کریم شهبازی؛ حسین بشارتی کلایه
چکیده
این مطالعه به منظور تهیه بانک اطلاعاتی دادههای حاصلخیزی خاک و ارزیابی حاصلخیزی اراضی کشاورزی ایران انجام گرفت. بدین منظور 315 هزار داده مربوط به 50 هزار نمونه خاک تجزیه شده در آزمایشگاههای خاک و آب مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی 30 استان کشور در فاصله سالهای 1381 تا 1391 جمع آوری گردید. نتایج این بررسی نشان داد که چنانچه حد بحرانی ...
بیشتر
این مطالعه به منظور تهیه بانک اطلاعاتی دادههای حاصلخیزی خاک و ارزیابی حاصلخیزی اراضی کشاورزی ایران انجام گرفت. بدین منظور 315 هزار داده مربوط به 50 هزار نمونه خاک تجزیه شده در آزمایشگاههای خاک و آب مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی 30 استان کشور در فاصله سالهای 1381 تا 1391 جمع آوری گردید. نتایج این بررسی نشان داد که چنانچه حد بحرانی فسفر و پتاسیم به ترتیب 15 و 180 میلیگرم بر کیلوگرم خاک در نظر گرفته شود،میزان فسفر 8/71 درصد خاکهای کشور کمتر از حد بحرانی فسفر و میزان پتاسیم 0/21 درصد از خاکها کمتر از حد بحرانی پتاسیم می باشد . میزان مواد آلی خاکهای کشور بسیار پائین بوده به طوری که 2/63 درصد خاکهای کشور کمتر از 1% کربن آلی دارند. نتایج این بررسی نشان داد که در بین عناصر کم مصرف کمبود آهن و روی بیشترین خسارت را میتواند به محصولات کشاورزی وارد سازد بطوریکه 56 و 40 درصد از اراضی کشاورزی به ترتیب کمتر از 75/0 میلیگرم بر کیلوگرم روی و 5/4 میلیگرم بر کیلوگرم آهن قابل استفاده دارند. اکثر خاکهای ایران متاثر از کربنات کلسیم بوده و بیش از 87 درصد اراضی کشاورزی بیشتر از 5 درصد کربنات کلسیم معادل دارند. اسیدیته 83% خاکها 5/8-5/7 بوده و 97% خاکها حالت قلیایی(pH>7) دارند.گروه بافتی عمده خاکها Loam(21%) و Clay loam (17%) میباشد.
امیرهوشنگ جلالی
چکیده
کاهش کیفیت اراضی زراعی و آب آبیاری در چند سال گذشته در بسیاری از مناطق کشور مشهود بوده و مسلماً این تنش غیر زنده در آینده نیز از جمله چالش‌های پیش روی زراعت‌های مختلف خواهد بود. شوری آب و خاک و خسارت‌های ناشی از آن در کشاورزی از ابعاد مختلف قابل بررسی است. اختلالات فیزیولوژیک در جذب عناصر غذایی از جمله زیان‌های اصلی تجمع املاح محسوب ...
بیشتر
کاهش کیفیت اراضی زراعی و آب آبیاری در چند سال گذشته در بسیاری از مناطق کشور مشهود بوده و مسلماً این تنش غیر زنده در آینده نیز از جمله چالش‌های پیش روی زراعت‌های مختلف خواهد بود. شوری آب و خاک و خسارت‌های ناشی از آن در کشاورزی از ابعاد مختلف قابل بررسی است. اختلالات فیزیولوژیک در جذب عناصر غذایی از جمله زیان‌های اصلی تجمع املاح محسوب می‌گردد. با توجه به تفاوت نیاز محصولات به عناصر غذایی مختلف، اهمیت مسئله شوری و تأثیر آن بر جذب عناصر غذایی نیز ممکن است به صورت‌های مختلف عنوان گردد. محصول سیب زمینی از جمله گیاهانی است که حتی در شوری‌های متوسط آب و خاک، با افت چشم گیر عملکرد مواجه می‌گردد. کاهش جذب و انتقال پتاسیم از جمله اصلی‌ترین دلایل نقصان عملکرد سیب زمینی در شرایط تنش شوری محسوب شده و روشهای معمول استفاده از کودهای حاوی پتاسیم نیاز این گیاه به عنوان یک محصول پتاسیم دوست را تأمین نمی‌کند. شیوه محلول پاشی کودهای پتاسیم دار میتواند به عنوان یک رویکرد مناسب جهت تضمین تولید محصول سیب زمینی در شرایط تنش‌های متوسط شوری محسوب گردد. در مقاله حاضر با توجه به فیزیولوژی عملکرد سیب زمینی، علاوه بر بیان نقش پتاسیم در شکل گیری عملکرد سیب زمینی، مدیریت استفاده از این عنصر در شرایط تنش شوری مورد توجه قرار می‌گیرد.
