فنی ترویجی
الهه احمدیان؛ بابک متشرع زاده
چکیده
بررسی خاک‌های اطراف اکثر معادن ذغال سنگ در نقاط مختلف دنیا، آلودگی به فلزات سنگین از قبیل سرب، کادمیوم، روی، مس، منگنز و نیکل را نشان میدهد. پالایش آلودگی خاکها و اراضی اطراف معادن، یک چالش بزرگ برای باز گرداندن بهرهوری و باروری آن و ایجاد مجدد چرخههای اکولوژیکی است که این امر با شناسایی گونههای گیاهی مناسب و همچنین اصلاح ...
بیشتر
بررسی خاک‌های اطراف اکثر معادن ذغال سنگ در نقاط مختلف دنیا، آلودگی به فلزات سنگین از قبیل سرب، کادمیوم، روی، مس، منگنز و نیکل را نشان میدهد. پالایش آلودگی خاکها و اراضی اطراف معادن، یک چالش بزرگ برای باز گرداندن بهرهوری و باروری آن و ایجاد مجدد چرخههای اکولوژیکی است که این امر با شناسایی گونههای گیاهی مناسب و همچنین اصلاح به وسیله برخی مواد اصلاح کننده مناسب، بر روی چنین اراضی تخریب شده، محقق میشود. گیاهپالایی یکی از فناوریهای در حال توسعه است که می‌تواند به طور گسترده برای اصلاح خاک و آلودگیها از محیط، استفاده شود. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تغییرات غلظت پنج فلز سنگین روی، سرب، منگنز، نیکل و مس و همچنین شاخصهای آلودگی شامل شاخص زمین انباشتگی، عامل آلودگی و شاخص بار آلودگی در اراضی اطراف معدن ذغال‌سنگ گلندرود واقع در استان مازندران می‌باشد. بر اساس نتایج تجزیه نمونهها، بیشترین غلظت عناصر روی، سرب، منگنز، نیکل و مسدر خاک به ترتیب 12/44، 53/6، 54/5، 80/7 و 28/6 میلی گرم بر کیلو گرم و بیشترین غلظت عناصر روی و منگنز در گیاهان به ترتیب 4/169و 6/164[m1] میلی گرم بر کیلوگرم گزارش گردید. نتایج مربوط به محاسبه شاخصهای آلودگی و غلظتهای فلزات سنگین مورد نظر در خاکها و نمونههای گیاهی معدن گلندرود نشان دهنده پائینتر بودن مقادیر عناصر مذکور نسبت به مقادیر ایجاد کننده آلودگی است. بالاترین میزان برای شاخص زمینانباشتگی عناصر روی، سرب، منگنز، نیکل و مسدر خاک به ترتیب 024/0، 074/0، 003/0 ، 975/1و 117/0 میلی گرم بر کیلوگرم، برای شاخص عامل آلودگی به ترتیب 12/0، 13/0، 01/0، 80/7 و 41/0 میلی گرم بر کیلوگرم و بالاترین مقدار مربوط به شاخص بار آلودگی 20/0 میلی گرم بر کیلوگرم بود. با توجه به [m2] روند رو به رشد بهرهبرداری از منابع معدنی استان و شرایط اقلیمی، پایش متناوب منطقه از نظر آلاینده‌ها توصیهمی شود.
فنی ترویجی
کیوان ولی زاده راد؛ بابک متشرع زاده؛ حسینعلی علیخانی
چکیده
با توجه به اینکه ایران یکی از بزرگترین تولید کننده‌های نفت خام در دنیا به شمار می‌رود، لذا در حین عملیات‌های مختلف، خاک در معرض آلودگی به نفت خام و مشتقات آن قرار می‌گیرد. استفاده از روش هایی که در آن از گیاه و ریزسازواره به صورت همزمان استفاده شود می‌تواند به عنوان یک راه حل مبتکرانه باشد. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کاربرد مادهآلی ...
