فریدون نورقلی پور؛ ساناز توحیدلو؛ علیرضا جعفرنژادی؛ یونس محمد نژاد؛ کامران میرزاشاهی؛ جلال قادری؛ محمد حسین ارزانش؛ محمد پسندیده؛ احمد بایبوردی؛ نصرت اله منتجبی؛ مختار زلفی باوریانی؛ پیمان کشاورز؛ محسن سلسیپور؛ انور اسدی جلودار؛ پروین ایزدی؛ شادی صدیقی؛ ناصر دواتگر؛ علیرضا مهاجر؛ مسعود دادیور؛ ماشاله حسینی
چکیده
به منظور مقایسه روش کوددهی زارعین با روش تلفیقی حاصلخیزی خاک و توصیه کودی گیاه کلزا، پروژهای ملی در 10 استان، اجرا شد. مناطق اجرا شامل 54 مزرعه در استانهای گلستان، مازندران، خوزستان (دزفول)، خوزستان (اهواز)، اردبیل (مغان)، آذربایجان شرقی، اصفهان، بوشهر، خراسان رضوی، کرمانشاه، فارس و ورامین بود. این مناطق، طیف وسیعی از اقلیمهای ...
بیشتر
به منظور مقایسه روش کوددهی زارعین با روش تلفیقی حاصلخیزی خاک و توصیه کودی گیاه کلزا، پروژهای ملی در 10 استان، اجرا شد. مناطق اجرا شامل 54 مزرعه در استانهای گلستان، مازندران، خوزستان (دزفول)، خوزستان (اهواز)، اردبیل (مغان)، آذربایجان شرقی، اصفهان، بوشهر، خراسان رضوی، کرمانشاه، فارس و ورامین بود. این مناطق، طیف وسیعی از اقلیمهای کشت کلزا و دامنه متفاوتی از خصوصیات خاک را شامل میشد. در قسمتی از این مزارع انتخابی، مدیریت کوددهی بر اساس آزمون خاک (مصرف بهینه کود) و در نیمه دیگر مزرعه انتخابی، مدیریت با روش عرف زارع یا شاهد منطقه، اعمال شد. در پایان دوره رشد، عملکرد دانه تیمار عرف زارع و تیمار توصیه کودی در هر استان و در هر منطقه مقایسه شد. با توجه به نتایج، فسفر بیشترین درصد کمبود را در خاک مزارع داشت و از عناصر کممصرف نیز، بیشترین کمبود مربوط به عنصر روی بود. به طور میانگین، افزایش عملکرد دانه در کل نقاط اجرا در سال اول 600 کیلوگرم در هکتار یا 24 درصد، نسبت به تیمار عرف زارع بود. در سال دوم افزایش عملکرد دانه در کل نقاط اجرا به طور میانگین 784 کیلوگرم در هکتار یا 27/4 درصد بود. برای میانگین دو سال، مقدار 692 کیلوگرم در هکتار یا 25/7 درصد افزایش عملکرد دانه نسبت به عرف زارع، حاصل شد. نسبت فایده به هزینه در مناطق مختلف با توجه به عملکردهای حاصله به خصوصیات خاک و مقدار کود مصرفی، بستگی داشت. بیشترین مقدار این نسبت مربوط به منطقه نیشابور (26/52) و داراب (22/31) و کمترین آن مربوط به بوشهر (0/28) بود. نتایج نشان داد که مصرف کود مطابق توصیه انجام شده از لحاظ زمان، مقدار، منبع و روش مصرف، باعث بهبود عملکرد کلزا در کلیه مناطق، خواهد شد.
محمد پسندیده؛ محمدجعفر ملکوتی؛ کریم شهبازی؛ زهرا محمداسماعیل
چکیده
طبق مطالعات انجامشده، 8/71 درصد اراضی کشاورزی کشور دارای فسفر قابلجذب کمتر از 15 میلیگرم بر کیلوگرم میباشد. ازطرفدیگر، مصرف بیشازحد کودهای فسفاتی در خاکهای آهکی، افزونبر ارزبری فراوان، موجب انباشتگی فسفر و کاهش جذب ریزمغذیها بهویژه روی (Zn) در محصولات کشاورزی می‌شود. از کودهای فسفاتی مصرفی تنها 15 تا20درصد توسط ...