ناصر دوات‌گر؛ احمد زارع؛ مریم شکوری‌کتیگری؛ لیلا رضائی؛ مسعود کاووسی؛ هادی شیخ‌الاسلام؛ مجتبی شاه‌نظری؛ احسان کهنه؛ احمد شیرین‌فکر؛ ایرج بنیادی؛ شایگان ادیبی؛ اسماعیل مشیرطالش؛ علی خداشناس؛ حسن شکری واحد؛ فرحناز دریغ‌گفتار؛ سید اکبر رحیمی‌مقدم؛ علی آجیلی لاهیجی
چکیده
مصرف منطقی کودهای شیمیایی در خاک به آگاهی از چگونگی وضعیتحاصلخیزیوعناصرغذایی در خاک وابسته است. یکی از رهیافت‌ها، استفاده از کشاورزی دقیق بر پایه شناخت جامع و صحیح وضعیت حاصلخیزی خاکهای کشاورزی است. بر این اساس تهیه نقشه تغییرات مکانی ویژگیهای خاک مرحله کلیدی در کاربرد کشاورزی دقیق است که براساس آن نهاده‌های کشت به صورت ...
بیشتر
مصرف منطقی کودهای شیمیایی در خاک به آگاهی از چگونگی وضعیتحاصلخیزیوعناصرغذایی در خاک وابسته است. یکی از رهیافت‌ها، استفاده از کشاورزی دقیق بر پایه شناخت جامع و صحیح وضعیت حاصلخیزی خاکهای کشاورزی است. بر این اساس تهیه نقشه تغییرات مکانی ویژگیهای خاک مرحله کلیدی در کاربرد کشاورزی دقیق است که براساس آن نهاده‌های کشت به صورت نظام مند برنامه‌ریزی، مدیریت و مصرف می‌گردد. هدف از انجام این تحقیق بررسی جامع وضعیت حاصلخیزی اراضیاستانگیلان و بازنمایی آن با استفاده ازGIS در قالب نقشه است. هفت ویژگی نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابلاستفاده، pH ، هدایت الکتریکی، کربنآلی و رس در8567 نمونه خاک با استفاده از آمار توصیفی، زمین آمار و GISمورد بررسی قرار گرفتند. پهنهبندی آنها نشان داد که بیشتر خاکهای استان از نظر pH و هدایت الکتریکی، برای رشد گیاه برنج مطلوب بوده، در حالیکه از نظر نیتروژن کل، پتاسیم و فسفر قابل استفاده نیاز به مدیریت جامع دارد. در بسیاری از اراضی شالیزاری واقع درمحدوده دشت مرکزی گیلان (با خاکهای غالب آبرفتی) حوضه آبریز سپیدرود کمبود نیتروژن وجود داشت. در این محدوده ها احتمال پاسخ خاک به کود های نیتروژنه زیاد است. نزدیک به 40 درصد از سطح اراضی مصرف کودهای فسفاته توسط کشاورزان کمتر از حد بحرانی است. اراضی زراعی استان گیلان از نظر پتاسیم قابلاستفاده به دو نیمه غربی و شرقی تقسیم گردید. بیشتر مناطق نیمه غربی دارای پتاسیم قابلاستفاده پایین بوده در حالیکه نیمه شرقی استان که متاثر از رودخانه سفیدرود و آورد رسوب میباشند از وضعیت مناسبتری برخوردار بود. نزدیک به 68 درصد از سطح اراضی استان دارای پتاسیم قابل استفاده کمتر از حدبحرانی 160 میلیگرم بر کیلوگرم برای برنج بودند. این نتایج نشان داد که وضعیت عناصر غذایی در شالیزارهای استان از نظر توزیع جغرافیایی یکسان نمیباشد. بنابراین لازم است جهت جلوگیری از افزایش هزینه تولید و دستیابی به تولید مطلوب از توصیه مصرف کود به طور یکسان، خودداری نمود.
هوشنگ قمرنیا؛ نرگس سلطانی
چکیده
زعفران جزء محصولات سالم و ارگانیک کشور است. این محصول با برنامه‌ریزی مدون و ایجاد زیرساخت‌ها میتواند سهم مهمی در صادرات بخش کشاورزی کشور داشته باشد.زعفران جزء محصولاتی است که به آب کمی نیاز داشته و برای استفاده بهینه از منابع آب وخاک و جایگزینی با گیاهان دارای مصرف بالای آب پیشنهاد می‌شود. هدف اصلی این پژوهش، تعیین نواحی ...