بیشتر
با توجه به اینکه ایران یکی از بزرگترین تولید کننده‌های نفت خام در دنیا به شمار می‌رود، لذا در حین عملیات‌های مختلف، خاک در معرض آلودگی به نفت خام و مشتقات آن قرار می‌گیرد. استفاده از روش هایی که در آن از گیاه و ریزسازواره به صورت همزمان استفاده شود می‌تواند به عنوان یک راه حل مبتکرانه باشد. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر کاربرد مادهآلی و باکتری محرک رشد گیاه بر پالایش خاک آلوده توسط یک گونه درختچهای بومی ایران، اجرا گردید. تیمارها شامل نفت خام (در چهار سطح: 0، 1، 2 و 3 درصد وزنی)، کمپوست زباله شهری (در سه سطح: 0، 5 و 10 درصد حجمی) و باکتری (در دو سطح: شاهد-بدون باکتری- و دارای باکتری Pseudomonas) بود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در تمام سطوح آلودگی، تیمارهای دارای باکتری Pseudomonas و کمپوست نسبت به تیمارهای شاهد (بدون باکتری و بدون کمپوست) دارای رشد بهتری بودند و از لحاظ آماری در سطح احتمال 5 درصد اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید. بیشترین وزن خشک شاخساره و ریشه و همچنین ارتفاع گیاه در تیمار 1 درصد آلودگی دارای باکتری Pseudomonas و 10 درصد کمپوست به ترتیب به میزان 05/4، 91/0 گرم و 62 سانتیمتر مشاهده گردیدکه بیانگر تاثیر مثبت کمپوست و عامل زیستی (باکتری) در افزایش رشد گیاه استبرق تحت آلودگی هیدروکربن های نفتی بود.
غلامرضا اسداله فردی؛ افسانه فرجی؛ پاشا خراسان‌زاده
چکیده
تعیین مشخصات کیفی آبهای زیرزمینی به عنوان یکی از مهمترین منابع تأمین آب شرب و کشاورزی به منظور تشخیص نوع کاربرد آن ضروری است. از این رو، ارزیابی کیفی آبهای زیرزمینی یکی از اولین و شاید مهمترین گامها در مدیریت کیفی آن به شمار میآید. در این پژوهش به منظور ارزیابی آبهای زیرزمینی در حوضه زایندرود اصفهان (ایران) از ...
بیشتر
تعیین مشخصات کیفی آبهای زیرزمینی به عنوان یکی از مهمترین منابع تأمین آب شرب و کشاورزی به منظور تشخیص نوع کاربرد آن ضروری است. از این رو، ارزیابی کیفی آبهای زیرزمینی یکی از اولین و شاید مهمترین گامها در مدیریت کیفی آن به شمار میآید. در این پژوهش به منظور ارزیابی آبهای زیرزمینی در حوضه زایندرود اصفهان (ایران) از سه روش BCWQI (British Columbia Water Quality Indices)، NSFWQI (National Sanitation Foundation Water Quality Indices) و OWQI (Oregon Water Quality Indices ) استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان میدهد که ایستگاههای شهرداری زرینشهر، فلاورجان، مشتاق و پارک آبشار با قرار گرفتن در محدوده 74/38- تا 48/37- برای شاخص OWQI و در محدوده 50- تا 44- برای شاخص NSFWQIو ایستگاههای شهرداری زرینشهر و پارک آبشار در محدوده 95/87- تا 82/62- برای شاخص BCWQI (از نظر مصارف کشاورزی) نسبت به سایر چاههای باغ بهادران، ملکآباد و پارک ناژوان در وضعیت نامناسبتری از نظر کیفی قرار گرفته‌اند. علت آن می‌تواند قرار گیری در معرض روانابهای شهری، زهکش ذوب آهن و نزدیکی به تصفیهخانه فاضلاب جنوب اصفهان باشد.
فنی ترویجی
حمایت عسگری لجایر؛ نصرت اله نجفی؛ ابراهیم مقیسه
چکیده
خاک به‌عنوان جزئی از بیوسفر نقش مهمی در تولید غذا و پایداری محیط زیست دارد. آلودگی محیط زیست و خاک به فلزات سنگین یکی از مشکلات بزرگی است که کشورهای در حال توسعه و صنعتی با آن رو به رو هستند. آلودگی خاکها با فلزات سنگین اغلب ناشی از فعالیت‌های انسان مانند توسعه صنعت، گسترش شهرنشینی، مصرف لجن فاضلاب، کمپوست‌ها و کودهای شیمیایی در ...
