شناسنامه علمی شماره
فنی ترویجی
محمدرضا پهلوان راد؛ نورایر تومانیان؛ فرهاد خرمالی
چکیده
نقشه برداری رقومی خاک[1]یکی از زیرشاخه های علم خاکشناسی است که در سال 2003 توسط مک براتنی و همکاران او معرفی شد و از آن زمان تاکنون پیشرفتها و خروجی های تحقیقاتی زیادی در سطح جهانی داشته است. نقشه برداری رقومی خاک عبارت از ایجاد و جمع آوری سیستمهای اطلاعات مکانی خاک با استفاده از روشهای مشاهدات میدانی و آزمایشگاهی ...
بیشتر
نقشه برداری رقومی خاک[1]یکی از زیرشاخه های علم خاکشناسی است که در سال 2003 توسط مک براتنی و همکاران او معرفی شد و از آن زمان تاکنون پیشرفتها و خروجی های تحقیقاتی زیادی در سطح جهانی داشته است. نقشه برداری رقومی خاک عبارت از ایجاد و جمع آوری سیستمهای اطلاعات مکانی خاک با استفاده از روشهای مشاهدات میدانی و آزمایشگاهی که با داده های محیطی از طریق ارتباطات کمی همراه شدهاند.نقشه برداری رقومی خاک منجر به ایجاد خروجی به صورت نقشه رستری تخمین، همراه با عدم قطعیت پیش بینی میشود. افزایش دسترسی به داده های مکانی مانند مدل رقومی ارتفاع و تصاویر ماهواره ای، افزیش نیروی محاسباتی برای پردازش داده ها، توسعه ابزارهای داده کاوی و سامانه اطلاعات جغرافیایی و افزایش تقاضای جهانی به داده های مکانی دارای ارزیابی عدم قطعیت از عوامل تاثیرگذار در موفقیت نقشه برداری رقومی خاک بوده اند. در این مقاله به وضعیت تکاملی نقشه برداری رقومی خاک، متغیرهای کمکی، مثال هایی از مدل‌سازی و مطالعات انجام شده در ایران پرداخته شده است. [1]Digital soil mapping
فنی ترویجی
محمد رضا مقصودی؛ نصرت اله نجفی
چکیده
افزایش روزافزاون جمعیت انسانی و نیاز به غذای بیشتر از یک سو و کاهش وسعت خاکهای قابل‌کشت و حاصلخیزی آنها از سوی دیگر بشر را به کاربرد کودهای شیمیایی بیشتر سوق داده است. فراهمی عناصر غذایی کم‌مصرف در برخی خاکهای آهکی دنیا با pH قلیایی، مقدار ماده آلی کم (شرایط بیشتر خاکهای ایران) و یا درشت بافت، کم است. محققان تلاش میکنند ...
بیشتر
افزایش روزافزاون جمعیت انسانی و نیاز به غذای بیشتر از یک سو و کاهش وسعت خاکهای قابل‌کشت و حاصلخیزی آنها از سوی دیگر بشر را به کاربرد کودهای شیمیایی بیشتر سوق داده است. فراهمی عناصر غذایی کم‌مصرف در برخی خاکهای آهکی دنیا با pH قلیایی، مقدار ماده آلی کم (شرایط بیشتر خاکهای ایران) و یا درشت بافت، کم است. محققان تلاش میکنند تا با استفاده از فناوریهای نوین موجب افزایش کارایی مصرف عناصر غذایی کم‌مصرف و کاهش مقدار مصرف کودهای آنها برای کاهش هزینهها و کاهش آلودگی محیط زیست شوند. در این راستا نانوفناوری توانسته با تغییر ویژگیهای کودها، محققان را برای رسیدن به کودهایی با کارایی مصرف بیشتر و در نتیجه کاهش مقدار مصرف آنها و کاهش خطرات زیستمحیطی، امیدوار کند. نانومواد شامل موادی است که حداقل در یک بعد اندازهای کوچکتر 100 نانومتر داشته باشند. نانومواد مختلفی به‌عنوان کود برای گیاهان مورد استفاده قرار گرفتهاند که بیشتر آنها در گلخانه و در بسترهای کشت مصنوعی بوده است. اثرات مثبت نانوکودهای آهن، روی، منگنز، مس و مولیبدن بر شاخصهای رشد گیاهان گندم، کلزا، سورگوم، انواع لوبیا، خیار، گوجهفرنگی، بادام زمینی، برخی گیاهان دارویی و غیره گزارش شده است. با این حال، عدم تأثیر و یا اثرات منفی نانوکودها نیز در گزارش‌ها کم نبوده و نباید نادیده گرفته شود. همچنین عواقب ورود حجم عظیمی از این مواد به محیطزیست از طریق کوددهی مبهم بوده و نتیجه ورود آنها به زنجیره غذایی مورد بحث است. بنابراین، به‌نظر میرسد دستیابی به یک کود مطلوب نیازمند انجام تحقیقات بیش‌تری میباشد.