بیشتر
زعفران جزء محصولات سالم و ارگانیک کشور است. این محصول با برنامه‌ریزی مدون و ایجاد زیرساخت‌ها میتواند سهم مهمی در صادرات بخش کشاورزی کشور داشته باشد.زعفران جزء محصولاتی است که به آب کمی نیاز داشته و برای استفاده بهینه از منابع آب وخاک و جایگزینی با گیاهان دارای مصرف بالای آب پیشنهاد می‌شود. هدف اصلی این پژوهش، تعیین نواحی مستعد کشت زعفران در استان کرمانشاه با توجه به برخی پارامترهای اصلی مؤثر در آن است. در این پژوهش از آمار و اطلاعات 20 ساله ایستگاه‌های هواشناسی استان در دوره 1994 تا 2013 برای تعیین پارامترهای اقلیمی شامل میانگین دما، بارش، تعداد روزهای یخبندان استفاده شد. به منظور ارتقاء دقت نقشه‌های پهنهبندی استان از آمار و اطلاعات سه ایستگاه هواشناسی سنندج، قروه و ایلام در شمال و جنوب استان نیز استفاده گردید. نقشه سطوح ارتفاعی استان کرمانشاه (DEM)، شیب، استعداد اراضی تهیه و برای تشکیل یک پایگاه اطلاعات مکانی برای منطقه مورد مطالعه استفاده شد. نقشه‌های موردنیاز وارد محیط نرم‌افزار ArcGIS 10شده سپس اطلاعات توصیفی نقشه به آنها اضافه شد. بر اساس شرایط مورد نیاز برای هر کدام از پارامترها، با توجه به منابع مورد استفاده در این پژوهش و روش تحلیل سلسله مراتبی، AHP وزندهی به لایه‌ها و کلاسه‌بندی نقشه‌ها انجام شد. درنهایت، هم‌پوشانی لایه‌ها در محیط ArcGIS10انجام شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که 80/20 درصد شامل7/5082 کیلومتر مربع از مساحت استان، مناطقی شامل کرمانشاه، ماهیدشت، اسلام‌آباد، نواحی جنوبی شهرستان جوانرود، روانسر، کنگاور، بخش‌هایی از شهرستان صحنه، گیلان‌غرب و سرپل‌ذهاب برای کشت زعفران شرایط مناسبی دارند، همچنین 3/13درصد مساحت استان شامل 2/3258 کیلومتر مربع در استان کرمانشاه شرایط نامناسبی برای کشت زعفران دارند.
الهه احمدیان؛ بابک متشرع زاده
چکیده
بررسی خاکهای اطراف اکثر معادن ذغال سنگ در نقاط مختلف دنیا، آلودگی به فلزات سنگین از قبیل سرب، کادمیوم، روی، مس، منگنز و نیکل را نشان میدهد. پالایش آلودگی خاکها و اراضی اطراف معادن، یک چالش بزرگ برای باز گرداندن بهرهوری و باروری آن و ایجاد مجدد چرخههای اکولوژیکی است که این امر با شناسایی گونه‌های گیاهی مناسب و همچنین اصلاح ...