بیشتر
طبق مطالعات انجامشده، 8/71 درصد اراضی کشاورزی کشور دارای فسفر قابلجذب کمتر از 15 میلیگرم بر کیلوگرم میباشد. ازطرفدیگر، مصرف بیشازحد کودهای فسفاتی در خاکهای آهکی، افزونبر ارزبری فراوان، موجب انباشتگی فسفر و کاهش جذب ریزمغذیها بهویژه روی (Zn) در محصولات کشاورزی می‌شود. از کودهای فسفاتی مصرفی تنها 15 تا20درصد توسط گیاهان در هر سال جذب می‌شود و مابقی در خاکهای زراعی با pHبالا و آهکی تثبیت و باعث افزایش فسفرکل خاک می‌شود که میتواند باعث بروز مسائل و مشکلات محیط‌زیستی در برخی مناطق که نزدیک به دریاچه بوده ویا آبهای سطحی بهعنوان آب شرب استفاده می‌شود، گردد. بدینترتیب، بایستی بهدنبال شاخصهایی بود تا درعین اینکه نیاز گیاه را درنظر میگیرد، مانع از معضلات محیط‌زیستی گردد. از دیگرسو، آزادشدن فسفر در خاکهای آهکی بهمراتب آسانتر از خاکهای اسیدیاست. زیرا، انرژی اتصال یون فسفات به کلسیم پنج مرتبه کمتر از انرژی اتصال آن به آهن و آلومینیم است. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که مصرف کودهای فسفاتی باید مبتنی بر نتایج تجزیه خاک بوده و در توصیه مصرف کودهای فسفاتی، ضمن توجه به حدبحرانی آن، به مقدار فسفرکل خاک نیز توجه کرد. بنابراین، در خاکهای زراعی که با انباشتگی فسفر روبهرو بوده و شاخص محیط‌زیستی اجازه مصرف کود را نمیدهد، می‌توان با اعمال روش‌هایی مناسب از جمله مصرف کودهای فسفاتی بر پایة نتایج تجزیه خاک، افزایش مواد آلی و استفاده از کودهای زیستی حل‌کننده فسفات امکان استفاده از فسفر غیرقابل‌جذب خاک را افزایش داده و ضمن تأمین فسفر موردنیاز گیاه و پایداری تولید و بهینهسازی مصرف کود از مخاطرات محیط‌زیستی پیشگیری نمود.
علی اکبر عزیزی زهان؛ محمد پسندیده
چکیده
ایران با سطح زیرکشت بیش از 73 هزار هکتارزعفران، تولید 254 و صادرات بیش از 125 تن در سال مقام اول تولید دنیا را دارد. زراعت زعفران ایران اغلب در مناطق خشک و نیمه‌خشک به شیوه سنتی در اراضی کوچک و خورده مالکی انجام می‌شود. یکی از مشکلات مهم پیشِ روی زعفرانکاران، عدم باروری خاک به منظور کشت مجدد زعفران پس از یک دوره کشت به مدت حدود سه برابر ...
بیشتر
ایران با سطح زیرکشت بیش از 73 هزار هکتارزعفران، تولید 254 و صادرات بیش از 125 تن در سال مقام اول تولید دنیا را دارد. زراعت زعفران ایران اغلب در مناطق خشک و نیمه‌خشک به شیوه سنتی در اراضی کوچک و خورده مالکی انجام می‌شود. یکی از مشکلات مهم پیشِ روی زعفرانکاران، عدم باروری خاک به منظور کشت مجدد زعفران پس از یک دوره کشت به مدت حدود سه برابر دوره کشت اول است. این موضوع برای توسعه پایدار و حتی ثابت ماندن سطح زیرکشت فعلی زعفران در مناطق زعفرانکاری ایجاد محدودیت کرده است. در خصوص علت کاهش تولید در مزارع زعفران، سه فرضیۀتغییر در خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، تغییر در وضعیت بیوشیمیایی خاک و تغییر عمده در جمعیت میکروارگانیسمهای خاک ارائه شده است. پژوهشهای اندکی برای بررسی علل این مسئله انجام شده است. جمعبندی نتایج آنها نشان میدهد که پس از یک دور کشت زعفران، در خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و ژنتیکی خاک تغییری حاصل نشده و از نظر عناصر کم مصرف هم در خاک محدودیتی ایجاد نمیشود. از علل دیگر این محدودیت احتمال تولید مواد آللوپاتیک و تغییر در وضعیت بیوشیمیایی خاک پس از یک دور کشت و ایجاد فتوتوکسی برای کشت مجدد زعفران است. در این رابطه نیاز به بررسی بیشتری میباشد.