عباس شهدی کومله؛ سیدرضا سیدی؛ مریم فروغی
چکیده
کودهای دامی به‌عنوان جایگزین مناسب کودهای شیمیایی ضمن تأمین عناصر غذایی گیاه به پایداری اکوسیستم‌های زراعی کمک می‌نمایند. هدف این مطالعه بررسی تأثیر کاربرد منابع و سطوح مختلف کودهای آلی بر ویژگی‌های شیمیایی خاک شالیزار بود. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور- رشت طی سال‌های ...
بیشتر
کودهای دامی به‌عنوان جایگزین مناسب کودهای شیمیایی ضمن تأمین عناصر غذایی گیاه به پایداری اکوسیستم‌های زراعی کمک می‌نمایند. هدف این مطالعه بررسی تأثیر کاربرد منابع و سطوح مختلف کودهای آلی بر ویژگی‌های شیمیایی خاک شالیزار بود. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور- رشت طی سال‌های 1397 و 1398 انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کودهای مرغی (2/5، 5 و 10 تن در هکتار)، گاوی (5، 10 و 20 تن در هکتار) و گوسفندی (10، 20 و 40 تن در هکتار) در نظر گرفته شد. طبق نتایج، مصرف 40 تن در هکتار کود گوسفندی موجب افزایش هدایت الکتریکی به‌میزان 0/41 دسی‌زیمنس بر متر، نیتروژن کل و کربن آلی به‌ترتیب به‌میزان 0/14 و 3 درصد و مصرف 20 تن در هکتار کود گاوی موجب افزایش فسفر و پتاسیم قابل استفاده خاک به‌ترتیب به‌میزان 8/6 و 173/2 میلی‌گرم در کیلوگرم نسبت به تیمار شاهد شد. همچنین، بیشترین میزان جذب نیتروژن (48/6 کیلوگرم در هکتار) و فسفر دانه (33/1 کیلوگرم در هکتار) و پتاسیم کاه (78 کیلوگرم در هکتار) رقم گیلانه و بیشترین میزان جذب نیتروژن (44/9 کیلوگرم در هکتار) و فسفر دانه (29/6 کیلوگرم در هکتار) و پتاسیم کاه (75/9 کیلوگرم در هکتار) رقم هاشمی از مصرف 20 تن در هکتار کود گاوی حاصل شد. طبق نتایج حاصله، مصرف 20 تن در هکتار کود گاوی به‌دلیل بهبود حاصلخیزی خاک، نسبت جبران 80 درصدی عملکرد شلتوک نسبت به تیمار مصرف کودهای شیمیایی در کشت ارقام هاشمی و گیلانه و تولید محصول سالم توصیه میشود.
نصرت اله نجفی
چکیده
فسفر یکی از عناصر غذایی پرمصرف مورد نیاز گیاهان است و کمبود آن در بسیاری از خاکهای کشاورزی جهان وجود دارد. برای درمان کمبود فسفر از کودهای فسفر استفاده میشود که کارایی مصرف آن‌ها کم بوده و پدیده غنی‌شدن آب‌ها و آلودگی محیط‌زیست را نیز به‌طور گسترده ایجاد کرده است. ازطرف‌دیگر، کودهای فسفر از ذخایر محدود و تجدیدناپذیر سنگ فسفات ...
بیشتر
فسفر یکی از عناصر غذایی پرمصرف مورد نیاز گیاهان است و کمبود آن در بسیاری از خاکهای کشاورزی جهان وجود دارد. برای درمان کمبود فسفر از کودهای فسفر استفاده میشود که کارایی مصرف آن‌ها کم بوده و پدیده غنی‌شدن آب‌ها و آلودگی محیط‌زیست را نیز به‌طور گسترده ایجاد کرده است. ازطرف‌دیگر، کودهای فسفر از ذخایر محدود و تجدیدناپذیر سنگ فسفات تولید می‌شوند که با گذشت زمان مقدار آن کم شده و قیمت آن گران‌تر میشود. این در حالی است که نیاز به مصرف کودهای فسفر برای تأمین غذای مورد نیاز جمعیت در حال رشد جهان زیاد میشود. بنابراین، مدیریت کودهای فسفر یک عامل کلیدی در تولید محصولات کشاورزی است. برای بهبود کارایی مصرف فسفر و رشد گیاهان و کاهش مخاطرات محیط‌زیست، استفاده از کودهای کندرها و با رهایش کنترل‌شده فسفر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. کود کندرها یا با رهایش کنترل‌شده به کودی گفته میشود که سرعت حل‌شدن آن در آب کمتر از کودهای محلول در آب رایج بوده و مدت طولانی‌تری عناصر غذایی را به ریشه گیاهان عرضه می‌کند. برخلاف کود کندرها، کود با رهایش کنترل‌شده طوری ساخته میشود که سرعت، مدت و الگوی رهایش عنصر غذایی خوب کنترل شده باشد. برای تهیه کودهای کندرها یا با رهایش کنترل‌شده از چندین روش استفاده میشود: (1) استفاده از مواد پوشش‌دهنده: این مواد به چند گروه تقسیم می‌شوند: 1- پلیمرها (شامل پلیمرهای زیست‌تخریب‌پذیر مانند کیتوسان، پلیمرهای ابرجاذب آب، کوپلیمرهای پلی‌وینیلیدن کلراید، پلی‌اولفین‌ها، پلی‌اورتان‌ها، رزین‌های اوره-فرمالدئید، پلی‌استرها و رزین‌های آلکید)، 2- گوگرد، 3- گوگرد-پلیمر، 4- اسیدهای آلی، 5- روغن پارافین، 6- رس‌ها، 7- خاکستر بادی؛ (2) تهیه کودهای کندرها از موادی با حل‌پذیری کم یا سرعت معدنی‌شدن کم، (3) تبدیل سنگ فسفات به کود کندرها با روش‌های مختلف مانند اسیدی‌کردن جزئی و استفاده از ریزجانداران حل‌کننده فسفات، (4) تولید کودهای کندرهای فسفر با استفاده از فناوری نانو، (5) تولید کودهای کندرهای فسفر از هیدروکسیدهای دوگانه لایه‌ای، بیوچار و هیدروچار بارگذاری شده با فسفات، (6) تهیه کود کندرهای فسفر از خاکستر بادی. در این مقاله روش‌های تهیه کودهای کندرهای فسفر و اثرهای آن‌ها بر کارایی مصرف فسفر و رشد گیاهان مختلف شرح داده میشود. به‌طور کلی، با مصرف کودهای کندرها یا با رهایش کنترل‌شده فسفر در خاکهای کشاورزی، کارایی مصرف فسفر و رشد گیاهان بهبود می‌یابد.
محمد پسندیده؛ محمدجعفر ملکوتی؛ کریم شهبازی؛ زهرا محمداسماعیل
چکیده
طبق مطالعات انجامشده، 8/71 درصد اراضی کشاورزی کشور دارای فسفر قابلجذب کمتر از 15 میلی‌گرم بر کیلوگرم می‌باشد. ازطرف‌دیگر، مصرف بیشازحد کودهای فسفاتی در خاکهای آهکی، افزونبر ارزبری فراوان، موجب انباشتگی فسفر و کاهش جذب ریزمغذیها بهویژه روی (Zn) در محصولات کشاورزی میشود. از کودهای فسفاتی مصرفی تنها 15 تا20درصد توسط ...
بیشتر
طبق مطالعات انجامشده، 8/71 درصد اراضی کشاورزی کشور دارای فسفر قابلجذب کمتر از 15 میلی‌گرم بر کیلوگرم می‌باشد. ازطرف‌دیگر، مصرف بیشازحد کودهای فسفاتی در خاکهای آهکی، افزونبر ارزبری فراوان، موجب انباشتگی فسفر و کاهش جذب ریزمغذیها بهویژه روی (Zn) در محصولات کشاورزی میشود. از کودهای فسفاتی مصرفی تنها 15 تا20درصد توسط گیاهان در هر سال جذب میشود و مابقی در خاکهای زراعی با pHبالا و آهکی تثبیت و باعث افزایش فسفرکل خاک میشود که میتواند باعث بروز مسائل و مشکلات محیط‌زیستی در برخی مناطق که نزدیک به دریاچه بوده ویا آبهای سطحی به‌عنوان آب شرب استفاده میشود، گردد. بدینترتیب، بایستی بهدنبال شاخصهایی بود تا درعین اینکه نیاز گیاه را درنظر میگیرد، مانع از معضلات محیط‌زیستی گردد. از دیگرسو، آزادشدن فسفر در خاکهای آهکی بهمراتب آسانتر از خاکهای اسیدیاست. زیرا، انرژی اتصال یون فسفات به کلسیم پنج مرتبه کمتر از انرژی اتصال آن به آهن و آلومینیم است. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که مصرف کودهای فسفاتی باید مبتنی بر نتایج تجزیه خاک بوده و در توصیه مصرف کودهای فسفاتی، ضمن توجه به حدبحرانی آن، به مقدار فسفرکل خاک نیز توجه کرد. بنابراین، در خاکهای زراعی که با انباشتگی فسفر روبهرو بوده و شاخص محیط‌زیستی اجازه مصرف کود را نمیدهد، می‌توان با اعمال روش‌هایی مناسب از جمله مصرف کودهای فسفاتی بر پایة نتایج تجزیه خاک، افزایش مواد آلی و استفاده از کودهای زیستی حل‌کننده فسفات امکان استفاده از فسفر غیرقابل‌جذب خاک را افزایش داده و ضمن تأمین فسفر موردنیاز گیاه و پایداری تولید و بهینهسازی مصرف کود از مخاطرات محیط‌زیستی پیشگیری نمود.
حمیدرضا ذبیحی؛ مجتبی نوری حسینی
چکیده
گوگرد از عناصر ضروری برای رشد گیاهان عالی است. حضور گوگرد در ساختمان بتامین، بیوتین ، اسیدهای آمینه گوگردار، موجب نقش کلیدی این عنصر در فعال کردن بسیاری از آنزیم ها، پروتئین‌سازی و تعدیل سمیت بعضی عناصر سنگین در گیاهان شده است . گوگرد علاوه بر نقش تغذیه‌ای برای گیاهان، بعنوان یک ماده اصلاحی در خاکهای آهکی، سدیمی و شوروسدیمی جهت بهبود ...