بیشتر
بررسی خاکهای اطراف اکثر معادن ذغال سنگ در نقاط مختلف دنیا، آلودگی به فلزات سنگین از قبیل سرب، کادمیوم، روی، مس، منگنز و نیکل را نشان میدهد. پالایش آلودگی خاکها و اراضی اطراف معادن، یک چالش بزرگ برای باز گرداندن بهرهوری و باروری آن و ایجاد مجدد چرخههای اکولوژیکی است که این امر با شناسایی گونه‌های گیاهی مناسب و همچنین اصلاح به وسیله برخی مواد اصلاح کننده مناسب، بر روی چنین اراضی تخریب شده، محقق می‌شود. گیاهپالایی یکی از فناوریهای در حال توسعه است که میتواند به طور گسترده برای اصلاح خاک و آلودگیها از محیط، استفاده شود. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تغییرات غلظت پنج فلز سنگین روی، سرب، منگنز، نیکل و مس و همچنین شاخصهای آلودگی شامل شاخص زمین انباشتگی، عامل آلودگی و شاخص بار آلودگی در اراضی اطراف معدن ذغال‌سنگ گلندرود واقع در استان مازندران میباشد. بر اساس نتایج تجزیه نمونهها، بیشترین غلظت عناصر روی، سرب، منگنز، نیکل و مسدر خاک به ترتیب 12/44، 53/6، 54/5، 80/7 و 28/6 میلی گرم بر کیلو گرم و بیشترین غلظت عناصر روی و منگنز در گیاهان به ترتیب 4/169و 6/164[m1] میلی گرم بر کیلوگرم گزارش گردید. نتایج مربوط به محاسبه شاخصهای آلودگی و غلظتهای فلزات سنگین مورد نظر در خاکها و نمونههای گیاهی معدن گلندرود نشان دهنده پائینتر بودن مقادیر عناصر مذکور نسبت به مقادیر ایجاد کننده آلودگی است. بالاترین میزان برای شاخص زمینانباشتگی عناصر روی، سرب، منگنز، نیکل و مسدر خاک به ترتیب 024/0، 074/0، 003/0 ، 975/1و 117/0 میلی گرم بر کیلوگرم، برای شاخص عامل آلودگی به ترتیب 12/0، 13/0، 01/0، 80/7 و 41/0 میلی گرم بر کیلوگرم و بالاترین مقدار مربوط به شاخص بار آلودگی 20/0 میلی گرم بر کیلوگرم بود. با توجه به [m2] روند رو به رشد بهرهبرداری از منابع معدنی استان و شرایط اقلیمی، پایش متناوب منطقه از نظر آلایندهها توصیهمی شود.
هوشنگ خسروی
چکیده
ازتوباکتر باکتریگرم منفی، هوازی، شیمیوارگانوتروف در اشکال میلهای، کروی و بیضوی می باشد. این باکتری متعلق به رده گاما-پروتئوباکتریها و خانواده سودوموناداسه بوده و هفت گونه دارد. ازتوباکتر فاقد توان اسپورزایی است ولی معمولاً تشکیل کیست میدهد. گونه‌های مختلف ازتوباکتر از مناطق بسیار گرم و حاره تا مناطق قطبی و در محدوده ...
بیشتر
ازتوباکتر باکتریگرم منفی، هوازی، شیمیوارگانوتروف در اشکال میلهای، کروی و بیضوی می باشد. این باکتری متعلق به رده گاما-پروتئوباکتریها و خانواده سودوموناداسه بوده و هفت گونه دارد. ازتوباکتر فاقد توان اسپورزایی است ولی معمولاً تشکیل کیست میدهد. گونه‌های مختلف ازتوباکتر از مناطق بسیار گرم و حاره تا مناطق قطبی و در محدوده pH 3 تا 9یافت می‌شوند. با اینحال عمدتاً در خاکهای خنثی تا قلیائی یافت می‌شوند. ازتوباکتر قادر به تثبیت نیتروژن مولکولی به صورت غیر همزیست میباشد. این باکتری میتواند انواع اسیدهای آمینه، ویتامین‌‌‌ها و هورمونهای محرک رشد گیاه و انواع اگزوپلیساکاریدها را سنتز کند. تعداد ازتوباکتر در خاک معمولا کمتر از 104 است. میانگین تعداد ازتوباکتر در برخی خاکهای کشاورزی ایران 103×5/1 سلول در هر گرم خاک گزارش شده است. نقش ازتوباکتر در رشد گیاه به واسطه تولید هورمونهای محرک رشد، توان حلکنندگی فسفاتهای نامحلول، افزایش جذب عناصر، تثبیت نیتروژن، افزایش مقاومت به تنشها و بیوکنترل عوامل بیماریزای گیاهی میباشد. برخی سویههای ازتوباکتر پتانسیل خود را در زیست پالایی اراضی آلوده نشان دادهاند. نتایج معنیداری در مورد اثر تلقیح ازتوباکتر بر رشد محصولات مختلف از جمله غلات، سبزیجات و درختان مثمر بدست آمده است. نیاز ازتوباکتر به مواد کربنی ساده و کمبود مواد آلی در بسیاری از خاکهای کشاورزی، عدم قطعیت در تکرارپذیری و اثربخشی مایه تلقیح ازتوباکتر و عدم توان رقابت با کودهای شیمیایی در افزایش عملکرد محصول از مهمترین دلایل رونق کمتر استفاده تجاری از مایه تلقیح ازتوباکتر است. با اینحال توان ماندگاری طولانی مدت ازتوباکتر در خاک و بستههای مایه تلقیح و قابلیت کاربرد آن برای محصولات مختلف از مهمترین مزیتهای نسبی ازتوباکتر است. تجمیع صفات مختلف محرک رشد در یک سویه و پژوهش در مورد ایجاد توان برقراری رابطه همزیستی ازتوباکتر با گیاهان مهم کشاورزی از جمله غلات از طریق بررسیهای مولکولی از مهمترین پیشنهادات برای ادامه پژوهشها در این مورد میباشد.