بیشتر
خاک به‌عنوان جزئی از بیوسفر نقش مهمی در تولید غذا و پایداری محیط زیست دارد. آلودگی محیط زیست و خاک به فلزات سنگین یکی از مشکلات بزرگی است که کشورهای در حال توسعه و صنعتی با آن رو به رو هستند. آلودگی خاکها با فلزات سنگین اغلب ناشی از فعالیت‌های انسان مانند توسعه صنعت، گسترش شهرنشینی، مصرف لجن فاضلاب، کمپوست‌ها و کودهای شیمیایی در کشاورزی و غیره می‌باشد. برای حذف فلزات سنگین از خاک‌های آلوده چندین روش شامل روش‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی وجود دارد. گیاهپالایی یکی از روش‌های مورد استفاده در حذف آلاینده‌ها می‌باشد که ضمن سادگی، ارزان قیمت و مؤثر بودن باعث تخریب محیط زیست نمی‌شود. گیاه‌جذبی یکی از بخش‌های گیاهپالایی است که با انباشت فلزات سنگین در اندام‌های هوایی گیاهان بیش‌انباشتگر، حذف این عناصر از خاک‌های آلوده را امکان‌پذیر می‌کند. در سال‌های اخیر به‌دلیل رشد کند و تولید زیست‌تودهاندک گیاهان بیش‌انباشتگر، مصرف برخی گیاهان زراعی، چوبی، دارویی و معطر دارای زیست‌توده بالا به‌عنوان یک جایگزین مناسب به‌جای بیش‌انباشتگر‌ها برای استخراج فلزات سنگین از خاک‌های آلوده پیشنهاد شده است. گیاهان دارویی مورد استفاده برای گیاه‌جذبی ممکن است بیش‌انباشتگر‌های گیاهی نباشند و در مقایسه با دیگر گیاهان زراعی و چوبی پتانسیل گیاه‌جذبی بالایی نداشته باشند ولی به‌دلیل تولید محصول نهایی (متابولیت‌های ثانویه) عاری از فلزات سنگین و اقتصادی بودن متابولیت‌های ثانویه آنها، می‌توانند به‌عنوان گیاهان مناسب برای گیاهپالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین مورد استفاده قرار گیرند. مقاله حاضر به بررسی امکان کشت گیاهان دارویی بابونه، ریحان، شاهدانه، نعناع، گل راعی، خرفه، مریم گلی و اسطوخودوس در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین و پتانسیل گیاهپالایی آنها می‌پردازد.
فنی ترویجی
سیروس جعفری؛ معصومه پیشگیر
چکیده
تثبیت از مهمترین فرآیندهایی است که بر قابلیت دسترسی عناصر غذائی پتاسیم و آمونیوم خاک برای گیاه اثر می‌گذارد. نوع و چگالی بار لایه‌ای کانی‌های رسی، پتانسیل اکسیداسیون و احیاء، درجه اشباع بین لایه‌ای کانی‌های رسی 2:1 لایه با پتاسیم و آمونیوم، غلظت یون‌های پتاسیم و آمونیوم در فاز محلول خاک، تناوب خشک و تر شدن، مقدار رطوبت، پ‌ها‌ش ...