فنی ترویجی
عادل ریحانی تبار؛ حبیب رمضان‌زاده ارونقی
چکیده
نگرانی در مورد حفاظت از محیط زیست در جهان در حال افزایش است. امروزه، گسترش تیمارهای جداسازی آلایندهها به‌وسیله فرآیند جذب در شیمی زیست محیطی به‌دلیل هزینههای پایین آن، سادگی طراحی، سهولت عملیات، عدم حساسیت به مواد سمی وحذف کامل آلایندهها گسترش جهانی یافته است. با تحول مدل سازی همدما، علاقه رو به رشدی در این زمینه پژوهشی ...
بیشتر
نگرانی در مورد حفاظت از محیط زیست در جهان در حال افزایش است. امروزه، گسترش تیمارهای جداسازی آلایندهها به‌وسیله فرآیند جذب در شیمی زیست محیطی به‌دلیل هزینههای پایین آن، سادگی طراحی، سهولت عملیات، عدم حساسیت به مواد سمی وحذف کامل آلایندهها گسترش جهانی یافته است. با تحول مدل سازی همدما، علاقه رو به رشدی در این زمینه پژوهشی به وجود آمده است. در تایید این ادعا، مقاله حاضر به بررسی هنر مدل سازی همدمای جذب سطحی، مشخصههای بنیادی و اشتقاق ریاضی آن پرداخته است. پیشینه مطالعات همدما در خاکهای ایران تا زمان حال نیز در این مقاله گنجانده شده است. علاوه بر این، پیشرفتهای کلیدی در مبحث توابع خطا، اصول استفاده از آنها همراه با مقایسه مدلهای همدمای خطی و غیرخطی برجسته و مطرح شده است. لذا، گسترش استفاده از همدماهای غیرخطی نشانگر پتانسیل بالقوه و قدرت ابزاری آنها میباشد که منجر به توسعه علم جذب سطحی میگردند.
فنی ترویجی
یاسر عظیم زاده؛ نصرت اله نجفی
چکیده
بیوچار نوعی ماده آلی غنی از کربن میباشد که از سوزاندن مواد آلی در شرایط اکسیژن کم و یا بدون اکسیژن تولید میشود.ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی منحصربهفرد بیوچار، آن را از سایر مواد آلی خاک متمایز میسازد. افزودن بیوچار به خاک میتواند باعث بهبود ویژگیهای فیزیکی خاکمانند افزایش سطح ویژه، ظرفیت نگهداری آب، تهویهو کاهش فرسایش ...
بیشتر
بیوچار نوعی ماده آلی غنی از کربن میباشد که از سوزاندن مواد آلی در شرایط اکسیژن کم و یا بدون اکسیژن تولید میشود.ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی منحصربهفرد بیوچار، آن را از سایر مواد آلی خاک متمایز میسازد. افزودن بیوچار به خاک میتواند باعث بهبود ویژگیهای فیزیکی خاکمانند افزایش سطح ویژه، ظرفیت نگهداری آب، تهویهو کاهش فرسایش خاک، شیمیایی مانند افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی، pH، کربن آلی، فراهمی عناصر و کاهش خطر آلایندههای خاک و بیولوژیکی مانند افزایش کلونیزاسیون و حفاظت از ریزجانداران در برابر شکارچیها و افزایش حاصلخیزی خاک و عملکرد محصول، ترسیب کربن و جلوگیری از تغییرات اقلیم و تولید سوخت زیستی شود. با این حال، بیوچار ممکن است دارای اثرهای منفی بر محیط زیست و خاک باشد. بهعلّت نوظهور بودن تولید و استفاده از بیوچار، اثرهای مثبت و منفی آن بر اجزای مختلف محیط زیست و برهمکنشهای آن در خاک هنوز بهدرستی روشن نشده است. علاوهبر آن، ویژگیهای مختلف بیوچار با گذشت زمان تغییر میکند ولی این تغییرات و اثرات بلندمدّت آن هنوز بهخوبی مشخص نشده است. بیوچار بهعلّت اثرات مفیدی که بر خاکها و ترسیب کربن دارد، امروزه در جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است ولی در ایران تاکنون تحقیقات چندانی در این رابطه انجام نشده است. لذا لازم است تحقیقات بیش‌تری در مورد فرآیندهای تولید و استفاده از بیوچار در خاکهای ایران انجام شود.