قربان وهاب زاده کبریا
چکیده
امروزه صنعت گردشگری به‌عنوان اقتصاد پنهان برای تمام کشورها از ضروریات جدی برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی مطرح است. این اقتصاد به علت عدم نیاز به سرمایهگذاری زیاد و ایجاد اشتغال بالا نسبت به صنایع دیگر موردتوجه کشورها به‌ویژه کشورهای درحال‌توسعه است. زمین‌گردشگری ( ژئوتوریسم ) یا همان جاذبه پدیده‌های زمین‌شناسی و ژئومورفولوژیکی ...
بیشتر
امروزه صنعت گردشگری به‌عنوان اقتصاد پنهان برای تمام کشورها از ضروریات جدی برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی مطرح است. این اقتصاد به علت عدم نیاز به سرمایهگذاری زیاد و ایجاد اشتغال بالا نسبت به صنایع دیگر موردتوجه کشورها به‌ویژه کشورهای درحال‌توسعه است. زمین‌گردشگری ( ژئوتوریسم ) یا همان جاذبه پدیده‌های زمین‌شناسی و ژئومورفولوژیکی در حوزه‌های آبخیز دارای قابلیت گردشگری است. توسعه گردشگری طبیعت‌محور دارای کارکردهای متعددی برای جوامع محلی و آبخیز نشینان بوده که ازجمله راهکارهای مناسب برای مقابله با معضل معیشت و بیکاری است. در غالب موارد این ظرفیت اقتصادی و اجتماعی برای آمایش سرزمین در حوزه آبخیز مورد توجه جدی قرار نگرفته و به عبارت دیگر این ثروت ملی و میراث طبیعی در حوزه‌های آبخیز ایران به‌عنوان عامل توسعه پایدار لحاظ نگردیده است. شناسایی پتانسیل ژئوتوریسم در قالب ژئوپارک برای حوزه های آبخیزی که از تنوع زمین‌شناسی برخوردارند، میتواند در آمایش سرزمین این مناطق نقش اساسی ایفا نماید. در صورت وجود ژئوپارک، میراث تاریخی و فرهنگی حوزه‌های آبخیز باعث افزایش پتانسیل ژئوتوتوریسم در ژئوپارکها می‌شود. در این مناطق با جلب مشارکت جوامع محلی و آبخیزنشینان و تولیدات بومی از قبیل صنایع‌دستی و محصولات مرتعی و جنگلی، گسترش عدالت اقتصادی یا اجتماعی در حوزه‌های آبخیز تحقق می‌یابد. دراین صورت کمک مؤثری به آمایش سرزمین و مدیریت جامع در حوزه آبخیز می‌شود. ژئوتوریسم رهیافت جدیدی در مدیریت حوزه آبخیز از نظر اقتصادی واجتماعی بوده که علی رغم تاکید یونسکو، تاکنون مورد توجه آبخیز داران قرار نگرفته است. در مقاله حاضر نقش ژئوتوریسم وژئوپارک درآمایش سرزمین حوزهآبخیز، توسعه گردشگری، و نیز مسایل اقتصادی و اجتماعی حاصل از آن بر زندگی و معیشت آبخیزنشینان بررسی و تحلیل می گردد.
دوره 11، شماره 2 ، دی 1402
دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1403
کامران میرزاشاهی
چکیده
بهبود کیفیت خاک برای توسعه پایدار کشاورزی و تامین امنیت غذایی جمعیت رو به رشد موضوعی انکار ناپذیر است. کربن آلی خاک عاملی تعیین کننده بر ویژگیهای شیمیایی، فیزیکی و زیستی خاک و نیز کمیت و کیفیت عملکرد است. بررسی دادهها نشان میدهد که کربن آلی خاک های شمال خوزستان به واسطه اعمال مدیریتهای نامناسب سیر نزولی داشته، به طوری ...