بیشتر
گوگرد از عناصر ضروری برای رشد گیاهان عالی است. حضور گوگرد در ساختمان بتامین، بیوتین ، اسیدهای آمینه گوگردار، موجب نقش کلیدی این عنصر در فعال کردن بسیاری از آنزیم ها، پروتئین‌سازی و تعدیل سمیت بعضی عناصر سنگین در گیاهان شده است . گوگرد علاوه بر نقش تغذیه‌ای برای گیاهان، بعنوان یک ماده اصلاحی در خاکهای آهکی، سدیمی و شوروسدیمی جهت بهبود برخی خصوصیات فیزیک و شیمیایی خاک مطرح می‌باشد. بخش کشاورزی استان خراسان رضوی به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی، نقش مهمی در تامین نیازهای حیاتی جامعه، امنیت غذایی، تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع و ایجاد اشتغال دارد. خاکهای استان خراسان رضوی به دلیل نامساعد بودن شرایط فیزیکی و شیمیایی قادر به تامین تمامی نیازهای غذایی گیاهان(زراعی و باغی کشت شده) به ویژه فسفر و عناصر ریز مغذی نمیباشند. افزایش مدام کودهای شیمیایی اگرچه در کوتاه مدت ممکن است باعث تامین این عناصر غذایی شود اما در بلند مدت میتواند باعث آلودگی خاک و آب شود. نتایج تحقیقات انجام شده نشان داده است که مصرف صحیح گوگرد در خاک میتواند ضمن بهبود شرایط شیمیایی خاک به جذب بهتر بعضی عناصر غذایی توسط گیاه کمک کند و با افزایش عملکرد گیاه از مخاطرات زیست محیطی احتمالی نیز جلوگیری نماید. لذا مصرف گوگرد همراه با ماده آلی و تیوباسیلوس به میزان دو درصد گوگرد مصرفی برای بهبود شرایط شیمیایی و فیزیکی خاک و افزایش عملکرد گیاهان توصیه میشود.
سیدمجتبی نوری حسینی؛ حمید رضا ذبیحی
چکیده
زیره سیاهیا زیره کوهی(Bunium persicum)گیاهی چند ساله، علفی دارای غدهاز خانواده چتریان (Apiaceae) و بومی منطقه محدودی از غرب آسیا است که نیمه شرقی ایران را نیز شامل میشود.بررسی‌های انجام شده نشان داده است که توانایی خوبی برای تولید زراعی این گیاه ارزشمند در ایران و خصوصا استان خراسان رضوی وجود دارد. نیتروژن، فسفر و پتاسیم از عناصر غذایی اصلی ...
بیشتر
زیره سیاهیا زیره کوهی(Bunium persicum)گیاهی چند ساله، علفی دارای غدهاز خانواده چتریان (Apiaceae) و بومی منطقه محدودی از غرب آسیا است که نیمه شرقی ایران را نیز شامل میشود.بررسی‌های انجام شده نشان داده است که توانایی خوبی برای تولید زراعی این گیاه ارزشمند در ایران و خصوصا استان خراسان رضوی وجود دارد. نیتروژن، فسفر و پتاسیم از عناصر غذایی اصلی هستند که به مقدار زیاد به صورت کود در مقایسه با دیگر عناصر غذایی در کشت گیاهان مختلف به مصرف میرسند. زیره سیاه نیز برای رشد و نمو خود به این عناصر غذایی نیاز دارد. به همین دلیل اولین تحقیقات در زمینه بررسی نقش عناصر غذایی در افزایش عملکرد زیره به این عناصر غذایی معطوف شده است. نتایج تحقیقات نشان داده است که مصرف نیتروژن برای افزایش عملکرد زیره ضروری است اما مصرف زیاد آن سبب کاهش عملکرد دانه در زیره سیاه می شود، این گیاه با حداقل مقدار نیتروژن مصرفی به رشد و نمو و عملکرد مورد انتظار می رسد، این در حالی است که با مصرف متعادل پتاسیم عکس العمل مناسبی از این گیاه مشاهده شده است و مصرف فسفر نیز توانسته است عملکرد مورد انتظار را در این گیاه تامین نماید. مصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم باعث افزایش عملکرد دانه به میزان 51% نسبت به شرایط بدون مصرف کود در زیست گاه طبیعی شد.تحت شرایط اقلیم خراسان رضوی (مشهد) مقدار 40 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، 30 کیلوگرم P2O5در هکتار و 80 کیلوگرمK2Oدر هکتار جهت زیره سیاه توصیه می شود. این میزان توصیه با توجه به افزایش عملکرد ایجاد شده( حدود 150 کیلوگرم دانه در هکتار ) و قیمت دانه زیره سیاه (یک کیلوگرم معادل 800 هزار ریال) می توانداز نظر اقتصادی درآمد بسیار مناسبی برای کشاورزان ایجاد نماید.