رضا سکوتی اسکوئی؛ حسین بشارتی
چکیده
این مقاله با هدف بررسی ارزش خاک، پیچیدگی های ارزش گذاری آن برای پایه‌گذاری و ایجاد یک چهارچوب استاندارد برای روند ارزش‌گذاری خاک تهیه شد. در حال حاضر ارزش گذاری اقتصادی محیط زیست و منابع خاکی به عنوان یکی از ارکان اصلی تشکیل دهنده آن در قالب دو چهارچوب مفهومی فوق» چهارچوب خدمات اکوسیستم و چهارچوب ارزش اقتصادیِ کل « انجام می ...
بیشتر
این مقاله با هدف بررسی ارزش خاک، پیچیدگی های ارزش گذاری آن برای پایه‌گذاری و ایجاد یک چهارچوب استاندارد برای روند ارزش‌گذاری خاک تهیه شد. در حال حاضر ارزش گذاری اقتصادی محیط زیست و منابع خاکی به عنوان یکی از ارکان اصلی تشکیل دهنده آن در قالب دو چهارچوب مفهومی فوق» چهارچوب خدمات اکوسیستم و چهارچوب ارزش اقتصادیِ کل « انجام می گیرد و در این راستا مجموعه ای از روش ها برای برآورد منافع اقتصادی ناشی از خدمات زیست بوم و هزینههای اقتصادی ناشی از تخریب زیست بوم ابداع شده اند که در بیشتر موارد روشهای هزینه مبنا می‌باشند و شامل برآورد هزینه جایگزینی، هزینه فرصت از دست رفته و هزینه خسارت اجتناب شده و هزینه جانشین است. بررسی نحوه اجرای این روش ها و ملزومات آن مانند مقادیر عناصر مغذی خاک، کاربری اراضی و عملیات حفاظت خاک و آبخیزداری نشان می دهد که کلیه این زیرساخت ها در کشور در دسترس بوده و اجرای این روش ها امکان پذیر است. ویژگی این روش ها آن است که مزایای ملموس تر و واضح تر و اهمیت بنیادین و نگرانی های غیر قابل برگشت از کالاهای زیست محیطی را نشان می دهد. اما باید در استفاده از سیستم اندازه گیری مانند ارزش پولی، در ارزیابی محیط زیست باید احتیاط شود.
حسین اسدی؛ حسین بشارتی؛ منوچهر گرجی
چکیده
کشور ایران با قرارگرفتن در محدوده خشک و نیمه‌خشک جهان و نیز با توجه به شرایط زمین‌شناسی و پستی و بلندی، دارای محدودیت‌های متنوع و گسترده‌ای در منابع خاک و اراضی می‌باشد. این محدودیت‌ها با بهره‌برداری‌های غیراصولی و فشرده در طی چند دهه گذشته، موجب ایجاد چالش‌های فراوانی برای این منابع پایه و در نتیجه به خطر افتادن امنیت غذایی ...