بیشتر
بهبود کیفیت خاک برای توسعه پایدار کشاورزی و تامین امنیت غذایی جمعیت رو به رشد موضوعی انکار ناپذیر است. کربن آلی خاک عاملی تعیین کننده بر ویژگیهای شیمیایی، فیزیکی و زیستی خاک و نیز کمیت و کیفیت عملکرد است. بررسی دادهها نشان میدهد که کربن آلی خاک های شمال خوزستان به واسطه اعمال مدیریتهای نامناسب سیر نزولی داشته، به طوری که مقدار کربن آلی خاک در اغلب اراضی کمتر از یک درصد میباشد. این در حالی است که حدود 60 درصد خاکهای کشور دارای کربن آلی زیر یک درصد هستند. آگاهی کشاورزان به نقش کربن آلی خاک در اراضی، آنها را قادر میسازد که بتوانند تصمیمهای درستی برای پذیرش عملیات مدیریتی مناسب برای بالا بردن حاصلخیزی خاک، که مستلزم بکارگیری مدیریت خاک و محصول نظیر مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاهی در رویکردی جامع نگر و مداوم است، بگیرند. خاطر نشان می‌شود میزان کربن آلی را می توان با اعمال ضریبی (724/1 ) به تعداد ماده آلی خاک تبدیل نمود.
رضا سکوتی اسکوئی؛ محمود عرب خدری
چکیده
فرسایش قابل تحمل خاک برای برنامه‌ریزی‌های حفاظت خاک دارای اهمیت زیادی است. با توجه به اینکه مقادیر مشخصی برای تلفات قابل تحمل خاک در ایران وجود ندارد، لازم است میزان آن برای کشور تعیین گردد. لذا این تحقیق با هدف تعیین مقادیر قابل تحمل تلفات خاک در کشور انجام گرفت. در این تحقیق ابتدا با بررسی پژوهش‌های انجام شده، تعاریف فرسایش قابل ...
بیشتر
فرسایش قابل تحمل خاک برای برنامه‌ریزی‌های حفاظت خاک دارای اهمیت زیادی است. با توجه به اینکه مقادیر مشخصی برای تلفات قابل تحمل خاک در ایران وجود ندارد، لازم است میزان آن برای کشور تعیین گردد. لذا این تحقیق با هدف تعیین مقادیر قابل تحمل تلفات خاک در کشور انجام گرفت. در این تحقیق ابتدا با بررسی پژوهش‌های انجام شده، تعاریف فرسایش قابل تحمل از دیدگاه‌های مختلف، عوامل موثر بر آن، روشهای برآورد و مزایا و معایب هر یک از این روش‌ها مورد مطالعه قرار گرفت تا با مقایسه آنها با شرایط کشور و اطلاعات موجود، روش مناسب برای برآورد فرسایش قابل تحمل در ایران در وضع فعلی تهیه و تدوین گردد. آمار کرت‌های فرسایش به تعداد 292 کرت جمعآوری و تحلیل شد. سپس با توجه به اطلاعات موجود، عواملی مشتمل بر ضخامت خاک، لایه محدود کننده، نوع کاربری اراضی و اقلیم به عنوان معیارهای تعیین میزان فرسایش قابل تحمل خاک در کشور مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین جدولی تهیه شد که در آن مقادیر قابل تحمل فرسایش خاک بر اساس این عوامل در پنج کلاس طبقه‌‌بندی گردید. طبق جدول پیشنهادی، مقادیر کمینه فرسایش قابل تحمل خاک از 25/0 تا بیشینه 25/1 تن در هکتار در سال برای مراتع در مناطق خشک و نیمه‌خشک میتواند متغیر باشد. در اراضی جنگلی مناطق زاگرس و سایر جنگل‌های واقع در مناطق نیمه خشک تا نیمه مرطوب و دیمزارهای سراسر کشور می‌توان ارقام جدول را تا پنج برابر افزایش داد. در مناطق جنگلی حاشیه دریای خزر نیز می‌توان مقادیر مندرج در جدول پیشنهادی را تا 10 برابر در نظر گرفت. در مورد اراضی که تحت کشاورزی آبی قرار دارند استفاده از جداول سازمان حفاظت خاک آمریکا پیشنهاد می‌شود.
منوجهر امیری
چکیده
خاک حاصلخیز همانند آب به عنوان اساسی‌ترین عنصر حیات بشری، موهبتی است الهی که به رسم امانت به دست انسان سپرده شده است، ولی متاسفانه، در اثر بی‌توجهی دچار آسیب جدی گردیده است. در این بررسی سعی شده تا وضعیت خاک اراضی زراعی پیرامون شهر همدان و عوامل موثر در نابودی آن، در طی60 سال اخیر بررسی شود. به این منظور، ابتدا با استفاده از عکس‌های ...