فنی ترویجی
امیر مرادی نژاد؛ نادر قلی ابراهیمی
چکیده
واقع شدن ایران در اقلیم خشک و نیمهخشک و فشارهای شدید وارد شده بر منابع آب تجدیدپذیر در نتیجه وقوع خشکسالیهای چند ساله اخیر و توسعه روزافزون شهرنشینی، امروزه استفاده بهینه از آبهای نامتعارف در دسترس از جمله فاضلابهای شهری و خانگی، مورد توجه قرار گرفته است.استفاده مجدد از فاضلاب در منطقه مورد مطالعه این تحقیق به منظور تأمین ...
بیشتر
واقع شدن ایران در اقلیم خشک و نیمهخشک و فشارهای شدید وارد شده بر منابع آب تجدیدپذیر در نتیجه وقوع خشکسالیهای چند ساله اخیر و توسعه روزافزون شهرنشینی، امروزه استفاده بهینه از آبهای نامتعارف در دسترس از جمله فاضلابهای شهری و خانگی، مورد توجه قرار گرفته است.استفاده مجدد از فاضلاب در منطقه مورد مطالعه این تحقیق به منظور تأمین نیازهای روز افزون آب امر مهمی تلقی میشود. در زمان انجام این تحقیق پساب تصفیهخانه فاضلاب اراک پس از تخلیه به کویر میقان به صورت تصادفی توسط کشاورزان پایین دست مورد استفاده قرار میگرفت. لذا به منظور جلوگیری از تهدید بهداشت عمومی، آلوده شدن خاک، ورود آلایندهها به منابع آب و آلودگی محصولات کشاورزی لازم است استفاده مجدد به صورت آگاهانه و با بررسی لازم همراه با کنترل کیفی پساب در مبدأ صورت گیرد. در این پژوهش پساب تصفیهخانه فاضلاب شهر اراک به منظور بررسی کیفیت و قابلیت استفاده آن در کشاورزی مورد مطالعه قرار گرفت.تحقیق حاضر توصیفی مقطعی بوده و نمونهبرداری از پساب و انجام آزمایشها جهت تعیین کیفیت پساب و مقایسه با استانداردها صورت گرفت. نتایج نشان داد میانگین پارامترهای COD و BOD5و DO به ترتیب 65/49 و 26/23 و 93/1 میلیگرم در لیتر و میانگین فلزات سنگین کادمیوم، مس و سرب به ترتیب 0564/0و 08/0و 512/0 میلیگرم در لیتر، میانگین کلیفرم کل و مدفوعی به ترتیب 882/878 و 5588/379 در 100 میلیلیتر و میانگین تعداد تخم انگل در لیتر524/0 بوده است که با استاندارد سازمان محیطزیست ایران در زمینه استفاده مجدد از پساب در کشاورزی برای پارامترهای مورد بررسی مطابقت داشته است. نتایج تحقیق نشان داد که پساب فوق محدودیتی برای استفاده در کشاورزی با توجه به پارامترهای مورد بررسی فوق ندارد. گندزدایی پساب و پایش مداوم خروجی تصفیه خانه از نظر برآوردن استاندارد استفاده از پساب در کشاورزی و همچنین ارتقاء تصفیهخانه فوق ضروری میباشد . همچنین لازم است برای توصیه کلی جهت استفاده از پساب ذکر شده بررسیهای تکمیلی صورت گیرد.