بیشتر
کشور ایران با قرارگرفتن در محدوده خشک و نیمه‌خشک جهان و نیز با توجه به شرایط زمین‌شناسی و پستی و بلندی، دارای محدودیت‌های متنوع و گسترده‌ای در منابع خاک و اراضی می‌باشد. این محدودیت‌ها با بهره‌برداری‌های غیراصولی و فشرده در طی چند دهه گذشته، موجب ایجاد چالش‌های فراوانی برای این منابع پایه و در نتیجه به خطر افتادن امنیت غذایی و سلامت جامعه شده است. در این مقاله، ضمن بیان مختصر اهمیت و کارکردهای خاک، وضعیت فعلی، و مهم‌ترین چالش‌ها و محدودیت‌های منابع منابع خاک کشور تبیین شده‌است. بر اساس اطلاعات و داده‌های موجود، فرسایش آبی و بادی خاک مهم‌ترین عامل تخریب خاک در ایران است که دارای پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی فراوان و گسترده‌ای است. فرسایش خاک به شکل‌های مختلف بادی و آبی در گستره ایران در همه کاربری‌ها وجود دارد. فرسایش‌های سطحی اغلب در دیمزارها و مراتع تخریب شده بسیار معمول می‌باشد. در حالی که فرسایش‌های عمقی (آبکندی و کناره‌ای) نقش غالب و اصلی را در تلفات کل خاک و رسوبدهی حوضه‌ها دارند. کم‌ترین مقدار متوسط فرسایش خاک براورد شده در کشور، خیلی بیشتر از حدقابل تحمل خاک و توان خاکسازی می باشد. مهم‌ترین عامل تخریب خاک در اراضی فاریاب، شورشدن خاک است. دست‌کم بیش از 50 درصد اراضی تحت کشت آبی کشور با مشکل فزاینده شوری مواجه هستند. تغییر کاربری اراضی را شاید بتوان مهم‌ترین و اضطراری‌ترین چالش منابع خاک کشور به ویژه اراضی حاصلخیز کشاورزی دانست که دارای پیامدهای منفی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی می‌باشد. کمبود کربن آلی و کاهش توان تولیدی منابع خاک از محدودیت‌های مهم کیفیت اراضی کشاورزی می‌باشد که امنیت و سلامت غذایی کشور را به شدت تهدید می‌کنند. تخریب منابع خاک کشور، نه تنها کارکرد تولیدی و زیست محیطی آن را تحت تاثیر قرار داده، بلکه ظرفیت اراضی و سرزمین را برای مقابله و سازگاری با تغییر اقلیم، وقوع خشکسالی و سیل نیز به شدت کاهش داده است. وقوع سیلاب‌های شدید با تواتر بیشتر از دوره بازگشت رخدادهای بارندگی، و نیز خشکسالی‌های شدیدتر از نشانه‌های این روند می‌باشند.
الهیار خادم؛ فائز رئیسی؛ حسین بشارتی
چکیده
فعالیتهای انسانی در زمینه های مختلف کشاورزی و صنعتی موجب افزایش روز افزون ضایعات می گردد. دفع و تخلیه نامناسب این ضایعات در محیط باعث ایجاد عوارض نامطلوبی برای محیط زیست می گردد. استفاده مناسب و کاربردی از این ضایعات موجب کاهش فشار بر محیط زیست خواهد شد. بیوچار ماده کربنی است که از گرمادهی بقایای گیاهی و ضایعات در محیط حاوی اکسیژن ...
بیشتر
فعالیتهای انسانی در زمینه های مختلف کشاورزی و صنعتی موجب افزایش روز افزون ضایعات می گردد. دفع و تخلیه نامناسب این ضایعات در محیط باعث ایجاد عوارض نامطلوبی برای محیط زیست می گردد. استفاده مناسب و کاربردی از این ضایعات موجب کاهش فشار بر محیط زیست خواهد شد. بیوچار ماده کربنی است که از گرمادهی بقایای گیاهی و ضایعات در محیط حاوی اکسیژن محدود یا بدون اکسیژن به دست میآید. تجزیه گرمایی زیست توده در محیط فاقد اکسیژن را گرماکافت می نامند. بیوچار پایداری بالایی داشته و به منظور مدیریت ضایعات، کاهش تغییرات اقلیمی، تولید انرژی و بهبود خصوصیات خاک تولید میشود. خصوصیات منحصر به فرد بیوچار آن را به عنوان گزینه مناسبی برای مصرف در خاک مطرح ساخته است. بیوچار خصوصیات مختلف فیزیکی (از جمله ساختمان خاک، جرم مخصوص ظاهری، هدایت هیدرولیکی)، شیمیایی (pH، ظرفیت تبادل کاتیونی، میزان مواد آلی) و زیستی خاک (فعالیت میکروبی، تنوع میکروبی، فعالیت آنزیمی، جمعیت میکروبی) را تحت تأثیر قرار داده و موجب بهبود حاصلخیزی خاک میشود. بیوچار با تأمین بخشی از عناصر مورد نیاز گیاه موجب افزایش عملکرد گیاه می گردد. مصرف بیوچار در اغلب موارد باعث بهبود خصوصیات خاک شده است، هرچند در مواردی نیز آثار منفی آن مشاهده گردیده است.