بیشتر
خاک حاصلخیز همانند آب به عنوان اساسی‌ترین عنصر حیات بشری، موهبتی است الهی که به رسم امانت به دست انسان سپرده شده است، ولی متاسفانه، در اثر بی‌توجهی دچار آسیب جدی گردیده است. در این بررسی سعی شده تا وضعیت خاک اراضی زراعی پیرامون شهر همدان و عوامل موثر در نابودی آن، در طی60 سال اخیر بررسی شود. به این منظور، ابتدا با استفاده از عکس‌های هوایی 1334 و تصاویر ما‌هواره‌ای جدید، وسعت خاک حاصلخیزی که طی شش دهه اخیر نابود شده است برآورد گردید و سپس قوانین، الحاقیه‌ها، آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها وابسته به تغییر کاربری اراضی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در طی شصت سال اخیر بیش از 4000 هکتار از بهترین اراضی زراعی از بین رفته است که عواملی چون قوانین متعدد و مبهم و نامناسب بودن روند تصویب طرحها و نقشه‌های جامع شهری در بروز این پدیده موثر بوده است. لذا پیشنهاد می‌شود که در کوتاه مدت، نماینده جهادکشاورزی در کمیسون ماده 5 و سایر کمیسیون‌ها، حق وتو داشته باشد و برای دراز مدت، تمامی کمیسیون‌ها و رویههای فعلی که طرحهای تغییر کاربری را تهیه و تصویب میکند، منحل شود و یک کمیسیون تخصصی از کارشناسان برجستهی علوم کشاورزی و شهرسازی توسط دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، انتخاب شود. این کمیسیون ضمن بررسی کلیه قوانین موجود، بایستی یک قانون جامع و عاری از اشکالات را تهیه نماید و همچنین نظارت بر حفظ کاربری اراضی زراعی و صدور مجوز برای هرگونه تغییر کاربری ضروری را عهده‌دار گردد.
علی زین الدینی؛ سید علیرضا سید جلالی؛ میرناصر نویدی؛ فاطمه ابراهیمی میمند؛ اصغر فرج نیا؛ غلامرضا زارعیان
چکیده
در راستای توسعه کشاورزی پایدار و حفظ منابع خاک، شناخت خصوصیات، تعیین پتانسیل تولید اراضی و استفاده از اراضی با توجه به خصوصیات آنها برای محصولات مهم زراعی از جمله گندم ضروری میباشد. لذا، این مطالعه با هدف ارزیابی نوع و شدت خصوصیات محدود کننده اراضی و بررسی رابطه بین عملکرد واقعی با پتانسیل تولید گندم در چهار منطقه انتخابی کشور ...
بیشتر
در راستای توسعه کشاورزی پایدار و حفظ منابع خاک، شناخت خصوصیات، تعیین پتانسیل تولید اراضی و استفاده از اراضی با توجه به خصوصیات آنها برای محصولات مهم زراعی از جمله گندم ضروری میباشد. لذا، این مطالعه با هدف ارزیابی نوع و شدت خصوصیات محدود کننده اراضی و بررسی رابطه بین عملکرد واقعی با پتانسیل تولید گندم در چهار منطقه انتخابی کشور با وسعتی در حدود 60 هزار هکتار و تجزیه و تحلیل نتایج مطالعات تناسب اراضی و تخمین پتانسیل تولید انجام شد. نتایج نشان داد میانگین تاثیر خصوصیات ذاتی خاک برکاهش تولید گندم در مناطق انتخابی حدود 2388 کیلوگرم در هکتار (74/28%) است. تفاوت بین میانگین پتانسیل تولید اراضی با متوسط عملکرد مزارع نیز حدود 2192 کیلوگرم در هکتار (37/26%) است که نسبتا زیاد بوده و نشان دهنده عدم مدیریت صحیح و محقق نشدن عملکرد بهینه تولیدی نسبت به میزان پتانسیل تولید اراضی میباشد. نکته قابل توجه در مناطق انتخابی این است که درصد محصول تولیدی بهره برداران پیشرو در برخی واحدهای خاک خیلی مناسب (S1) برای گندم آبی نسبت به پتانسیل تولید اراضی دارای اختلاف نسبتا کم ولی برای واحدهای خاک با تناسب متوسط و کم، نسبتا زیاد میباشد. بنابراین ترویج روشهای مدیریت مناسب (کشاورزان پیشرو) در هر منطقه برای افزایش تولید و ارتقاء بهرهوری مناسب خاک ضروری است. در صورت اعمال مدیریت بهینه ، افزایش عملکرد در مزارع گندم آبی تا حدود 85% پتانسیل تولید اراضیقابل تولید میباشد.
محمدرضا محبوبی؛ زهرا تیموری کوهسار
چکیده
هدف اصلی این مطالعه شناسایی عوامل موثر بر عدم پذیرش تبدیل اراضی کشاورزی شیبدار به باغ های مثمر در شهرستان گالیکش استان گلستان بود. تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی و جامعه آماری 250 نفر از کشاورزانی بودند که دارای اراضی کشاورزی شیبدار بوده و تغییر کشت محصولات زراعی به محصولات باغی مثمر در اراضی خود را نپذیرفته بودند. به شیوه نمونه گیری ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه شناسایی عوامل موثر بر عدم پذیرش تبدیل اراضی کشاورزی شیبدار به باغ های مثمر در شهرستان گالیکش استان گلستان بود. تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی و جامعه آماری 250 نفر از کشاورزانی بودند که دارای اراضی کشاورزی شیبدار بوده و تغییر کشت محصولات زراعی به محصولات باغی مثمر در اراضی خود را نپذیرفته بودند. به شیوه نمونه گیری تصادفی چند مرحلهای و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 150 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. اطلاعات در سال 1400 با استفاده از پرسشنامه جمعآوری شد. روایی محتوایی و ظاهری پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان ترویج، حفاظت خاک و باغبانی سازمان جهاد کشاورزری گلستان تأیید شد. تعیین اعتبار پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ انجام شد و مقدار ضریب 0/85 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS19 انجام شد. با توجه به نتایج، عوامل مرتبط با عدم پذیرش تبدیل اراضی کشاورزی شیبدار به باغهای مثمر به ترتیب اهمیت در یازده عامل فقدان عوامل تولید، خرده فرهنگ دهقانی، پیچیدگی عملیات، فقدان حمایت دولتی، هزینه سرمایهگذاری، فقدان اعتماد به کارشناس، عدم آگاهی و پیروی از رفتار نپذیرندگان، عدم قابلیت رویت نتایج عملیات، پراکندگی اراضی کشاورزی، عدم صرفه اقتصادی و فقدان اعتماد به دولت قرار میگیرند و در حدود 75/189 درصد از واریانس کل عوامل مرتبط با عدم پذیرش را تبیین میکنند. تامین وام کم بهره، نهالهای با کیفیت و زودبازده، آب، ادوات و تجهیزات و شناسایی رهبران و معتمدان محلی دارای نفوذ و اخذ نظرات آنان در مراحل مختلف اجرای عملیات حفاظتی، از جمله پیشنهادهای این مطالعه بوده است.
رستم خورشیدیان؛ آیت اله کرمی؛ مهدی نوری پور
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تغییر الگوی کشت اراضی شیب دار کم بازده به باغ های دیم در بخش کبگیان شهرستان بویراحمد صورت پذیرفت. با استفاده از نظر کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد، به بررسی علی- مقایسهای تعداد 156 نفر (72 بهره بردار پذیرنده و 84 بهره بردار نپذیرنده ...
بیشتر
این پژوهش با هدف شناسایی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تغییر الگوی کشت اراضی شیب دار کم بازده به باغ های دیم در بخش کبگیان شهرستان بویراحمد صورت پذیرفت. با استفاده از نظر کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد، به بررسی علی- مقایسهای تعداد 156 نفر (72 بهره بردار پذیرنده و 84 بهره بردار نپذیرنده طرح) به‌عنوان نمونه در دو مقطع زمانی قبل و بعد از پروژه همت گماشته شد. جمع آوری داده ها، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بود. نتایج نشان داد که هزینه، تولیدات، اشتغال، توان مالی و دارایی، بازار فروش، حمایتی، رقابت، سرمایه گذاری، درآمد و تسهیلات تبیین کننده 70/77 درصد از کل واریانس پیامدهای اقتصادی طرح بودند. عوامل مهاجرت، مطلوبیت کار، استفاده از دانش و تجربه، مشارکت، احساس تعلق به روستا، رضایت از نهادها، آگاهی، حمایت و تضاد و درگیری مجموعاً 75/5 درصد از واریانس پیامدهای اجتماعی طرح را تبیین نمودند. کیفیت محیط، الگوی روستا، تغییر در گونهها، میزان مصرف تبیین کننده 68/83 درصد از واریانس کل پیامدهای زیست‌محیطی طرح بودند. نتایج حاکی از وضعیت مساعدتر گروه پذیرنده در ابعاد اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی نسبت به گروه نپذیرنده طرح بود. به‌علاوه، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی افراد پذیرنده طرح در زمان فعلی، مساعدتر از زمان قبل از تغییر الگوی کشت ارزیابی شد. در مجموع یافته ها نشان داد، تغییر الگوی کشت موجب بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ساکنان شده است. همچنین نتایج نشان داد، احتمال پذیرش طرح در افراد دارای میزان درآمد بیشتر، بالاتر است.