بیشتر
تثبیت از مهمترین فرآیندهایی است که بر قابلیت دسترسی عناصر غذائی پتاسیم و آمونیوم خاک برای گیاه اثر می‌گذارد. نوع و چگالی بار لایه‌ای کانی‌های رسی، پتانسیل اکسیداسیون و احیاء، درجه اشباع بین لایه‌ای کانی‌های رسی 2:1 لایه با پتاسیم و آمونیوم، غلظت یون‌های پتاسیم و آمونیوم در فاز محلول خاک، تناوب خشک و تر شدن، مقدار رطوبت، پ‌ها‌ش و مقدار مواد آلی خاک از جمله مهمترین عوامل تأثیر گذار بر فرآیند تثبیت پتاسیم و آمونیوم در رس‌ها و خاکها به شمار می‌روند. این دو کاتیون به دلیل دارا بودن شعاع یونی مشابه دارای رفتار مشابهی برای تثبیت هستند، لذا می‌توان با کاربرد توام کود پتاسیم و آمونیوم بر افزایش قابلیت جذب آنها اثر گذاشت. قرار گرفتن یون‌های آمونیوم در بین لایه‌های کانی‌های رسی موجب می‌گردد تا ظرفیت تثبیت پتاسیم در بین لایه‌ها کاهش یافته و قابلیت جذب آن برای گیاه فزونی یابد و برعکس. این موضوع از نظر اقتصادی و مدیریت مصرف کود اهمیت کاربردی فراوانی دارد به طوری که به هنگام محاسبه مقدار کودهای نیتروژن و پتاسیم مورد نیاز گیاه باید به طور کامل مورد توجه قرار گیرد. با اطلاع از عوامل اثر گذار بر تثبیت یا رهاسازی یون‌های پتاسیم و آمونیوم و هم چنین بررسی عوامل اثر گذار بر رقابت آنها می‌توان برای مدیریت تغذیه‌ای گیاهان برنامه‌ریزی نمود. در این راستا با افزایش کودهای آمونیومی همچون اوره می‌توان بر رهاسازی پتاسیم از کانی‌ها اثر گذاشته و نیاز گیاه به این عنصر غذایی را تأمین نمود. در این مقاله تلاش گردیده است که فرآیند تثبیت پتاسیم و آمونیوم در خاک و نقش عوامل موثر بر آن بررسی و راهکارهایی برای استفاده صحیح از این دو عنصر کودی در مدیریت تغذیه‌ای گیاهان ارائه شود.
فنی ترویجی
امیر حسین حمیدیان؛ مجتبی یحیی آبادی
چکیده
بسیاری از دانشمندان، مدیران، و مردم، همواره علاقه‌مند به پایش سلامت جمعیت‌ها و اکوسیستم‌ها هستند. این رویکرد منجر به افزایش تحقیقات مربوط به کارایی انواع نشانگرها به منظور سنجش عوامل تنش‌زای ناشی از آلاینده‌ها شده است. پایش سلامتی اکوسیستم نیازمند استفاده از مجموعه‌ای از نشانگرها می‌باشد که علاوه بر زیست شناختی بودن، باید ...
بیشتر
بسیاری از دانشمندان، مدیران، و مردم، همواره علاقه‌مند به پایش سلامت جمعیت‌ها و اکوسیستم‌ها هستند. این رویکرد منجر به افزایش تحقیقات مربوط به کارایی انواع نشانگرها به منظور سنجش عوامل تنش‌زای ناشی از آلاینده‌ها شده است. پایش سلامتی اکوسیستم نیازمند استفاده از مجموعه‌ای از نشانگرها می‌باشد که علاوه بر زیست شناختی بودن، باید روش مشخص داشته، جامع نگر بوده و بتواند به طور موثر در طول زمان برای ارزیابی روند و دادن هشدارهای زود هنگام، مورد استفاده قرار گیرد. در یک مدیریت موفق و مستمر اراضی، نشانه‌های زیستی، عناصر سازنده در ارزیابی کیفیت خاک محسوب می‌شوند. کرم‌های خاکی اغلب به عنوان نشانگرهای زیستی کیفیت خاک پیشنهاد می‌شوند زیرا آنها بخش مهمی از اکوسیستم خاک بوده و حضور همیشگی در خاک دارند. کرم‌های خاکی به دلیل نقش فوق‌العاده‌ای که در فرآیندهای زیستی، شیمیایی و فیزیکی خاک ایفا می‌کنند و همچنین به خاطر توزیع گسترده در انواع خاکها، برای بسیاری از آزمون‌های سمیت و ارزیابی‌های محیطی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. تجمع زیستی فلزات توسط کرم های خاکی می‌تواند به عنوان یک شاخص محیط زیستی برای فراهمی فلزات باشد. در این مقاله، مباحث فوق و از جمله انواع نشانگرها و کاربرد آنها در مدیریت اراضی و ارزیابی‌های محیط زیستی و به ویژه استفاده از کرم‌های خاکی به عنوان یک نشانگر زیستی کارآمد در پایش کیفیت خاک، به تفصیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت