, respectively. It was also found that the physical carrying capacity would reduce by as much as 86% if the ecological constraints in the watershed park including number of rainy days, number of frosty days, bioclimatic conditions of the region, and the mating seasons for the wildlife were considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Tourism
  • Ecotourism
  • Ecological Constraints

مراجع

  1. اسکندری شهرکی، م.، محمدی سمانی، ک.، محمودی، ب.ا . و مرادی، ا. (1398). برآورد ظرفیت برد تفرجی در منطقه جنگلی برنجگان استان چهارمحال و بختیاری. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 21 (1): 76-69.
  2. الهی چورن، م.ع.، رمضان‌زاده لسبوئی، م. و عینالی، ج. (1398). برآورد ظرفیت برد فیزیکی، واقعی و موثر گردشگری. مطالعه موردی: مجتمع‌ها و پارک‌های شهرستان نوشهر. فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی. 11(4): 599-581
  3. اولادی قادیکلایی، ج. (1396). مبانی ارزیابی و اولویت­بندی منابع تفرجگاهی (معیارها و شاخص ها). چاپ اول، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
  4. بهراد، ف.، هادی پور، م.، نادری، م. و کاظمی، آ. (1398). ارزیابی ظرفیت برد گردشگری منطقه­ی ژئوتوریسمی آبشار بیشه با تاکید بر توسعه­ی پایدار. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 21 (10): 89-79.
  5. حسین­پور، ا. (1400). خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). https://www.isna.ir/news/00061626537/
  6. دستورالعمل فنی مکان‌یابی، طراحی و احداث پارک آبخیز. (1400). ضوابط و معیارهای آبخیزداری و آبخوانداری، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور. معاونت آبخیزداری، دفتر کنترل سیلاب و آبخوانـداری.
  7. سبحانی، پ.، سیاح‌نیا، ر.، محمودی، ح. و اسماعیل‌زاده، ح. (1398). برآورد ظرفیت برد گردشگری در مناطق تحت حفاظت. مطالعه موردی: منطقه شکار ممنوع الوند. فصلنامه علمی پژوهشی برنامه‌ریزی توسعه گردشگری. 8 (3): 51-64.
  8. شفایی، م . و رضائی، پ. (1398). تعیین ظرفیت برد گردشگری طبیعت در حوضه آبخیز جیرنده. مهندسی جغرافیایی سرزمین، 3 (6): 133-123.
  9. شیرانی سرمازه، ن.، سبزقبائی، غ.ر.، شیرانی، ن . و دشتی، س. (1398). برآورد ظرفیت برد گردشگری در پارک­های شهری. مطالعه موردی: بوستان خلیج فارس فولادشهر. دو فصلنامه علمی- پژوهشی، پژوهش­های بوم­شناسی شهری. 10 (1): 72-61.
  10. عرب خزائلی، ع.ز.، وهاب‌زاده کبریا، ق.، موسوی، س.ر .و زندی، ج. (1400). تعیین شاخص آسایش اقلیم گردشگری(TCI). مطالعه موردی: پارک آبخیز کانی ماماتکه سنندج. دومین کنفرانس ملی تغییرات محیطی با استفاده از فن‌آوری سنجش از دور و .GIS. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
  11. کریمی، د.، مهدی، ع.، فرشچی، پ . و پناهی، م. ( 1398). مدل ارزیابی ســایت و برنامه­ریزی اکوتوریســم در منـاطق تحـت حفـاظـت بـا رویکرد ظرفیـت برد اکولوژیک. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی 35(1): 54-43.
  12. کیانی­صدر، م.، محمودی، ص.­ا . و ویسی، ز. (1399). ارزیابی ظرفیت برد گردشگری منطقه­ی حفاظت شده سفید کوه لرستان. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری – منطقه­ای، 10(34): 146-131.
  13. گزارش طرح آبخیزداری و کنترل سیل در حوزه­های آبخیز مشرف به شهرهای کشور1398 .. سازمان جنگل­ها و مراتع و آبخیزداری کشور گروه آبخیزداری و کنترل سیل 18 .ص.
  14. گزارش مطالعات پارک آبخیز رومشکان. (1394). مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. وزارت جهاد کشاورزی. 305 ص.
  15. مرادی، ع.، دانشپور، س.ع.، دانشور، م . و بهمن­پور، ه. (1398). تعیین ظرفیت برد گردشگری و تفرجی پهنه­های طبیعی مشهد در راستای برنامه­ریزی شهری و پیراشهری پایدار. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 34 (3): 454-445.
  16. مسعودی، م.، سلمان ماهینی، ع.، محمدزاده، م . و میرکریمی س.ح. (1394). ارزیابی شرایط آسایش اقلیمی پناهگاه حیات وحش میانکاله برای توسعه گردشگری طبیعت، محیط زیست طبیعی، منابع طبیعی ایران، 68 (4): 676-665.
  17. مطالعات احداث پارک آبخیز کانی ماماتکه شهرستان سنندج. (1399). تلفیق مطالعات پایه و برنامه­ریزی. اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان. شرکت مهندسین مشاور مهاب گستر زاگرس.
  18. موحدی، س.، امانی، ح . و بنی­کمالی، س. (1392). شناسایی و محاسبه ظرفیت تحمل پهنه های مستعد توسعه اکوتوریسم در منطقه سبلان، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی،24 (1): 153-141.
  19. Brown LR (2011). World on the edge. Earth policy institute. New York: Norton.
  20. Daniel, Z., Allan, W and Alice ،, 2011. Recreation carrying capacity estimation to support beach management at Praia de Faro Portugal. Applied Geography, Vol 31, pp 1075-1081.
  21. Eusébio C, Carneiro MJ, Kastenholz E, Figueiredo E, Da. and Silva DS (2017). Who is consuming the countryside? An activity-based segmentation analysis of the domestic rural tourism market in Portugal. Journal of Hospitality and Tourism Management. 31:197-210.
  22. Fernando, J., Garrigos, S., Yeamduan, N. and Daniel, P. 2004. Carrying capacity in the tourism industry, Tourism management, Vol 25, pp 275-283.
  23. Jennifer K, Strickland-Munro JK, Allison HE.and Moore SA (2010). Using resilience concepts to investigate the impacts of protected area tourism on communities. Annals of Tourism Research. 37(2):499–519.
  24. World Tourism Organization and World Travel and Tourism Council. (2013), Agenda 21 for the travel and tourism industry: Towards environmentally sustainable development, World Tourism Organization, World Travel and Tourism Council, London, UK.
  25. Zhong, L. Deng, J. Song, Z. and Ding, P. (2011), Research on environmental impacts of tourism in China: progress and prospect. Journal of Environmental Management 92.
مدیریت اراضی
دوره 11، شماره 1
فایل کامل جلد 11 شماره 1
مرداد 1402
صفحه 31-42

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار