فنی ترویجی
یعقوب حسینی؛ مجید عسکری سیاهویی؛ جهانشاه صالح
چکیده
اهمیت و جایگاه اقتصادی مرکبات در دنیا و همچنین عوامل تأثیر گذار بر تولید آن باعث شده مرکبات از اهمیت خاصی برخوردار گردد. عارضه زوال مرکبات از عاملهای مهم خسارتزا در مرکبات بوده که منجر به غیر اقتصادی شدن و یا از بین رفتن باغهای مرکبات زیادی در جنوب کشور شده است. . هنوز علت اصلی این عارضه بهخوبی شناخته شده نیست ولی به نظر میرسد ...
بیشتر
اهمیت و جایگاه اقتصادی مرکبات در دنیا و همچنین عوامل تأثیر گذار بر تولید آن باعث شده مرکبات از اهمیت خاصی برخوردار گردد. عارضه زوال مرکبات از عاملهای مهم خسارتزا در مرکبات بوده که منجر به غیر اقتصادی شدن و یا از بین رفتن باغهای مرکبات زیادی در جنوب کشور شده است. . هنوز علت اصلی این عارضه بهخوبی شناخته شده نیست ولی به نظر میرسد مجموعه ای از تنشهای محیطی و تنشهای زنده که بسته به منطقه مورد ابتلا میتواند متفاوت باشد، به عنوان علل این عارضه قابل ذکر است. فارغ از علل اصلی این عارضه، آنچه مسلم است این که در همه درختان دچار این عارضه بخش عمدهای از ریشهها، بویژه ریشههای مویین (تارهای کشنده) که مسئول جذب آب و مواد غذایی از خاک هستند، از بین میروند. با مراجعه به سوابق علمی، بررسیهای میدانی، آزمایشهای مشاهدهای و تجربیات کارشناسی نویسندگان، راهکارهایی برای پیشگیری و یا تعدیل عارضه زوال مرکبات پیشنهاد شده است. از مهمترین این راهکارها میتوان به اعمال مدیریت صحیح آبیاری، تغذیه مناسب درختان، کاهش تنشهای محیطی، رعایت بهداشت باغ و انجام عملیات بهباغی اشاره کرد. اگرچه ممکن است انجام برخی از راهکارهای ذکر شده مانند کنترل و تعدیل شرایط محیطی به راحتی امکانپذیر نباشد، اما بیشتر راهکارهای پیشنهادی مانند مدیریت صحیح آبیاری، مدیریت مناسب تغذیه درختان، رعایت بهداشت باغ و انجام عملیات بهباغی میتواند بهسهولت توسط باغداران اجرایی شوند.
فنی ترویجی
کامران میرزاشاهی؛ سید علی غفاری نژاد
چکیده
بحران جهانی ناشی از کمبود مواد غذایی و افزایش قیمت آن در سالهای اخیر به ویژه در سال 2008، در برخی از کشورها، ضرورت اتخاذ راهکارهایی به منظور تامین امنیت غذایی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه را باعث شده است. اینها همه در شرایطی است که همزمان با رشد جمعیت و کاهش اراضی قابل کشت، تقاضا برای غذا و آب افزایش می یابد. پیشبینی میشود ...
بیشتر
بحران جهانی ناشی از کمبود مواد غذایی و افزایش قیمت آن در سالهای اخیر به ویژه در سال 2008، در برخی از کشورها، ضرورت اتخاذ راهکارهایی به منظور تامین امنیت غذایی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه را باعث شده است. اینها همه در شرایطی است که همزمان با رشد جمعیت و کاهش اراضی قابل کشت، تقاضا برای غذا و آب افزایش می یابد. پیشبینی میشود تا سال 2050، جمعیت دنیا به 2/9 میلیارد نفر و ایران نیز در سال مذکور جزو 20 کشور اول پر جمعیت جهان باشد. همچنین، مطابق گزارش فائو به منظور تامین مواد غذایی مردم جهان در سال2050، نیاز است تا تولید محصولات طی این مدت حدود 70 درصد افزایش یابد؛ و نیز بنا به بررسیها بیش از 60 درصد مردم آسیا (به ویژه در جنوب و جنوب غرب) و یک چهارم جمعیت افریقا از سوء تغذیه رنج میبرند. این مقاله با استفاده از بررسی منابع به مطالعه مدیریت پایدار اراضی و برخی مولفههای آن از جمله به کارگیری کشاورزی حفاظتی، استفاده از تناوب زراعی صحیح و مدیریت ماده آلی خاک، به عنوان یک پایه اساسی از تولید کشاورزی و امنیت غذایی پرداخته است.
فنی ترویجی
نصرت اله نجفی
چکیده
فسفر یکی از عناصر غذایی پرمصرف مورد نیاز گیاهان است و کمبود آن در بسیاری از خاکهای کشاورزی جهان وجود دارد. برای درمان کمبود فسفر از کودهای فسفر استفاده میشود که کارایی مصرف آنها کم بوده و پدیده غنی‌شدن آب‌ها و آلودگی محیط‌زیست را نیز به‌طور گسترده ایجاد کرده است. ازطرف‌دیگر، کودهای فسفر از ذخایر محدود و تجدیدناپذیر سنگ فسفات ...
بیشتر
فسفر یکی از عناصر غذایی پرمصرف مورد نیاز گیاهان است و کمبود آن در بسیاری از خاکهای کشاورزی جهان وجود دارد. برای درمان کمبود فسفر از کودهای فسفر استفاده میشود که کارایی مصرف آنها کم بوده و پدیده غنی‌شدن آب‌ها و آلودگی محیط‌زیست را نیز به‌طور گسترده ایجاد کرده است. ازطرف‌دیگر، کودهای فسفر از ذخایر محدود و تجدیدناپذیر سنگ فسفات تولید می‌شوند که با گذشت زمان مقدار آن کم شده و قیمت آن گران‌تر میشود. این در حالی است که نیاز به مصرف کودهای فسفر برای تأمین غذای مورد نیاز جمعیت در حال رشد جهان زیاد میشود. بنابراین، مدیریت کودهای فسفر یک عامل کلیدی در تولید محصولات کشاورزی است. برای بهبود کارایی مصرف فسفر و رشد گیاهان و کاهش مخاطرات محیط‌زیست، استفاده از کودهای کندرها و با رهایش کنترل‌شده فسفر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. کود کندرها یا با رهایش کنترل‌شده به کودی گفته میشود که سرعت حل‌شدن آن در آب کمتر از کودهای محلول در آب رایج بوده و مدت طولانی‌تری عناصر غذایی را به ریشه گیاهان عرضه میکند. برخلاف کود کندرها، کود با رهایش کنترل‌شده طوری ساخته میشود که سرعت، مدت و الگوی رهایش عنصر غذایی خوب کنترل شده باشد. برای تهیه کودهای کندرها یا با رهایش کنترل‌شده از چندین روش استفاده میشود: (1) استفاده از مواد پوشش‌دهنده: این مواد به چند گروه تقسیم می‌شوند: 1- پلیمرها (شامل پلیمرهای زیست‌تخریب‌پذیر مانند کیتوسان، پلیمرهای ابرجاذب آب، کوپلیمرهای پلی‌وینیلیدن کلراید، پلی‌اولفین‌ها، پلی‌اورتان‌ها، رزین‌های اوره-فرمالدئید، پلی‌استرها و رزین‌های آلکید)، 2- گوگرد، 3- گوگرد-پلیمر، 4- اسیدهای آلی، 5- روغن پارافین، 6- رس‌ها، 7- خاکستر بادی؛ (2) تهیه کودهای کندرها از موادی با حل‌پذیری کم یا سرعت معدنی‌شدن کم، (3) تبدیل سنگ فسفات به کود کندرها با روشهای مختلف مانند اسیدی‌کردن جزئی و استفاده از ریزجانداران حل‌کننده فسفات، (4) تولید کودهای کندرهای فسفر با استفاده از فناوری نانو، (5) تولید کودهای کندرهای فسفر از هیدروکسیدهای دوگانه لایه‌ای، بیوچار و هیدروچار بارگذاری شده با فسفات، (6) تهیه کود کندرهای فسفر از خاکستر بادی. در این مقاله روشهای تهیه کودهای کندرهای فسفر و اثرهای آنها بر کارایی مصرف فسفر و رشد گیاهان مختلف شرح داده میشود. به‌طور کلی، با مصرف کودهای کندرها یا با رهایش کنترل‌شده فسفر در خاکهای کشاورزی، کارایی مصرف فسفر و رشد گیاهان بهبود می‌یابد.
فنی ترویجی
حسین اسماعیل نسب
چکیده
حراست و حفاظت از ذخایر زیست‌محیطی و تولید غذای سالم و ارگانیک برای تحقق امنیت غذایی ، از موضوعات مهمی است که در برنامه‌های توسعه ایران همواره مورد توجه قرار گرفته است. وجود دستگاه‌های دولتی و متولی متعدد، چالش‌های حقوقی برای تکمیل و تحقق اهداف توسعه و رشد اقتصادی را طی سالیان اخیر موجب شده است، تا قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی ...
بیشتر
حراست و حفاظت از ذخایر زیست‌محیطی و تولید غذای سالم و ارگانیک برای تحقق امنیت غذایی ، از موضوعات مهمی است که در برنامه‌های توسعه ایران همواره مورد توجه قرار گرفته است. وجود دستگاه‌های دولتی و متولی متعدد، چالش‌های حقوقی برای تکمیل و تحقق اهداف توسعه و رشد اقتصادی را طی سالیان اخیر موجب شده است، تا قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی در اجرا با چالش‌های حقوقی و بعضاً تعارضاتی با سایر قوانین روبرو باشد. این قانون علیرغم اصلاح در سال 1385، باز هم نیازمند اصلاح و تغییر اساسی در مسائلی همچون؛ نوع مجازات مجرمین؛ چگونگی اعاده وضعیت زمین‌های قلع و قمع شده و انتخاب حافظ امین در زمان اجرای آرای قطعیت یافته می باشد. لذا در این نوشتار، به بررسی چالش‌های حقوقی و موازیکاری‌های دستگاه‌های گوناگون دولتی در این زمینه به شیوه توصیفی-تحلیلی پرداختهایم و باور بر این است که، برای حل چالش های حقوقی و تعارض‌های بی‌پایان و موازی کاری‌های صلاحیتی میان دستگاه‌های عمومی، اتخاذ رویکردی جدید با ادغام قوانین بسیار پراکنده و گوناگون در یک قانون جامع ومنسجم و اعطای اختیارات یکپارچه به یک نهاد یا سازمان مستقل برای تصمیم‌گیری و پیگیری جرائم تغییر کاربری در خارج از حوزه شهرها و روستاها ضروری است تا شاهد کاهش تغییر کاربری‌های غیرمجاز و پیگیری قضایی متناسب با مجرمان در کشور باشیم.
فنی ترویجی
مراد میرزایی؛ رایحه میرخانی؛ منوچهر گرجی اناری؛ مهدی شرفا
چکیده
انتشار گازهای گلخانهای دی اکسید کربن (CO2)، نیتروز اکساید (N2O) و متان (CH4) به آتمسفر و اثرات آنها بر تغییر اقلیم یکی از بزرگترین نگرانیهای امروزی است. فعالیتهای کشاورزی به دلیل تأثیر قابل توجه بر پویایی کربن و نیتروژن، دارای اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر انتشار گازهای گلخانهای از خاک میباشد. نیتروز اکساید گاز گلخانهای ...
بیشتر
انتشار گازهای گلخانهای دی اکسید کربن (CO2)، نیتروز اکساید (N2O) و متان (CH4) به آتمسفر و اثرات آنها بر تغییر اقلیم یکی از بزرگترین نگرانیهای امروزی است. فعالیتهای کشاورزی به دلیل تأثیر قابل توجه بر پویایی کربن و نیتروژن، دارای اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر انتشار گازهای گلخانهای از خاک میباشد. نیتروز اکساید گاز گلخانهای قوی بوده و پتانسیل گرمایش جهانی آن 298 برابر بیشتر از دی اکسید کربن است. بیشترین میزان انتشار نیتروز اکساید مربوط به فعالیتهای کشاورزی بوده و به طور عمده از طریق فرآیندهای نیتراتسازی و نیتراتزدایی در خاکها اتفاق میافتد. عوامل مختلف زیست محیطی و مدیریتی تأثیر قابل توجه بر تشکیل و انتشار این گاز گلخانهای دارند. این مقاله مروری، قابلیت روشهای مختلف مدیریت زراعی را برای کاهش انتشار نیتروزاکساید از خاکهای کشاورزی ارزیابی میکند. مدیریت صحیح بقایای گیاهی، بکارگیری روشهای نوین خاکورزی حفاظتی و آبیاری و همینطور گنجاندن محصولات لگوم در تناوب از جمله راهکارهای موثر در کاهش انتشار نیتروز اکساید هستند. همچنین بهبود کارایی مصرف نیتروژن با استفاده از بازدارندههای نیتراتسازی، اورهآز و کودهای آهسته رهش منجر به کاهش تشکیل و انتشار این گاز میگردد. تشخیص منشأ انتشار نیتروز اکساید با استفاده از فناوریهای نوین نیز اهمیت قابل ملاحظهای در انتخاب و اجرای عملیات زراعی مطلوب و در نتیجه جلوگیری از انتشار بیشتر این گاز گلخانهای دارد. بنابراین با توجه به پتانسیل قابل توجه مدیریت صحیح زراعی در کاهش انتشار این گاز، بکارگیری و عملیاتی نمودن هر یک از راهکارهای مدیریتی ارائه شده در این مقاله میتواند سهم قابل توجهی در کاهش انتشار گاز گلخانهای نیتروزاکساید از خاک و در نتیجه جلوگیری از پدیده تغییر اقلیم و گرمایش جهانی و همچنین افزایش تولید پایدار محصولات کشاورزی به دنبال داشته باشد.
فنی ترویجی
عزیز مجیدی
چکیده
روش مصرف کود پتاسیم، تأثیر زیادی بر کارایی آن در اراضی با ظرفیت بالای تثبیت پتاسیم دارد. برای بررسی تأثیر مصرف سرک پتاسیم در زراعت گندم آبی، آزمایشی در دو شرایط مزرعهای و آزمایشگاهی اجرا شد. آزمایش مزرعهای، در مزارع گندم استان آذربایجان غربی با مقدار پتاسیم قابل‌جذب کمتر از سطح بحرانی (250 mg.kg-1)، به مدت سه سال (92-1389) و در قالب بلوکهای ...
بیشتر
روش مصرف کود پتاسیم، تأثیر زیادی بر کارایی آن در اراضی با ظرفیت بالای تثبیت پتاسیم دارد. برای بررسی تأثیر مصرف سرک پتاسیم در زراعت گندم آبی، آزمایشی در دو شرایط مزرعهای و آزمایشگاهی اجرا شد. آزمایش مزرعهای، در مزارع گندم استان آذربایجان غربی با مقدار پتاسیم قابل‌جذب کمتر از سطح بحرانی (250 mg.kg-1)، به مدت سه سال (92-1389) و در قالب بلوکهای کامل تصادفی شامل سه تیمار (شاهد، مصرف سرک 100 و 200 کیلوگرم پتاسیم کلرید در هکتار) و در چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که مصرف سرک پتاسیم کلرید بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم تأثیر معناداری نداشت. تیمارهای پتاسیم بر غلظت و جذب پتاسیم دردانه و کلش تأثیر معناداری نداشتند. در تیمارهای مذکور، درصد بازیابی ظاهری پتاسیم کمتر از 7% برآورد شد. مصرف سرک پتاسیم، قابلیت جذب پتاسیم خاک را پس از برداشت محصول، به‌طور کاملاً معناداری افزایش داد. بررسیهای آزمایشگاهی نشان داد که بیش از 90% پتاسیم مصرفی در شش سانتی‌متری بخش فوقانی خاک تجمع یافته و به قسمتهای زیرین منتقل نشد. میزان تثبیت پتاسیم در محدوده 5/54-5/45 درصد بود و به‌طور متوسط در حدود نیمی از پتاسیم مصرفی در خاک تثبیت گردید. به‌طورکلی، نتایج این تحقیق نشان داد که فرآیندهای جذب و تثبیت پتاسیم در لایه سطحی خاک، مانع نفوذ آن از لایه سطحی به منطقه توسعه ریشه شده و علیرغم حاکمیت کمبود پتاسیم در خاک مزرعه، مصرف سرک آن در خاکهای متوسط بافت با ظرفیت تثبیت بالا، فاقد کارایی لازم برای تأمین نیاز گندم به پتاسیم بود.
فنی ترویجی
محمود عرب خدری؛ حمزه نور؛ علی اکبر عباسی
چکیده
اندازهگیری و ارزیابی دادههای فرسایش خاک و تولید رسوب در مقیاس‌های زمانی و مکانی مختلف، به‌منظور پیشرفت دانش فرسایش خاک، ارزیابی مدل‌ها و طراحی آزمایشهای فرسایش خاک حیاتی است. تغییرات زمانی بسیار زیاد فرسایش و رسوبدهی بهویژه در آبخیزهای کوچک، لحاظ تمهیدات فنی ویژه در اندازهگیری آنها را ضروری میسازد به‌طوریکه ...
بیشتر
اندازهگیری و ارزیابی دادههای فرسایش خاک و تولید رسوب در مقیاس‌های زمانی و مکانی مختلف، به‌منظور پیشرفت دانش فرسایش خاک، ارزیابی مدل‌ها و طراحی آزمایشهای فرسایش خاک حیاتی است. تغییرات زمانی بسیار زیاد فرسایش و رسوبدهی بهویژه در آبخیزهای کوچک، لحاظ تمهیدات فنی ویژه در اندازهگیری آنها را ضروری میسازد به‌طوریکه بتوان دادههای مورد نظر را به درستی ثبت کرد. در این راستا، مقاله حاضر با هدف تبیین نکات فنی و ملاحظات در اندازهگیری رسوبدهی حوزه‌های آبخیز تحقیقاتی کوچک طرح‌ریزی شده است. بررسی سوابق موجود دلالت بر نقش رویدادهای حداکثر در رسوبدهی حوزه‌های آبخیز دارد. به‌گونه‌ای که یک واقعه حداکثری (با دوره بازگشت بالا) به‌تنهایی میتواند میانگین داده‌ها را تغییر دهد. بنابراین برایرسیدنبهیکمیانگینقابلاعتماداز رسوب‌دهیدرشرایططبیعی،جمعآوریدادههایطولانی مدت ضرورتدارد. برای اندازهگیری رسوب معلق ابتدا نمونهبردار مخصوص رسوب معلق از جریانهای موقتی مشتمل بر دو نوع ساده و خودکار، و تقسیم کننده جریان معرفی شده است. سپس ضرورت ساخت مخازن بتنی و بندهای رسوبگیر در خروجی آبخیزهای آزمایشی تبیین و روشهای مختلف رسوبسنجی برای اندازهگیری بار کل (مجموع بار کف و معلق) تشریح شدهاند.
فنی ترویجی
ابراهیم یوسفی مبرهن؛ کریم سلیمانی؛ قربان وهاب زاده
چکیده
حوضه شهری دامغاندرسالهایاخیر دچارتحولاتزیادیازجمله افزایششدیدجمعیتشهرنشین،گسترشفیزیکیسکونتگاههایشهریوروستایی،ازبینرفتن فضایهای سبزوتبدیلآنبهکاربریهای مسکونیشدهاست که این امر منجر به سیلاب و آبگرفتگی متعدد در محدوده شهری شده است. تغییرات کاربری اراضی در اثر فعالیتهای انسانی یکی از موضوعات مهم در برنامهریزی ...
بیشتر
حوضه شهری دامغاندرسالهایاخیر دچارتحولاتزیادیازجمله افزایششدیدجمعیتشهرنشین،گسترشفیزیکیسکونتگاههایشهریوروستایی،ازبینرفتن فضایهای سبزوتبدیلآنبهکاربریهای مسکونیشدهاست که این امر منجر به سیلاب و آبگرفتگی متعدد در محدوده شهری شده است. تغییرات کاربری اراضی در اثر فعالیتهای انسانی یکی از موضوعات مهم در برنامهریزی منطقهای و توسعهای میباشد. با توجه به مزیتها و قابلیتهایی که دادههای ماهوارهای دارند، این تکنولوژی میتواند کمک شایانی به شناسایی و کشف این تغییرات نماید. لذا جهت آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی از تصاویر سال 2003 سنجنده ETM+ و 2015 سنجده OLI ماهوارهای لندست و برای محاسبه وضعیت آبگرفتگی حوضه شهری دامغان از روش USISM استفاده شده است. ارزیابیها نشان داد که صحت کلی و ضریب کاپای نقشه طبقهبندی شده ETM+بهترتیب 75 و 0.67 درصد و OLI برابر 80 و 0.74 درصد میباشد. نتایج مشخص کرد که بسیاری از اراضی فضای سبز به اراضی مسکونی و تجاری تبدیل شدهاند، به‌گونه‌ای که بر وسعت اراضی مسکونی و تجاری طی 12 سال 28 درصد افزوده شده است. همچنین وسعت اراضی کشاورزی افزایش و وسعت مناطق بایر کاهش یافته است.