فنی ترویجی
کامران میرزاشاهی؛ فریدون نورقلی پور؛ سعید سماوات
چکیده
به منظور بررسی اثر بخشی کود مایع فولوات آهن با منشا کود دامی" کود گاوی پوسیده" و مقایسه آن با کلاتFe-EDDHA بر عملکرد دانه و اجزا عملکرد سویا Glycine max (L.)Merr.)) رقم سالند؛ این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال1391در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد- دزفول اجرا گردید.تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: تیمار1(شاهد، ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر بخشی کود مایع فولوات آهن با منشا کود دامی" کود گاوی پوسیده" و مقایسه آن با کلاتFe-EDDHA بر عملکرد دانه و اجزا عملکرد سویا Glycine max (L.)Merr.)) رقم سالند؛ این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال1391در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد- دزفول اجرا گردید.تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: تیمار1(شاهد، بدون کاربرد کود آهن)، تیمار2 (کاربرد خاکی سکوسترین آهن 138 برای تامین 100 درصد آهن توصیه"5/12 کیلوگرم در هکتار")، تیمار3 (محلول پاشی فولوات آهن برای تامین 100 درصد آهن توصیه" غلظت 5 در هزار ")، تیمار4 (کاربرد خاکی سکوسترین آهن138 برای تامین 75 درصد آهن توصیه"38/9 کیلوگرم در هکتار" + محلول پاشی فولوات آهن برای تامین 25 درصد آهن توصیه" غلظت 25/1 در هزار")، تیمار5 (کاربرد خاکی سکوسترین آهن 138 برای تامین 50 درصد آهن توصیه"25/6 کیلوگرم در هکتار"+ محلول پاشی فولوات آهن برای تامین 50 درصد آهن توصیه" غلظت 5/2 در هزار") و تیمار6،کاربرد خاکی سکوسترین آهن 138 برای تامین 25 درصد توصیه"13/3 کیلوگرم در هکتار" + محلول پاشی فولوات آهن برای تامین 75 درصد آهن توصیه" غلظت 75/3 در هزار"). نتایج نشان دادکه اثر کاربرد کود آهن بر ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد های دانه وکل، شاخص کلروفیل متر (4 و 6 هفته پس از کشت) و جذب آهن و منگنز توسط دانه معنی دار بود. صرفنظر از نوع کود آهن مصرفی، به طور متوسط عملکرد دانه ناشی از کاربرد آهن نسبت به شاهد(تیمار1)، 28 درصد بیشتر بود. در مجموع ، نتایج این آزمایش نشان داد که فولوات آهن می تواند به عنوان یک منبع تامین آهن مورد استفاده قرار گیرد و در جمع بندی کلی تیمار 5 نسبت به سایر تیمارهای کود آهن موثر تر بود.
فنی ترویجی
پیمان فلسفی؛ نجمه دریائی؛ سمیه جنگ چی کاشانی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی سطح نگرش گندمکاران پیرامون اثرات دورههای آموزشی- ترویجی برگزار شده در زمینهی حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی و تحلیل عوامل مؤثر بر آن در دهستان میاندشت شهرستان کاشان انجام شده است. جامعه هدف در این پژوهش شامل 953 نفر از گندمکاران دهستان میاندشت شهرستان کاشان میباشند. با توجه به پراکنش جامعه آماری تحقیق ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف بررسی سطح نگرش گندمکاران پیرامون اثرات دورههای آموزشی- ترویجی برگزار شده در زمینهی حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی و تحلیل عوامل مؤثر بر آن در دهستان میاندشت شهرستان کاشان انجام شده است. جامعه هدف در این پژوهش شامل 953 نفر از گندمکاران دهستان میاندشت شهرستان کاشان میباشند. با توجه به پراکنش جامعه آماری تحقیق از روش نمونهگیری تصادفی ساده برای گزینش یک نمونه معرف استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 275 نفر تعیین شد. دادههای این پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه که روایی آن به وسیلهی پانل متخصصان و پایایی آن از طریق انجام مطالعه راهنما و محاسبهی ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده بود، جمعآوری گردید. مقادیر آلفای کرونباخ برای بخشهای مختلف پرسشنامه بالاتر از 7/0 محاسبه گردید. مهمترین یافتههای این مطالعه نشان داد که بین متغیرهای سطح تحصیلات، سطح کل اراضی، کل درآمد سالانه، درآمد سالانه کشاورزی و رضایتمندی از برنامههای آموزشی- ترویجی با متغیر نگرش پیرامون اثرات دورههای آموزشی- ترویجی برگزار شده در حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی ارتباط مثبت و معنیداری وجود دارد. همچنین متغیرهای مستقل سطح کل اراضی، کل درآمد سالانه، درآمد سالانه کشاورزی و رضایتمندی از برنامههای آموزشی- ترویجی به طور تعاملی، توانایی توضیح حدود 46 درصد از تغییرات متغیر وابستهی نگرش پیرامون اثرات دورههای آموزشی- ترویجی برگزار شده در زمینهی حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی را دارا میباشند. برپایهاینیافتهها،مسئولان با آگاهی از عناصروفعالیتهایمؤثردر حفظ و احیاء منابع طبیعی قادر خواهند بود رویکردهای آموزشی- ترویجی مناسبی را در جهت مدیریت پایدار و بهرهبرداری خردمندانه از این منابع اتخاذ نمایند. از مهمترین کاربردهای این پژوهش میتوان به ارتقاء سطح نگرش گندمکاران پیرامون حفاظت، احیاء و توسعه پایدار منابع طبیعی، بهبود وضعیت معیشتی آنان و توجه بیشتر به اقتصاد غیرزراعی در روستاها اشاره نمود.